Izba POLMED opublikowała raport analizujący rozwój technologii cyfrowych w obszarze wyrobów medycznych. W dziedzinie technologii medycznej w Europejskim Urzędzie Patentowym (EPO) co 30 minut jest zgłaszany jeden patent. W 2023 roku wiodącymi dziedzinami techniki wśród zgłoszeń patentowych do EPO były: komunikacja cyfrowa, technologia medyczna i technologia komputerowa.
Raport Izba POLMED przygotowany z instytutem INNOWO przedstawia panoramę cyfrowych wyrobów medycznych. Cyfrowe wyroby medyczne – to urządzenia i usługi wykorzystujące technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT), w celu poprawy profilaktyki, diagnozowania, leczenia, monitorowania i zarządzania zdrowiem oraz stylem życia danej osoby. Obecnie istnieje około 2 mln różnego rodzaju wyrobów medycznych na całym świecie. Co czwarty z nich, czyli ok. 0,5 mln – to wyrób cyfrowy. Wartość rynku cyfrowych wyrobów medycznych w Polsce w 2020 roku wyniosła 10 mld zł, a eksperci przewidują, że proces cyfryzacji wyrobów medycznych i szerzej obszaru zdrowia będzie dynamicznie postępował.
Raport wskazuje niewątpliwe korzyści z wykorzystania cyfrowych wyrobów medycznych w systemie ochrony zdrowia, diagnozuje bariery dla ich upowszechniania i prezentuje najważniejsze rekomendacje do pełnego wykorzystania ich potencjału.
Cyfrowe wyroby medyczne wspierają uczestników systemu i skracają dystans między personelem medycznym a pacjentami, jak np. rozwiązania telemedyczne. Dzięki nim możemy pozyskiwać informacje zwrotne z wszczepionych urządzeń. Oprogramowania do zaawansowanej analizy danych, zarówno wykrywające dolegliwości, jak i oprogramowania predykcyjne, tworzą wiedzę, a pozyskane w ten sposób dane, przez ich integrację, kreują niezbędne środowisko twórcze dla rozwiązań AI. Osobiste urządzenia cyfrowe odpowiadają na konkretną potrzebę pacjenta i są stosowane bezpośrednio przez niego. Chociaż dominującym obszarem wykorzystania digitalowych wyrobów jest diagnostyka, szczególnie w zakresie obrazowania, to rozwiązania cyfrowe są doskonałym narzędziem dla lekarzy, także do przeprowadzania zabiegów operacyjnych, w których kluczowa jest ponadprzeciętna precyzja i ograniczona inwazyjność.
Bariery w dygitalizacji ochrony zdrowia
Autorzy raportu zdiagnozowali i opisali bariery, które utrudniają upowszechnianie cyfrowych wyrobów medycznych oraz – szerzej – hamują dygitalizację systemu ochrony zdrowia. Wyróżnili w nich problemy kilku rodzajów:
- Organizacyjne. Najpoważniejszą barierą jest biurokracja, czyli utrzymywanie dotychczasowych, często przestarzałych standardów organizacji i regulacji systemu, które uniemożliwiają wdrażanie nowych rozwiązań. W placówkach medycznych brakuje odpowiednich systemów zarządzania. Bariera jest także niedostateczne wykształcenie personelu medycznego.
- Społeczne. Występuje społeczna niechęć do konsultacji medycznych na odległość, niskie zaufanie do sztucznej inteligencji. Powszechne obawy budzi kwestia poufności i bezpieczeństwa danych, a co za tym idzie obawy przed ich cyfryzacją i udostępnianiem.
- Technologiczne. Istnieją problemy z przepływem informacji pomiędzy podmiotami systemu, interoperacyjnością i kompatybilnością rozwiązań. Złożoność wdrażanych systemów wymusza czasochłonne szkolenia, przez co wdrażanie nowych rozwiązań trwa długo i może wywoływać błędy przy korzystaniu z nich, co dodatkowo podważa zaufanie do nowych technologii.
- Bariery ekonomiczne. Hamujący efekt wywołuje permanentne niedoinwestowania ochrony zdrowia. Placówki medyczne skupiają się na krótkoterminowych rachunku kosztów, mają niską płynność finansową, która nie pozwala na inwestowanie z długoletnią perspektywą zwrotu. Sposoby finansowania świadczeń (płatności pakietowe) sprawiają, że priorytetem jest utrzymanie standardu leczenia limicie kosztów nie zaś optymalizacja efektu zdrowotnego w relacji do kosztów terapii.
Jak piszą autorzy raportu, niezbędne jest utworzenie jasnych, jednoznacznych i stale aktualizowanych ram prawnych dla cyfryzacji opieki zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem obowiązku przestrzegania standardów interoperacyjności – pozwalających na funkcjonowanie wyrobów w pełnej zgodności z innymi produktami lub systemami, które będą istnieć w przyszłości bez ograniczenia dostępu lub możliwości implementacji. Konieczne jest opracowanie rejestru cyfrowych rozwiązań medycznych w Polsce oraz identyfikacja luk w dostępie do nowych technologii. Aktualna procedura wdrażania innowacji do powszechnego stosowania przez pacjentów wymaga usprawnienia. Brak ram czasowych na każdym etapie rozpatrywania wniosku znacznie wydłuża cały proces i sprawia, że pacjenci latami czekają na wprowadzenie zaawansowanych technologii medycznych, które mogłyby istotnie skrócić ich powrót do zdrowia, życia społecznego i zawodowego.
