W drugim kwartale 16 szpitali rozliczało prostatektomię robotową w ramach kontraktów z NFZ

Według informacji Narodowego Funduszu Zdrowia, w drugim kwartale 2022 roku, a więc w ciągu trzech miesięcy od wejścia w życie odrębnej wyceny, 16 szpitali wykonało zabiegi radykalnej prostatektomii z zastosowaniem systemu robotowego, zgłoszone do rozliczenia przez fundusz. Realizacja tych świadczeń odbywa się w ramach umów w zakresach: urologia lub chirurgia onkologiczna. Wśród tych placówek znalazły się trzy szpitale prywatne.

Lista szpitali wykonujących zabiegi prostatektomii robotowej w ramach umów z NFZ w okresie kwiecień-czerwiec 2022 obejmuje 16 placówek:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 25 stycznia 2022 roku, zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego, wprowadziło do koszyka świadczeń nową pozycję z kodem 00.98 “ Leczenie chirurgiczne z zastosowaniem systemu robotowego” wraz z dodatkowym wierszem “ brak kodu; Leczenie chirurgiczne raka gruczołu krokowego z zastosowaniem systemu robotowego”. Taka konstrukcja przepisu sugeruje, że można się spodziewać dopisania do koszyka kolejnych procedur robotowych.

Drugim bardzo ważnym elementem wspomnianego rozporządzenia jest zapis, że świadczeniodawcy “przekazują dane do rejestru zabiegów z zastosowaniem systemu robotowego prowadzonego przez prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia dostępnego za pomocą aplikacji internetowej”. Zapowiada to utworzenie rejestru refundowanych zabiegów robotowych, natomiast jego zakres i zasady nie zostały określone.

Wycena robotowej prostatektomii została wskazana w rozporządzeniu prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, opublikowanym 31 marca 2022 roku, w wysokości 19.842 punktów przy hospitalizacji oraz 18.255 punktów przy hospitalizacji planowej. Przy średniej cenie za punkt rozliczeniowy, która według NFZ na koniec marca 2022 wynosiła 1,03 zł, oznacza to refundację przez NFZ kosztów jednego zabiegu w wysokości 18,8 – 20,4 tys zł.
Zgodnie z rozporządzeniem, robotową prostatektomię mogą rozliczać ośrodki, które posiadają udokumentowane wykonanie rocznie co najmniej 100 operacji usunięcia prostaty z powodu nowotworu – przy czym mogą to być zabiegi wykonane dowolną metodą. Drugi warunek dotyczy doświadczenia personelu wykonującego zabieg. W zespole operującym musi się znaleźć m.in. “lekarz specjalista w dziedzinie urologii lub chirurgii onkologicznej, lub chirurgii, lub chirurgii ogólnej, posiadający udokumentowane doświadczenie w zakresie przeprowadzenia zabiegu prostatektomii z zastosowaniem systemu robotowego (co najmniej 50 zabiegów w ostatnim roku lub średnio 50 zabiegów w ostatnich dwóch latach z zastosowaniem systemu robotowego, potwierdzone przez właściwego konsultanta wojewódzkiego). Musi w nim pracować również “pielęgniarka specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego lub pielęgniarka po kursie kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego, lub pielęgniarka z co najmniej dwuletnim doświadczeniem w instrumentowaniu do zabiegów z zastosowaniem systemu robotowego”. W rozporządzeniu przewidziano okres przejściowy, trwający do końca 2022 roku, w którym placówki medyczne mają czas na dostosowanie się do wymagań dotyczących doświadczenia ośrodka i personelu medycznego.

Coraz więcej robotów w Polsce

Mierzony według liczby zabiegów wykonanych w asyście robotów chirurgicznych oraz liczby ośrodków przeprowadzających takie operacje, rozwój chirurgii robotowej w Polsce znacznie przyspieszył w 2021 roku i pierwszej połowie roku 2022. Stało się tak mimo zaburzeń spowodowanych pandemią COIVD-19, które przełożyły się na mniejszą liczbę świadczeń, w tym zabiegów chirurgicznych, sfinansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Od początku roku 2020 nowe roboty chirurgiczne zaczęły się pojawiać głównie w szpitalach publicznych. Pandemia COVID-19 spowolniła jednak ten proces, w wielu ośrodkach opóźniono rozpoczęcie lub okresowo zawieszano wykonywanie zabiegów robotowych. Ostatnie miesiące 2021 roku przyniosły istotną zmianę na rynku robotów chirurgicznych. Intensywne działania marketingowe rozpoczęła w Polsce brytyjska firma CMR Surgical, produkująca system Versius. Proponuje ona nie tylko odmienną koncepcję robota, składającego się z czterech niezależnych modułów, ale także nowe metody finansowania jego zakupu. Szpitale mogą korzystać m.in. z dzierżawy lub zakupu rozłożonego w czasie, co radykalnie obniża wysokość początkowej inwestycji – w przypadku modeli da Vinci kształtuje się ona na poziomie 13-14 mln zł.

Pierwszy w Polsce system Versius został uruchomiony w grudniu 2021 roku w łódzkim szpitalu Salve Medica, który wcześniej – od czerwca 2019 roku – stosował system da Vinci. Systemy Versius zaczęło wykorzystywać w Polsce już siedem szpitali – trzy prywatne (Salve Medica, Urovita w Chorzowie, Certus w Poznaniu) oraz cztery publiczne (Czerwona Góra, Gliwice, Bełchatów i UCK w Gdańsku).

W ostatnich dwóch latach w Polsce pojawiły się także bardziej wyspecjalizowane systemy robotowe innych producentów. Operacje kręgosłupa z wykorzystaniem systemu robotycznej nawigacji ExcelsiusGPS wykonują już trzy placówki. W Klinice Ortopedii i Rehabilitacji Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego wykonano pierwszy zabieg wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego przy użyciu robota ortopedycznego NAVIO. Natomiast w Szpitalu św. Anny w Piasecznie przeprowadzono pierwszą operację usunięcia kamieni nerkowych przy pomocy robota Avicenna Roboflex.

Operacje z wykorzystaniem wszechstronnych robotów chirurgicznych, np. da Vinci lub Versius aktualnie wykonują już 32 szpitale w Polsce, w tym 13 podmiotów prywatnych. W najbliższym czasie dołączą kolejne, np. Szpital Morski im. PCK w Gdyni, który rozstrzygnął przetarg na zakup robota da Vinci. Zakup tego systemu planuje także Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy.

Do rynkowej rywalizacji amerykańskiej Intuitive Surgical, producenta systemów da Vinci oraz brytyjskiej CMR Surgical, który produkuje systemy Versius, w najbliższym czasie mogą dołączyć kolejne firmy, w tym Medtronic, którego system Hugo już jest wykorzystywany w Europie.