Zakres czynności zawodowych opiekunów medycznych się zmieni

Ministerstwo Zdrowia przedstawiło nowy wykaz czynności zawodowych opiekuna medycznego, wynikający z przyjętej w roku 2023 ustawy o niektórych zawodach medycznych. Zmiany mają zacząć obowiązywać od 26 marca 2024.

Zaproponowany przez resort zdrowia nowy wykaz czynności wykonywanych przez opiekunów medycznych podzielono na dwie części:

Część A. Szczegółowy wykaz czynności zawodowych opiekuna medycznego posiadającego kwalifikacje, o których mowa w pkt 6 ppkt 2–5 załącznika do ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych.

1. Rozpoznawanie problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku.

• 1.1. Organizowanie stanowiska pracy.
• 1.2. Wykorzystywanie wyników badań i pomiarów do ustalania problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku.
• 1.3. Nawiązywanie współpracy ze współpracownikami podczas rozpoznawania problemów funkcjonalnych oraz biologicznych i psychospołecznych potrzeb pacjenta.
• 1.4. Nawiązywanie współpracy z rodziną podczas rozpoznawania problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta.
• 1.5. Wykonywanie pomiarów antropometrycznych, pomiarów tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu, saturacji krwi, temperatury ciała za pomocą aparatury i sprzętu medycznego i obliczanie wskaźnika Masy Ciała – Body Mass Index (BMI).

2. Świadczenie usług pielęgnacyjnych i opiekuńczych pacjentowi w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku.

• 2.1. Zachęcanie pacjenta do samoopieki, wskazując na jego zasoby biologiczne i psychiczne oraz znaczenie każdej aktywności w terapii i profilaktyce.
• 2.2. Prowadzenie rozmów z pacjentem.
• 2.3. Przeprowadzanie wywiadu z rodziną pacjenta. 
• 2.4. Planowanie czynności higienicznych i pielęgnacyjnych adekwatnie do rozpoznanych problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i psychospołecznych pacjenta.
• 2.5. Modyfikowanie działań w zależności od zmieniających się problemów funkcjonalnych oraz potrzeb biologicznych i społecznym pacjenta.
• 2.6. Dobieranie sprzętu wspomagającego funkcjonowanie pacjenta i uzgadnianie zmian postępowania z pacjentem.
• 2.7. Organizowanie i wykonywanie czynności higienicznych oraz wybranych czynności opieki pielęgnacyjnej.
• 2.7.1. Dobieranie wyrobów medycznych do wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych odpowiednich do stanu zdrowia i sprawności pacjenta.
• 2.7.2. Wykonywanie czynności higienicznych i pielęgnacyjnych pacjentowi.
• 2.7.3. Stosowanie profilaktyki przeciwodleżynowej.
• 2.7.4. Opracowywanie planu edukacji pacjenta lub jego rodziny w zakresie wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych.
• 2.7.5. Przeprowadzanie edukacji i współdziałanie z pacjentem lub jego rodziną w zakresie wykonywania czynności higienicznych i pielęgnacyjnych, prowadzenia zdrowego stylu życia i profilaktyki skutków zaniedbań pielęgnacyjnych.
• 2.8. Identyfikowanie zaburzenia połykania u pacjenta.
• 2.9. Obserwowanie i rejestrowanie rodzaju i objętości przyjmowanych posiłków oraz płynów u osób ze stwierdzonymi zaburzeniami odżywiania.
• 2.10. Utrzymywanie higieny i pielęgnowanie skóry wokół niepowikłanej tracheostomii, gastrostomii, ileostomii, kolostomii. 2.11. Dobieranie, zakładanie i wymienianie produktów chłonnych.
• 2.12. Pomaganie pacjentowi w przyjmowaniu produktów leczniczych zleconych przez lekarza lub pielęgniarkę różnymi drogami (doustnie, przez skórę i na błony śluzowe), a w przypadku osób, które nie są w stanie samodzielnie przyjąć produktu leczniczego, również podawanie go bezpośrednio do ust lub na skórę, bez naruszania powłok skórnych.
• 2.13. Planowanie i wykonywanie czynności opiekuńczych z uwzględnieniem oceny stanu pacjenta.
• 2.14. Aktywizowanie i pomaganie pacjentowi w wykonywaniu czynności życia codziennego i utrzymaniu aktywności fizycznej.
• 2.15. Pomaganie pacjentowi w użytkowaniu zaleconego wyrobu medycznego.
• 2.16. Pomaganie pacjentowi w adaptacji do zmian związanych z przewlekłą chorobą lub starością oraz do pobytu w podmiotach leczniczych lub jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej.
• 2.17. Udzielanie wsparcia emocjonalnego i informacyjnego pacjentowi w sytuacjach trudnych.

3. Współpraca z pielęgniarkami i lekarzami oraz innym personelem zatrudnionym w podmiotach leczniczych lub jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej.

• 3.1. Karmienie pacjenta drogą doustną oraz dojelitową – przez zgłębnik lub gastrostomię, w tym PEG (Percutaneous Endoscopic Gastrostomy) (metodą porcji), lub pomaganie podczas karmienia.
• 3.2. Wymienianie cewnika zewnętrznego, worka stomijnego i worka na mocz.
• 3.3. Prowadzenie dobowej zbiórki moczu i bilansu płynów.
• 3.4. Prowadzenie trzydniowego dzienniczka mikcji oraz ustalanie schematu wydalania i kontrolowanie mikcji i defekacji. 3.5. Wykonywanie i dokumentowanie badania glukometrem w celu oznaczenia stężenia glukozy we krwi osoby chorej i niesamodzielnej i przekazywanie informacji o wynikach pomiaru lekarzowi lub pielęgniarce.

4. Udzielanie pierwszej pomocy w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego.

5. Prowadzenie i archiwizowanie dokumentacji związanej z wykonywanymi czynnościami zawodowymi opiekuna medycznego

Część B. Szczegółowy wykaz czynności zawodowych opiekuna medycznego posiadającego kwalifikacje, o których mowa: 1) w pkt 6  (posiada wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego) ppkt 1 załącznika do ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych, albo 2) w ppkt 2-5 załącznika do ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych, który uzupełnił kwalifikacje w zakresie kwalifikacji med.14 świadczenie usług medyczno-pielęgnacyjnych i opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej” w ramach kursu, o którym mowa w art. 22 pkt 2 lub art. 100 tej ustawy.

1. Wykonywanie czynności zawodowych, o których mowa w części A.

2. Wykonywanie wybranych czynności medycznych – w podmiotach leczniczych, w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz w środowisku domowym.

• 2.1. Rozpoznawanie problemów medycznych w opiece nad osobą chorą i niesamodzielną.
• 2.2. Wykonywanie płukania jamy ustnej, gardła, oka i rany.
• 2.3. Zmienianie opatrunku na ranie z zachowaniem zasad postępowania higienicznego, aseptycznego i antyseptycznego. 2.4. Wykonywanie odłączenia wlewu kroplowego.
• 2.5. Wykonywanie gimnastyki oddechowej.
• 2.6. Wykonywanie nacierania, oklepywania, ćwiczeń czynnych i biernych.
• 2.7. Pomaganie osobie chorej i niesamodzielnej w korzystaniu z tlenu z koncentratora tlenu oraz w wykonywaniu inhalacji. 2.8. Podawanie produktów leczniczych osobie chorej i niesamodzielnej na zlecenie lekarza lub pielęgniarki.
• 2.8.1. Podawanie leków przez układ pokarmowy (doustnie, podjęzykowo, okołopoliczkowo, doodbytniczo) lub na skórę. 2.8.2. Podawanie leków przez układ oddechowy (nebulizatory, inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem pojedynczych dawek, z dozownikiem uruchamiającym wdech, inhalatory proszkowe).
• 2.8.3. Podawanie leków podskórnie.
• 2.8.4. Powiadamianie lekarza lub pielęgniarki o wystąpieniu działań niepożądanych leków.
• 2.9. Prowadzenie przyłóżkowej aktywizacji pacjentów leżących.

3. Pobieranie materiału biologicznego do badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych.

• 3.1. Pobieranie krwi żylnej i włośniczkowej do badań laboratoryjnych.
• 3.2. Pobieranie materiału z górnych dróg oddechowych w celu wykonania badań diagnostycznych
• 3.3. Pobieranie materiału do wykonania badań mikrobiologicznych i mikologicznych z wyłączeniem pobierania materiału z dróg rodnych.

4. Wykonywanie testów diagnostycznych w miejscu opieki nad pacjentem.

• 4.1. Wykonywanie testów diagnostycznych dla oznaczania ciał ketonowych w moczu.
• 4.2. Wykonywanie testów diagnostycznych dla oznaczania glukozy we krwi włośniczkowej i w moczu oraz cholesterolu we krwi włośniczkowej.
• 4.3. Wykonywanie innych niż określone w pkt 4 ppkt 1 i 2 testów paskowych