Od 2019 r. wzrosła liczba miejsc udzielających świadczeń dzieciom i młodzieży w zakresie zdrowia psychicznego. Do dyspozycji dzieci i młodzieży jest obecnie 398 zespołów lub ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej, czyli pierwszego stopnia referencyjnego. Młodzi pacjenci mogą korzystać z pomocy psychologicznej, psychoterapeutycznej oraz terapii środowiskowej bezpłatnie i bez skierowania.
W odpowiedzi na interpelację posła Marcina Porzucka, wiceminister Waldemar Kraska poinformował, że powstało już także 133 Centrów Zdrowia Psychicznego. Jest to drugi poziom referencyjny, w których dzieci i młodzież mogą skorzystać z wizyty u lekarza psychiatry. Pacjenci wymagający intensywniejszych oddziaływań mogą w 54 spośród tych placówek skorzystać ze świadczeń udzielanych w trybie oddziału dziennego. W ramach trzeciego, najwyższego poziomu referencyjności świadczenia stacjonarne, całodobowe, realizowane są przez 32 ośrodki wysokospecjalistycznej całodobowej opieki psychiatrycznej.
Głównym założeniem realizowanej przez Ministerstwo Zdrowia reformy systemu ochrony zdrowia psychicznego jest rozwijanie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz wyrównanie dostępu do opieki psychiatrycznej we wszystkich regionach kraju. Model środowiskowy poprzez udzielanie świadczeń zdrowotnych blisko miejsca zamieszkania umożliwia prowadzenie procesu terapeutycznego w sposób adekwatny do potrzeb pacjentów, pozwala na wczesne wykrywanie kryzysów psychicznych, może przyczynić się do zwiększenia efektów terapeutycznych, jak również zapobiega zjawisku stygmatyzacji pacjentów.
Poseł Porzucek zwrócił się do Ministra Zdrowia z pytaniem o stan i plany rozwoju psychiatrii dzieci i młodzieży. Poseł przypomniał, że kilka milionów Polaków cierpi na różnego rodzaju problemy i zaburzenia psychiczne, a dużą część pacjentów stanowią dzieci. Standard Światowej Organizacji Zdrowia -to 10 psychiatrów na 100 tys. populacji małoletnich, podczas gdy w Polsce jest ich 379 na ponad 7 mln dzieci. Na 31 oddziałach całodobowych zatrudnionych jest łącznie 117 psychologów, a więc na oddział przypadają niecałe 4 etaty, a większość szpitali musi umieszczać chorych w wieloosobowych salach. Poseł zapytał, czy planuje się stworzenie większej liczby placówek, w których będą podejmowane terapie związane z psychiatrią dla dzieci i młodzieży.
Stan psychiatrii dzieci i młodzieży według Naczelnej Izby Lekarskiej
O psychiatrii wypowiadają się także przedstawiciele samorządu lekarskiego. „Dużo mówi się, że na pierwszym miejscu należy stawiać profilaktykę zdrowotną. Tymczasem silna psychiatria dziecięca de facto jest profilaktyką zaburzeń, z którymi stykamy się potem w gabinetach wielu specjalistów” – mówił prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Łukasz Jankowski podczas konferencji zorganizowanej w NIL przez Fundację Nie Widać Po Mnie we wrześniu 2022 roku.
Prezes NRL podkreślał ogromną rolę koordynacji działań wewnątrz systemu opieki zdrowotnej, a także poza nim, która jest potrzebna aby pomóc dzieciom zmagającym się z problemami psychicznymi. „Psychiatria nie jest samotną wyspą. Jest ważnym elementem systemu ochrony zdrowia. Wiedzą o tym dzisiaj najlepiej m.in. specjaliści pediatrzy, do których trafiają dzieci, na przykład po próbie samobójczej” – mówił Łukasz Jankowski.
Samorząd zwraca uwagę na problemy kadrowe. Zgodnie z Centralnym Rejestrem Lekarzy w Polsce pracuje 466 specjalistów psychiatrii dzieci i młodzieży. Fundacja Nie Widać Po Mnie szacuje, że dzieci, które wymagają pomocy psychiatrycznej, może być nawet więcej niż 400 tysięcy. Prezes NRL podkreślał, że specjaliści alarmują o często skrajnie trudnych warunkach pracy, ale nie tylko ze względu na specyfikę dziedziny, a głównie przez organizację systemu i frustrację związaną z jego funkcjonowaniem oraz perspektywą samotnej wyspy.