• Kontakt
  • Reklama
  • Regulamin
  • Polityka prywatności
  • Login
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
NEWSLETTER
mzdrowie.pl
Radio mZdrowie.pl
  • FAKTY
    Szpital w Rzeszowie wykorzystał algorytm AI do zabiegu robotowej nefrektomii
    FAKTY

    Szpital w Rzeszowie wykorzystał algorytm AI do zabiegu robotowej nefrektomii

    redakcja
    10/07/2025
    Obserwacje nr 29: roboty, innowacje i braki w kasie
    FAKTY

    Obserwacje nr 29: roboty, innowacje i braki w kasie

    Krzysztof Jakubiak
    09/07/2025
    Robert F. Kennedy uzyskał poparcie komisji, czeka na głosowanie całego Senatu
    FAKTY

    Dzieci w USA są bardzo niezdrowe

    Zbigniew Wojtasiński
    09/07/2025
    Urząd Nadzoru Farmaceutycznego powstanie w 2020 roku
    FAKTY

    Poselska komisja zdrowia odrzuciła projekt planu finansowego NFZ na 2026 rok

    redakcja
    09/07/2025
    Jesteśmy już niemal gotowi do zbierania danych w ramach EHDS
    FAKTY

    ABM przyznała kolejne 18 grantów na niekomercyjne badania w onkologii

    redakcja
    09/07/2025
    Nie osiągamy celów Narodowej Strategii Onkologicznej – alarmuje Alivia
    FAKTY

    Nie osiągamy celów Narodowej Strategii Onkologicznej – alarmuje Alivia

    Krzysztof Jakubiak
    09/07/2025
    FAKTY

    NFZ planuje zwiększanie dotacji budżetowych w 2026 roku

    redakcja
    08/07/2025
  • TRENDY
    W czasie pandemii Polacy tyją
    TRENDY

    Stan zdrowia Polaków pogarsza się a nierówności w zdrowiu pogłębiają

    Katarzyna Dudek
    08/07/2025
    Debata: Finansowanie ścieżki pacjenta onkologicznego (cz. 2 – leczenie)
    TRENDY

    Ogromne problemy zdrowotne USA

    Zbigniew Wojtasiński
    04/07/2025
    Rekomendacje dotyczące wdrożenia Europejskiej Przestrzeni Danych Medycznych
    TRENDY

    Wdrożenie EHDS w Polsce nie będzie łatwe

    Katarzyna Dudek
    26/06/2025
    Priorytety nowego dyrektora FDA
    TRENDY

    Priorytety nowego dyrektora FDA

    Diana Mroczek
    26/06/2025
    FDA zatwierdziła nową terapię dla kobiet z zaburzeniami popędu seksualnego przed menopauzą
    TRENDY

    Nawet w razie problemów Polacy nie chcą korzystać ze wsparcia psychicznego

    Katarzyna Dudek
    24/06/2025
    Debata: Rozwój e-zdrowia w Polsce – wypowiedzi uczestników
    TRENDY

    Rejestry i kontrola jakości konieczne do dalszego rozwoju chirurgii robotowej

    Krzysztof Jakubiak
    16/06/2025
    NIK: szpitale nie zapewniają pacjentom prawa do prywatności
    TRENDY

    NIK alarmuje, że pogorszył się dostęp do diagnostyki i leczenia

    redakcja
    12/06/2025
  • LEKI
    Polacy dopłacają najwięcej do leków
    LEKI

    Sprzedaż leków na receptę mocno wzrosła

    Maciej Pawłowski
    09/07/2025
    Poza szpitalem, elastycznie, dla pacjenta
    BRUKSELA

    Unijna ustawa o lekach krytycznych – czy rzeczywiście będzie działać

    Diana Mroczek
    01/07/2025
    Wdrażanie programu lekowego dla pacjentów z miastenią idzie bardzo opornie
    LEKI

    Wdrażanie programu lekowego dla pacjentów z miastenią idzie bardzo opornie

    redakcja
    01/07/2025
    Dostępność leków krytycznych jest filarem bezpieczeństwa
    LEKI

    Dostępność leków krytycznych jest filarem bezpieczeństwa

    Krzysztof Jakubiak
    30/06/2025
    Nowym szefem EMA będzie Emer Cooke
    BRUKSELA

    EMA działa coraz sprawniej

    Diana Mroczek
    27/06/2025
    Priorytety w polityce lekowej
    LEKI

    Priorytety w polityce lekowej

    redakcja
    17/06/2025
    52 nowe “cząsteczkowskazania” na liście refundacyjnej
    LEKI

    41 nowych cząsteczko-wskazań na liście leków refundowanych

    redakcja
    12/06/2025
  • MEDYCYNA
    Jestem całkowicie spokojny o rozwój chirurgii robotowej w Polsce
    MEDYCYNA

    Zabiegi robotowe w raku nerki i raku pęcherza moczowego wymagają osobnej refundacji

    Ryszard Sterczyński
    11/07/2025
    Otyłość otwiera drzwi do innych chorób
    MEDYCYNA

    Otyłość otwiera drzwi do innych chorób

    Katarzyna Dudek
    09/07/2025
    Diabetolodzy wskazują, jak podnieść poziom leczenia cukrzycy w Polsce
    MEDYCYNA

    Diabetolodzy wskazują, jak podnieść poziom leczenia cukrzycy w Polsce

    Iwona Kazimierska
    02/07/2025
    Rak żołądka wciąż rozpoznawany za późno
    INNOWACJE

    Rak żołądka wciąż rozpoznawany za późno

    redakcja
    01/07/2025
    Gdzie chirurg nie może, tam robota pośle
    MEDYCYNA

    Gdzie chirurg nie może, tam robota pośle

    Ryszard Sterczyński
    30/06/2025
    NIO dołączył do kampanii “nie miej tego gdzieś”
    MEDYCYNA

    Rak jelita grubego: nowoczesne leczenie nie wystarczy bez koordynacji

    Katarzyna Dudek
    30/06/2025
    Otępienie jest zbyt późno rozpoznawane
    MEDYCYNA

    Potrzebujemy korepetycji z chorób otępiennych

    Iwona Kazimierska
    23/06/2025
  • PRAWO
    Apteka dla Aptekarza 2.0 niezgodna z konstytucją
    PRAWO

    Naczelna Izba Aptekarska chce szybkiej zmiany przepisów dotyczących reklamy aptek

    redakcja
    09/07/2025
    Lewica składa projekt ustawy: 7,2 proc. PKB na zdrowie
    PRAWO

    Od 13. roku życia pomoc psychologa bez zgody opiekuna

    redakcja
    26/06/2025
    Nowelizacja ustawy refundacyjnej wprowadzi unijne rozwiązania wspólnego HTA
    PRAWO

    Ustawa o refundacji będzie dostosowana do wspólnego HTA

    Krzysztof Jakubiak
    24/06/2025
    Apteka dla Aptekarza 2.0 niezgodna z konstytucją
    PRAWO

    Po wyroku TSUE trzeba określić, jak swoją działalność mogą promować apteki

    redakcja
    21/06/2025
    Eksperymentalny lek wydłuża kości
    PRAWO

    Jedzenie i napoje dostępne w szkołach będą mocniej regulowane

    redakcja
    18/06/2025
    NSA potwierdza decyzję Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie leków biologicznych
    PRAWO

    RPP chce większych uprawnień do karania za praktyki pseudomedyczne

    Krzysztof Jakubiak
    17/06/2025
    Stosowanie aspiryny nie wpływa na wyniki leczenia raka gruczołu krokowego
    PRAWO

    Zaczęła obowiązywać nowa definicja pierwszej pomocy

    redakcja
    30/05/2025
  • PACJENT

    PACJENT

    Rola organizacji pacjentów w systemie będzie wzrastać

    Katarzyna Dudek
    10/07/2025
    Białystok/ BCO podsumowało pierwsze efekty tzw. pilotażu onkologicznego
    PACJENT

    Organizacje pacjenckie są wiarygodnym sojusznikiem dla onkologów

    redakcja
    18/06/2025
    Debata: Poszerzanie dostępu do leczenia biologicznego
    PACJENT

    Nowy przewodnik do odwoływania wizyt przez pacjentów

    Maciej Pawłowski
    14/06/2025
    Sytuacja pacjentów z ALS
    PACJENT

    Sytuacja pacjentów z ALS

    redakcja
    09/06/2025
    Hormonalna antykoncepcja może wywoływać depresję i skłonności samobójcze
    PACJENT

    Poradnik dla rodzin osób chorych na schizofrenię

    Krzysztof Jakubiak
    27/05/2025
    Organizacje pacjentów apelują o lepszą opiekę nad chorymi z rakiem pęcherza
    PACJENT

    Organizacje pacjentów apelują o lepszą opiekę nad chorymi z rakiem pęcherza

    Krzysztof Jakubiak
    07/05/2025
    Miejsce i rola organizacji pacjenckich – głosy w debacie mZdrowie
    PACJENT

    Przedstawiciele zawodów medycznych są coraz bardziej świadomi praw pacjenta

    Katarzyna Dudek
    05/05/2025

  • KADRY

    Porozumienie Zielonogórskie ma nowe-stare władze
    KADRY

    Porozumienie Zielonogórskie ma nowe-stare władze

    Krzysztof Jakubiak
    01/07/2025
    Systemowe wsparcie pacjentek z endometriozą coraz bardziej realne
    KADRY

    Powinna powstać nowa specjalizacja z zakresu uroginekologii

    Katarzyna Dudek
    01/07/2025
    Zaniedbywanie zdrowia psychicznego medyków zaczyna się już w czasie studiów
    KADRY

    Zaniedbywanie zdrowia psychicznego medyków zaczyna się już w czasie studiów

    Katarzyna Dudek
    02/06/2025
    Jesteśmy już niemal gotowi do zbierania danych w ramach EHDS
    KADRY

    Nowy skład Rady Agencji Badań Medycznych

    Maciej Pawłowski
    28/05/2025
    Szczery podcast o tym, co robot daje chirurgowi (cz.1)
    KADRY

    Szczery podcast o robotyce w urologii (cz. 2)

    Krzysztof Jakubiak
    27/05/2025
    Grupa LUX MED otwiera Wyższą Szkołę Nauk Medycznych
    KADRY

    Grupa LUX MED otwiera Wyższą Szkołę Nauk Medycznych

    redakcja
    20/05/2025
    Prof. Krzysztof Filipiak nowym dyrektorem CMKP
    KADRY

    Prof. Krzysztof Filipiak nowym dyrektorem CMKP

    redakcja
    15/05/2025

  • W BIZNESIE

    Powstaje jednolity rynek danych medycznych w UE
    INNOWACJE

    Startupy medyczne działają głównie w kardiologii, onkologii i psychiatrii

    Katarzyna Dudek
    09/07/2025
    Nagrody Surgical Robotics Industry Awards za rok 2025
    W BIZNESIE

    Nagrody Surgical Robotics Industry Awards za rok 2025

    Diana Mroczek
    08/07/2025
    Raport roczny Intuitive Surgical: rekordowa sprzedaż i zyski
    W BIZNESIE

    Raport roczny Intuitive Surgical: rekordowa sprzedaż i zyski

    Diana Mroczek
    08/07/2025
    Operacja usunięcia żołądka wykonana przez chińskiego robota sterowanego zdalnie
    W BIZNESIE

    Chiński rynek MedTech, w tym robotów, ma duży potencjał

    Diana Mroczek
    04/07/2025
    Sektor MedTech wpływa na kształt systemów ochrony zdrowia
    W BIZNESIE

    Sektor MedTech wpływa na kształt systemów ochrony zdrowia

    redakcja
    02/07/2025
    Pierwszy robot chirurgiczny MP1000 pochodzący z Chin w polskim szpitalu
    W BIZNESIE

    Pierwszy robot chirurgiczny MP1000 pochodzący z Chin w polskim szpitalu

    Krzysztof Jakubiak
    30/06/2025
    W BIZNESIE

    Kompromis cieszy, ale część wątpliwości pozostaje

    Krzysztof Jakubiak
    26/06/2025

  • RADIO

    Szczery podcast o tym, co robot daje chirurgowi (cz.1)
    RADIO

    Szczery podcast o tym, co robot daje chirurgowi (cz.1)

    Krzysztof Jakubiak
    24/05/2025
    Podcast: Rzadkie choroby neurologiczne coraz częściej możemy leczyć
    MEDYCYNA

    Podcast: Rzadkie choroby neurologiczne coraz częściej możemy leczyć

    Krzysztof Jakubiak
    14/10/2024
    Podcast o innowacjach w Europie Środkowej z punktu widzenia firmy Bayer 
    RADIO

    Podcast o innowacjach w Europie Środkowej z punktu widzenia firmy Bayer 

    Krzysztof Jakubiak
    24/09/2024
    Podcast: jak lepiej leczyć pacjentów z obrzękiem naczynioruchowym
    MEDYCYNA

    Podcast: jak lepiej leczyć pacjentów z obrzękiem naczynioruchowym

    Krzysztof Jakubiak
    30/08/2024
    Podcast o możliwym wykorzystaniu CAR-T do leczenia raka trzustki
    MEDYCYNA

    Podcast o możliwym wykorzystaniu CAR-T do leczenia raka trzustki

    Krzysztof Jakubiak
    02/05/2024
    Podcast: Badania nad dopasowaniem terapii w raku trzustki do indywidualnych reakcji pacjentów
    RADIO

    Podcast: Badania nad dopasowaniem terapii w raku trzustki do indywidualnych reakcji pacjentów

    Krzysztof Jakubiak
    17/04/2024
    Podcast na temat ostrej białaczki szpikowej
    RADIO

    Podcast na temat ostrej białaczki szpikowej

    Krzysztof Jakubiak
    14/02/2024

  • FAKTY
    Szpital w Rzeszowie wykorzystał algorytm AI do zabiegu robotowej nefrektomii
    FAKTY

    Szpital w Rzeszowie wykorzystał algorytm AI do zabiegu robotowej nefrektomii

    redakcja
    10/07/2025
    Obserwacje nr 29: roboty, innowacje i braki w kasie
    FAKTY

    Obserwacje nr 29: roboty, innowacje i braki w kasie

    Krzysztof Jakubiak
    09/07/2025
    Robert F. Kennedy uzyskał poparcie komisji, czeka na głosowanie całego Senatu
    FAKTY

    Dzieci w USA są bardzo niezdrowe

    Zbigniew Wojtasiński
    09/07/2025
    Urząd Nadzoru Farmaceutycznego powstanie w 2020 roku
    FAKTY

    Poselska komisja zdrowia odrzuciła projekt planu finansowego NFZ na 2026 rok

    redakcja
    09/07/2025
    Jesteśmy już niemal gotowi do zbierania danych w ramach EHDS
    FAKTY

    ABM przyznała kolejne 18 grantów na niekomercyjne badania w onkologii

    redakcja
    09/07/2025
    Nie osiągamy celów Narodowej Strategii Onkologicznej – alarmuje Alivia
    FAKTY

    Nie osiągamy celów Narodowej Strategii Onkologicznej – alarmuje Alivia

    Krzysztof Jakubiak
    09/07/2025
    FAKTY

    NFZ planuje zwiększanie dotacji budżetowych w 2026 roku

    redakcja
    08/07/2025
  • TRENDY
    W czasie pandemii Polacy tyją
    TRENDY

    Stan zdrowia Polaków pogarsza się a nierówności w zdrowiu pogłębiają

    Katarzyna Dudek
    08/07/2025
    Debata: Finansowanie ścieżki pacjenta onkologicznego (cz. 2 – leczenie)
    TRENDY

    Ogromne problemy zdrowotne USA

    Zbigniew Wojtasiński
    04/07/2025
    Rekomendacje dotyczące wdrożenia Europejskiej Przestrzeni Danych Medycznych
    TRENDY

    Wdrożenie EHDS w Polsce nie będzie łatwe

    Katarzyna Dudek
    26/06/2025
    Priorytety nowego dyrektora FDA
    TRENDY

    Priorytety nowego dyrektora FDA

    Diana Mroczek
    26/06/2025
    FDA zatwierdziła nową terapię dla kobiet z zaburzeniami popędu seksualnego przed menopauzą
    TRENDY

    Nawet w razie problemów Polacy nie chcą korzystać ze wsparcia psychicznego

    Katarzyna Dudek
    24/06/2025
    Debata: Rozwój e-zdrowia w Polsce – wypowiedzi uczestników
    TRENDY

    Rejestry i kontrola jakości konieczne do dalszego rozwoju chirurgii robotowej

    Krzysztof Jakubiak
    16/06/2025
    NIK: szpitale nie zapewniają pacjentom prawa do prywatności
    TRENDY

    NIK alarmuje, że pogorszył się dostęp do diagnostyki i leczenia

    redakcja
    12/06/2025
  • LEKI
    Polacy dopłacają najwięcej do leków
    LEKI

    Sprzedaż leków na receptę mocno wzrosła

    Maciej Pawłowski
    09/07/2025
    Poza szpitalem, elastycznie, dla pacjenta
    BRUKSELA

    Unijna ustawa o lekach krytycznych – czy rzeczywiście będzie działać

    Diana Mroczek
    01/07/2025
    Wdrażanie programu lekowego dla pacjentów z miastenią idzie bardzo opornie
    LEKI

    Wdrażanie programu lekowego dla pacjentów z miastenią idzie bardzo opornie

    redakcja
    01/07/2025
    Dostępność leków krytycznych jest filarem bezpieczeństwa
    LEKI

    Dostępność leków krytycznych jest filarem bezpieczeństwa

    Krzysztof Jakubiak
    30/06/2025
    Nowym szefem EMA będzie Emer Cooke
    BRUKSELA

    EMA działa coraz sprawniej

    Diana Mroczek
    27/06/2025
    Priorytety w polityce lekowej
    LEKI

    Priorytety w polityce lekowej

    redakcja
    17/06/2025
    52 nowe “cząsteczkowskazania” na liście refundacyjnej
    LEKI

    41 nowych cząsteczko-wskazań na liście leków refundowanych

    redakcja
    12/06/2025
  • MEDYCYNA
    Jestem całkowicie spokojny o rozwój chirurgii robotowej w Polsce
    MEDYCYNA

    Zabiegi robotowe w raku nerki i raku pęcherza moczowego wymagają osobnej refundacji

    Ryszard Sterczyński
    11/07/2025
    Otyłość otwiera drzwi do innych chorób
    MEDYCYNA

    Otyłość otwiera drzwi do innych chorób

    Katarzyna Dudek
    09/07/2025
    Diabetolodzy wskazują, jak podnieść poziom leczenia cukrzycy w Polsce
    MEDYCYNA

    Diabetolodzy wskazują, jak podnieść poziom leczenia cukrzycy w Polsce

    Iwona Kazimierska
    02/07/2025
    Rak żołądka wciąż rozpoznawany za późno
    INNOWACJE

    Rak żołądka wciąż rozpoznawany za późno

    redakcja
    01/07/2025
    Gdzie chirurg nie może, tam robota pośle
    MEDYCYNA

    Gdzie chirurg nie może, tam robota pośle

    Ryszard Sterczyński
    30/06/2025
    NIO dołączył do kampanii “nie miej tego gdzieś”
    MEDYCYNA

    Rak jelita grubego: nowoczesne leczenie nie wystarczy bez koordynacji

    Katarzyna Dudek
    30/06/2025
    Otępienie jest zbyt późno rozpoznawane
    MEDYCYNA

    Potrzebujemy korepetycji z chorób otępiennych

    Iwona Kazimierska
    23/06/2025
  • PRAWO
    Apteka dla Aptekarza 2.0 niezgodna z konstytucją
    PRAWO

    Naczelna Izba Aptekarska chce szybkiej zmiany przepisów dotyczących reklamy aptek

    redakcja
    09/07/2025
    Lewica składa projekt ustawy: 7,2 proc. PKB na zdrowie
    PRAWO

    Od 13. roku życia pomoc psychologa bez zgody opiekuna

    redakcja
    26/06/2025
    Nowelizacja ustawy refundacyjnej wprowadzi unijne rozwiązania wspólnego HTA
    PRAWO

    Ustawa o refundacji będzie dostosowana do wspólnego HTA

    Krzysztof Jakubiak
    24/06/2025
    Apteka dla Aptekarza 2.0 niezgodna z konstytucją
    PRAWO

    Po wyroku TSUE trzeba określić, jak swoją działalność mogą promować apteki

    redakcja
    21/06/2025
    Eksperymentalny lek wydłuża kości
    PRAWO

    Jedzenie i napoje dostępne w szkołach będą mocniej regulowane

    redakcja
    18/06/2025
    NSA potwierdza decyzję Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie leków biologicznych
    PRAWO

    RPP chce większych uprawnień do karania za praktyki pseudomedyczne

    Krzysztof Jakubiak
    17/06/2025
    Stosowanie aspiryny nie wpływa na wyniki leczenia raka gruczołu krokowego
    PRAWO

    Zaczęła obowiązywać nowa definicja pierwszej pomocy

    redakcja
    30/05/2025
  • PACJENT

    PACJENT

    Rola organizacji pacjentów w systemie będzie wzrastać

    Katarzyna Dudek
    10/07/2025
    Białystok/ BCO podsumowało pierwsze efekty tzw. pilotażu onkologicznego
    PACJENT

    Organizacje pacjenckie są wiarygodnym sojusznikiem dla onkologów

    redakcja
    18/06/2025
    Debata: Poszerzanie dostępu do leczenia biologicznego
    PACJENT

    Nowy przewodnik do odwoływania wizyt przez pacjentów

    Maciej Pawłowski
    14/06/2025
    Sytuacja pacjentów z ALS
    PACJENT

    Sytuacja pacjentów z ALS

    redakcja
    09/06/2025
    Hormonalna antykoncepcja może wywoływać depresję i skłonności samobójcze
    PACJENT

    Poradnik dla rodzin osób chorych na schizofrenię

    Krzysztof Jakubiak
    27/05/2025
    Organizacje pacjentów apelują o lepszą opiekę nad chorymi z rakiem pęcherza
    PACJENT

    Organizacje pacjentów apelują o lepszą opiekę nad chorymi z rakiem pęcherza

    Krzysztof Jakubiak
    07/05/2025
    Miejsce i rola organizacji pacjenckich – głosy w debacie mZdrowie
    PACJENT

    Przedstawiciele zawodów medycznych są coraz bardziej świadomi praw pacjenta

    Katarzyna Dudek
    05/05/2025

  • KADRY

    Porozumienie Zielonogórskie ma nowe-stare władze
    KADRY

    Porozumienie Zielonogórskie ma nowe-stare władze

    Krzysztof Jakubiak
    01/07/2025
    Systemowe wsparcie pacjentek z endometriozą coraz bardziej realne
    KADRY

    Powinna powstać nowa specjalizacja z zakresu uroginekologii

    Katarzyna Dudek
    01/07/2025
    Zaniedbywanie zdrowia psychicznego medyków zaczyna się już w czasie studiów
    KADRY

    Zaniedbywanie zdrowia psychicznego medyków zaczyna się już w czasie studiów

    Katarzyna Dudek
    02/06/2025
    Jesteśmy już niemal gotowi do zbierania danych w ramach EHDS
    KADRY

    Nowy skład Rady Agencji Badań Medycznych

    Maciej Pawłowski
    28/05/2025
    Szczery podcast o tym, co robot daje chirurgowi (cz.1)
    KADRY

    Szczery podcast o robotyce w urologii (cz. 2)

    Krzysztof Jakubiak
    27/05/2025
    Grupa LUX MED otwiera Wyższą Szkołę Nauk Medycznych
    KADRY

    Grupa LUX MED otwiera Wyższą Szkołę Nauk Medycznych

    redakcja
    20/05/2025
    Prof. Krzysztof Filipiak nowym dyrektorem CMKP
    KADRY

    Prof. Krzysztof Filipiak nowym dyrektorem CMKP

    redakcja
    15/05/2025

  • W BIZNESIE

    Powstaje jednolity rynek danych medycznych w UE
    INNOWACJE

    Startupy medyczne działają głównie w kardiologii, onkologii i psychiatrii

    Katarzyna Dudek
    09/07/2025
    Nagrody Surgical Robotics Industry Awards za rok 2025
    W BIZNESIE

    Nagrody Surgical Robotics Industry Awards za rok 2025

    Diana Mroczek
    08/07/2025
    Raport roczny Intuitive Surgical: rekordowa sprzedaż i zyski
    W BIZNESIE

    Raport roczny Intuitive Surgical: rekordowa sprzedaż i zyski

    Diana Mroczek
    08/07/2025
    Operacja usunięcia żołądka wykonana przez chińskiego robota sterowanego zdalnie
    W BIZNESIE

    Chiński rynek MedTech, w tym robotów, ma duży potencjał

    Diana Mroczek
    04/07/2025
    Sektor MedTech wpływa na kształt systemów ochrony zdrowia
    W BIZNESIE

    Sektor MedTech wpływa na kształt systemów ochrony zdrowia

    redakcja
    02/07/2025
    Pierwszy robot chirurgiczny MP1000 pochodzący z Chin w polskim szpitalu
    W BIZNESIE

    Pierwszy robot chirurgiczny MP1000 pochodzący z Chin w polskim szpitalu

    Krzysztof Jakubiak
    30/06/2025
    W BIZNESIE

    Kompromis cieszy, ale część wątpliwości pozostaje

    Krzysztof Jakubiak
    26/06/2025

  • RADIO

    Szczery podcast o tym, co robot daje chirurgowi (cz.1)
    RADIO

    Szczery podcast o tym, co robot daje chirurgowi (cz.1)

    Krzysztof Jakubiak
    24/05/2025
    Podcast: Rzadkie choroby neurologiczne coraz częściej możemy leczyć
    MEDYCYNA

    Podcast: Rzadkie choroby neurologiczne coraz częściej możemy leczyć

    Krzysztof Jakubiak
    14/10/2024
    Podcast o innowacjach w Europie Środkowej z punktu widzenia firmy Bayer 
    RADIO

    Podcast o innowacjach w Europie Środkowej z punktu widzenia firmy Bayer 

    Krzysztof Jakubiak
    24/09/2024
    Podcast: jak lepiej leczyć pacjentów z obrzękiem naczynioruchowym
    MEDYCYNA

    Podcast: jak lepiej leczyć pacjentów z obrzękiem naczynioruchowym

    Krzysztof Jakubiak
    30/08/2024
    Podcast o możliwym wykorzystaniu CAR-T do leczenia raka trzustki
    MEDYCYNA

    Podcast o możliwym wykorzystaniu CAR-T do leczenia raka trzustki

    Krzysztof Jakubiak
    02/05/2024
    Podcast: Badania nad dopasowaniem terapii w raku trzustki do indywidualnych reakcji pacjentów
    RADIO

    Podcast: Badania nad dopasowaniem terapii w raku trzustki do indywidualnych reakcji pacjentów

    Krzysztof Jakubiak
    17/04/2024
    Podcast na temat ostrej białaczki szpikowej
    RADIO

    Podcast na temat ostrej białaczki szpikowej

    Krzysztof Jakubiak
    14/02/2024

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Radio mZdrowie.pl
mzdrowie.pl
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
Strona główna MEDYCYNA

Nieskończone możliwości genetyki w chorobach onkologicznych

redakcja redakcja
26/01/2023
w MEDYCYNA, WYWIADOWNIA
Nieskończone możliwości genetyki w chorobach onkologicznych

Maria Sąsiadek, fot. Tomasz Walów

Jestem do bólu przeciwna fragmentarycznym badaniom genetycznym. Sprawiają one, że duży odsetek chorych otrzymuje fałszywie ujemne wynik – mówi prof. dr hab. n. med. Maria Sąsiadek, specjalistka genetyki klinicznej, laboratoryjnej genetyki medycznej oraz diagnostyki laboratoryjnej, kierownik Katedry Genetyki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

– Jaki jest cel badań genetycznych w onkologii?

Prof. Maria Sąsiadek – Tych celów jest co najmniej kilka. Zacznijmy od tego, że badania genetyczne w onkologii wspierają rozpoznanie histopatologiczne. Materiał do badania pobiera się z komórek nowotworu. Wynik pozwala uszczegółowić rozpoznanie, uściślić kategoryzację nowotworów. Jest to bardzo ważne, bo nowotwory tak samo zlokalizowane, histopatologicznie wyglądające identycznie, składają się z szeregu podtypów molekularnych. Każdy podtyp molekularny ma trochę inną biologię, w związku z czym inaczej reaguje na zastosowane leczenie. Wydaje się, że to jest jedna z przyczyn tego, że konkretna terapia u jednego chorego zadziała, a u drugiego nie. Klasyfikacja molekularna przybliża nas do precyzyjnego zdefiniowania biologii nowotworu, która pozwala na zastosowanie celowanej terapii, inaczej personalizowanej. Wielu pacjentów onkologicznych jest skutecznie leczonych właśnie dzięki temu, że potrafimy znaleźć zmianę genetyczną, która stanowi bezpośredni cel terapii.

Badania komórek guza pozwalają też na prognozowanie rokowania chorego. Z dużą dozą prawdopodobieństwa możemy stwierdzić, czy ryzyko przerzutów jest duże, jak długi będzie czas wolny od progresji choroby. Wykazują to tzw. testy prognostyczne (przepowiadające). Szczególnym rodzajem badań genetycznych są badania pozwalające określić, czy dany nowotwór jest nowotworem przypadkowym/sporadycznym, czy też rozwija się w konsekwencji odziedziczonej mutacji. Jeśli zachodzi ta druga sytuacja, mówimy o dziedzicznym zespole predyspozycji do nowotworów i chory ma zwiększone ryzyko zachorowania na nie. Istnieje też ryzyko, że przekaże te skłonności potomstwu, a także że któreś z rodziców, rodzeństwa jest nosicielem mutacji. A więc badania genetyczne dają możliwość identyfikacji członków rodziny mających zwiększone ryzyko choroby onkologicznej. Tym osobom możemy zaproponować postępowanie profilaktyczne. Podsumowując, badania genetyczne w onkologii mają zarówno zastosowanie do identyfikacji osób obciążonych zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka, jak też pozwalają na bardzo szczegółowe zdefiniowanie nowotworu sporadycznego, przypadkowego.

– Często zamiennie używa się określeń badania genetyczne i badania molekularne. Czy można między nimi postawić znak równości?

– Badania molekularne są szersze. Ale co do zasady, myślę, że możemy postawić znak równości.

– Nie każdy nowotwór jest uwarunkowany genetycznie, a wręcz taka sytuacja dotyczy niewielkiego odsetka. Czy chorzy, którzy nie mają takich uwarunkowań, powinni być poddawani diagnostyce genetycznej?

– Komórki guza badamy niezależnie od tego, czy jest to nowotwór rozwijający się na podłożu dziedziczności, czy jest to nowotwór, który się rozwinął sporadycznie. Robimy to, ponieważ jak już powiedziałam, dzięki temu możemy poznać charakterystykę guza i znaleźć potencjalne cele terapeutyczne.

– Chory onkologiczny ma co najmniej dwa genomy: swój własny i nowotworu. Dlatego wykonywane są badania genetyczne z krwi i tkanki guza. Co decyduje o wyborze jednej albo drugiej metody? A może z założenia powinny być wykonywane oba badania?

– To zależy, jakiej informacji poszukujemy. Jeśli szukamy obciążenia genetycznego (dziedzicznej zmiany), badamy zdrowe tkanki pacjenta, a więc izolujemy DNA najczęściej z limfocytów krwi obwodowej lub ze śluzówki. Jeśli natomiast chcemy poznać genom guza (albo postawić rozpoznanie molekularne, albo w celu zidentyfikowania w guzie mutacji, wobec których możemy zastosować leczenie celowane), to musimy badać komórki nowotworu. Badania w kierunku obciążenia genetycznego z reguły prowadzimy, gdy wiemy, że dany nowotwór może rozwijać się na podłożu dziedzicznym – jeśli mamy jakieś wskazówki albo w rodowodzie, albo w przebiegu choroby. Przykładowo, w przypadku raka jelita grubego, który się rozwija bez polipowatości, musimy dokładnie wypytać pacjenta o rodowód, historię występowania choroby nowotworowej w rodzinie. Na tej podstawie możemy stawiać podejrzenie, że jest to postać dziedziczna i wtedy należy przeprowadzić badania w kierunku zmian dziedzicznych. Z kolei w przypadku raka jajnika wiemy, że mniej więcej 13 proc. z nich rozwija się z powodu obciążenia dziedzicznego. W związku z tym każda pacjentka z tym nowotworem, niezależnie od historii rodzinnej występowania nowotworów, powinna być zbadana pod kątem obciążenia zespołem dziedzicznym.

– Czy można powiedzieć, że po którymś z rodziców bardziej się dziedziczy skłonność do raka?

– Nie. Jak na razie nie znamy żadnego genu determinującego zespół zwiększonego ryzyka zachorowania na chorobę nowotworową powiązanego z chromosomem X, bo tylko wtedy zwiększone ryzyko mogłoby dotyczyć mężczyzn. Co ciekawe, gdy analizujemy rodowód pacjentki z rakiem piersi albo rakiem jajnika, to musimy ją zapytać o te nowotwory u kobiet z rodziny ojca. To dlatego, że zdarza się, że mężczyzna, przenosi mutacje np. od swojej matki na swoje dzieci.

– Czy jeden nowotwór jest spowodowany mutacją jednego genu czy wielu?

– Nowotwory rozwijające się na podłożu zmiany dziedzicznej nie są związane z jedną mutacją. Zarówno wiele genów może zwiększać ryzyko zachorowania na dany nowotwór, jak i wiele wariantów patogennych tego samego genu może być przyczyną takiego obciążenia. Na przykład zwiększone ryzyko raka piersi może być spowodowane oprócz mutacji w genach BRCA1/BRCA2 mutacjami np. w genie TP53. I dlatego, jeżeli mamy pacjentkę, u której podejrzewamy dziedziczne obciążenie zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi lub/i jajnika, to nawet po sekwencjonowaniu genów BRCA1/BRCA2 – jeżeli nie znajdujemy przyczyny dziedzicznej – sugerujemy wykonanie sekwencjonowania całego panelu genów, które mogą przyczyniać się do zwiększonego ryzyka raka piersi. Należy przy tym pamiętać, że w każdym genie może się pojawić wiele mutacji. Przykładowo, w genie BRCA1 znanych jest ok. 1200. Część z nich jest patogenna, część niepatogenna, część o nieznanej patogenności. Tak więc badanie pojedynczych mutacji ma bardzo ograniczony zakres diagnostyczny.

– Raki piersi, jajnika, jelita grubego, prostaty, płuca. W tych nowotworach najczęściej wykonuje się badania genetyczne. Które z tych nowotworów łączą te same mutacje?

– To jest bardzo ciekawe pytanie. Musimy zacząć od precyzyjnego określenia celu badań – czego szukamy. Przykładowo rak płuca nie jest nowotworem dziedzicznym. Tak więc w tym przypadku badamy komórki nowotworu po to, żeby zidentyfikować zmiany genetyczne, wobec których możemy zastosować leczenie celowane. Jeżeli chodzi o raka piersi, raka jajnika, raka prostaty, interesuje nas nie tylko, co się dzieje w komórkach nowotworu, ale również, czy nie rozwijają się na podłożu dziedziczności. Badanie w kierunku dziedzicznego obciążenia wykonujemy w tych nowotworach, o których wiemy, że mogą się rozwijać na podłożu dziedziczności. Jest szereg cech rodowodowo-kliniczno-histopatologicznych, które takie podejrzenie w nas mogą budzić lub w nim utwierdzać. Ale tak jak powiedziałam na początku, komórki nowotworu badamy również w dziedzicznych rakach. Po to, żeby zobaczyć, co się dzieje bezpośrednio w guzie i zastosować terapię celowaną na konkretny typ zmiany molekularnej.

Pani pytanie jest też bardzo ciekawe , ponieważ jest kilka głównych szlaków molekularnych odpowiedzialnych za transformację nowotworową. Z tego względu obecnie coraz częściej leczenie jest ustawiane nie tak jak kiedyś w oparciu o narządową lokalizację nowotworu, ale o zmiany molekularne w jego komórkach. Dla wielu nowotworów, mimo różnej lokalizacji, możemy zastosować podobne leczenie, które będzie uderzało w ten sam typ zmian.

– Na czym polega sekwencjonowanie genów?

– Sekwencjonowanie genów to metoda diagnostyki genetycznej polegająca na badaniu genomu komórki nowotworowej albo pacjenta „literka po literce”, by zidentyfikować wszystkie ewentualne zmiany, które w nim się pojawiły.

– Często podkreśla Pani, że jest przeciwna poszukiwaniu mutacji tylko wybranych genów. Dlaczego takie postępowanie nie jest właściwe?

– Żeby to wyjaśnić, ponownie przywołam przykład raka piersi. Jeżeli weźmiemy pod uwagę pacjentki z dziedzicznym obciążeniem zachorowania na raka piersi i jajnika, to 35-40 proc. z nich ma mutację w genie BRCA1, 30-35 proc. w BRCA2, a pozostałe w którymś z 16 innych genów. Gdy zaproponujemy takiej chorej sprawdzenie tylko 3-5 mutacji w genie BRCA1, które występują najczęściej w populacji polskiej, to badamy najwyżej połowę mutacji występujących w tym genie. Trzeba przy tym pamiętać, że wszystkie one stanowią 35-40 proc. mutacji związanych z dziedzicznym obciążeniem zwiększonego ryzyka zachorowania na raka piersi. A więc za pomocą wybiórczego badania możemy zidentyfikować zaledwie ok. 20 proc. pacjentek z tym obciążeniem. Jeżeli jeszcze takiemu badaniu nie towarzyszy poradnictwo genetyczne, to większość kobiet, które otrzymają informację, że nie mają żadnej ze sprawdzonych 3-5 mutacji, czuje się wolna od zagrożenia nowotworem. Tymczasem mutacja może być albo w pozostałych procentach zmian w BRCA1, albo w BRCA2, albo w pozostałych 16 genach. Czyli tak naprawdę 80 proc. przyczyn dziedzicznej predyspozycji do raka piersi nie zbadaliśmy!

W Polsce diagnostykę genetyczną w kierunku zwiększonego ryzyka zachorowania na raka piersi zaczynamy od tych kilku wybranych mutacji BRCA1. Bada się również mutację CHEK2, do której mam ogromny dystans i nie jestem do niej w pełni przekonana. Polska jest jedynym krajem, w którym te mutacje są badane w kierunku wysokiego obciążenia. Co do zasady gen CHEK2 generuje średnie ryzyko zachorowania na raka piersi. Sprawdzamy też obecność dwóch mutacji PALB2. W sumie u pacjentki podejrzewanej o obciążenie standardowo sprawdza się 10 mutacji, których poszukiwanie Ministerstwo Zdrowia zaakceptowało kilka lat temu. Pozwala nam to na zidentyfikowanie zaledwie ok. 20 proc. chorych ze wszystkich, które są obciążone dziedzicznie. Jeśli pacjentka trafia do lekarza genetyka, to on mówi: pani rodowód czy też historia choroby tak wysoce sugerują, że to obciążenie u pani istnieje i choć wykluczyliśmy najczęstsze mutacje, to teraz musimy wykonać pełny panel badań.

Dlatego jestem do bólu przeciwna fragmentarycznym badaniom. Sprawiają one, że duży odsetek kobiet otrzymuje fałszywie ujemny wynik. Podkreślę. Możemy zacząć od wąskiego panelu badań, bo pozwala on szybko i tanio zidentyfikować część mutacji, niewielki ich odsetek. Potem należy rozszerzyć diagnostykę, włączyć sekwencjonowanie genów BRCA1/BRCA2 i to jest finansowane przez NFZ. Jeżeli w wyniku sekwencjonowania nie znajdziemy mutacji, powinien być wykonany szeroki panel badań. To wszystko powinno być zapewnione chorym w ośrodkach referencyjnych.

– W ostatnich kilkunastu latach wiele państw europejskich wprowadziło regulacje prawne odnośnie wykonywania badań genetycznych. A jak to wygląda w Polsce?

W Polsce nie ma żadnego nadzoru nad laboratoriami wykonującymi diagnostykę genetyczną. Ustawa o testach genetycznych, tworzona jeszcze w czasach, kiedy byłam konsultantką krajową w dziedzinie genetyki, do dziś nie została wprowadzona. W związku z tym w Polsce nie ma żadnego nadzoru nad badaniami genetycznymi i w związku z tym dzieją się rzeczy straszne. Niedawno prosiłam o interwencję obecną konsultantkę krajową, ponieważ jedno z laboratoriów wykonuje test skrócony, w którym w genie BRCA2 badana jest zmiana nie patogenna, tylko taka, która nie niesie ze sobą konsekwencji klinicznych. Jedna z pacjentek, u której taką niepatogenną zmianę zidentyfikowano, zgłosiła się do mnie. Na szczęście nie zdecydowała się na usunięcie zdrowych narządów. Mam nadzieję, że to laboratorium poniesie odpowiedzialność w postaci zablokowania jego działalności. Pacjentki, które otrzymują z laboratorium wynik opisany jako nieprawidłowy, trafiają z nim do ginekologa, onkologa, którzy nie muszą się znać na genetyce, a informacja o mutacji otwiera im drogę do radykalnej interwencji. Co więcej, laboratorium, o którym mówię, nawet nie ma w nazwie laboratorium genetyczne. Jak poinformowałam o tym konsultanta wojewódzkiego, rozłożył bezradnie ręce, bo nie ma możliwości wejścia do tego laboratorium i interwencji.

– Dziękuję za rozmowę.

Tagi: badania genetycznebadania molekularneBRCAdiagnostyka genetycznagenommutacjeonkologiaSąsiadek

Podobne wpisy

Jestem całkowicie spokojny o rozwój chirurgii robotowej w Polsce
MEDYCYNA

Zabiegi robotowe w raku nerki i raku pęcherza moczowego wymagają osobnej refundacji

11/07/2025
Otyłość otwiera drzwi do innych chorób
MEDYCYNA

Otyłość otwiera drzwi do innych chorób

09/07/2025

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Reklama
Reklama

Przeczytaj również:

Otyłość otwiera drzwi do innych chorób

Otyłość otwiera drzwi do innych chorób

2025
Diabetolodzy wskazują, jak podnieść poziom leczenia cukrzycy w Polsce

Diabetolodzy wskazują, jak podnieść poziom leczenia cukrzycy w Polsce

2025
Rak żołądka wciąż rozpoznawany za późno

Rak żołądka wciąż rozpoznawany za późno

2025
Gdzie chirurg nie może, tam robota pośle

Gdzie chirurg nie może, tam robota pośle

2025
NIO dołączył do kampanii “nie miej tego gdzieś”

Rak jelita grubego: nowoczesne leczenie nie wystarczy bez koordynacji

2025
Otępienie jest zbyt późno rozpoznawane

Potrzebujemy korepetycji z chorób otępiennych

2025
Histotrypsja czyli rozbijanie guzów falą dźwiękową zamiast skalpela

Histotrypsja czyli rozbijanie guzów falą dźwiękową zamiast skalpela

2025
Lepsza jakość w patomorfologii – rusza projekt standaryzacji

Wyboista ścieżka chorych na raka płuca do badań genetycznych

2025
mzdrowie.pl

© 2019 | Modern Healthcare Institute sp. z o.o.

  • Kontakt
  • Reklama
  • Regulamin
  • Polityka prywatności

Social media

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Home
  • Radio mZdrowie.pl

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Portal mZdrowie.pl korzysta z technologii takich jak cookies w celu personalizacji treści oraz reklamy, udostępniania funkcji mediów społecznościowych oraz analizowania ruchu w Internecie. Więcej OK
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are as essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT