Departament Zdrowia Psychicznego i Nadużywania Substancji (MSD) WHO opublikował dokument będący zbiorem apeli o wsparcie mentalne i dobrostan psychospołeczny w różnych grupach społecznych podczas trwania pandemii.
1. Czas kryzysu powoduje silny stres we wszystkich społecznościach. W odniesieniu do osób z COVID-19 nie należy wiązać choroby z żadnym konkretnym pochodzeniem etnicznym lub narodowością. „Bądźcie empatyczni wobec wszystkich, którzy są dotknięci chorobą – w dowolnym kraju i z dowolnego kraju. Osoby te nie zrobiły nic złego i zasługują na nasze wsparcie, współczucie i życzliwość”.
2. Nie należy określać osób cierpiących na chorobę jako „przypadki COVID-19”, „ofiary” lub „chorzy”. Są to „ludzie, którzy mają COVID-19”, „ludzie, którzy są leczeni na COVID-19” lub ludzie, którzy dochodzą do siebie po COVID-19”. Po wyzdrowieniu ich życie będzie trwać dalej – z rodziną i bliskimi, w pracy zawodowej. Ważne jest, aby zmniejszyć piętno choroby i oddzielić osobę od posiadanej tożsamości, zdefiniowanej przez COVID-19.
3. Należy ograniczyć oglądanie, czytanie lub słuchanie wiadomości o COVID-19, jeśli to przyczynia się do zwiększenia niepokoju. Istotne jest, by poszukiwać wiedzy o pandemii tylko w zaufanych źródłach, głównie w celu podjęcia praktycznych działań dla ochrony siebie, swoich planów i bliskich. Nieustanny strumień wiadomości o wybuchu choroby może wywołać niepokój nawet u osób o stabilnej psychice, dlatego WHO zaleca aktualizowanie wiedzy na ten temat najwyżej raz do dwóch razy dziennie. „Zbieraj informacje w regularnych odstępach czasu ze strony internetowej WHO i lokalnego oficjalnego portalu, aby pomóc odróżnić fakty od plotek. Fakty mogą pomóc zminimalizować obawy”.
4. „Chroń siebie i wspieraj innych. Pomoc w potrzebie może przynieść korzyści zarówno osobie otrzymującej wsparcie, jak i pomocnikowi. Na przykład zatelefonuj do sąsiadów lub osób z Twojej społeczności, które mogą potrzebować dodatkowej pomocy”. Poczucie solidarności w walce z pandemią COVID-19 pozwoli zmniejszyć lęk i poczucie izolacji.
5. Historie o tragediach, śmierci i bezsilności negatywnie wpływają na poczucie bezpieczeństwa. WHO radzi, żeby koncentrować się na rozwiązaniach, na opowieściach osób, które wyzdrowiały lub dobrze zniosły kwarantannę. Takie przykłady podsuwają schematy zachowań i są źródłem inspiracji, aby utrzymać stabilność emocjonalną w trudnych chwilach.
6. „Uhonoruj pracowników opieki zdrowotnej wspierających osoby dotknięte COVID-19 i rolę jaką odgrywają w ratowaniu życia oraz zapewnieniu bezpieczeństwa Twoim bliskim”.
Do pracowników służby zdrowia
7. „Prawdopodobnie ty, twoje koleżanki i koledzy doświadczają presji. W obecnej sytuacji to normalny stan. Stres i związane z nim uczucia w żaden sposób nie dowodzą, że nie możesz wykonywać swojej pracy lub że jesteś słabą osobą. Zarządzanie zdrowiem psychicznym i dobrostan psychospołeczny w tym czasie są równie ważne, jak dbanie o sprawność fizyczną”.
8. „Zadbaj o siebie. Spróbuj użyć pomocnych strategii radzenia sobie, takich jak zapewnienie wystarczającej ilości odpoczynku, również podczas pracy lub między zmianami. Jedz zdrowe posiłki, angażuj się w aktywność fizyczną oraz pozostań w kontakcie z rodziną i przyjaciółmi. Unikaj stosowania nieprzydatnych strategii radzenia sobie, takich jak używanie tytoniu, alkoholu lub narkotyków. W dłuższej perspektywie mogą one osłabić twój stan psychiczny i fizyczny oraz pogorszyć samopoczucie. Wybuch COVID-19 jest wyjątkowym i bezprecedensowym wydarzeniem dla wielu pracowników, zwłaszcza jeśli dotąd nie byli zaangażowani w podobne sytuacje. Skorzystaj z wypracowanych w przeszłości strategii radzenia sobie ze stresem. To nie jest sprint – to maraton”.
9. Niektórzy pracownicy opieki zdrowotnej mogą być odizolowani od rodzin lub swoich społeczności. Nie tylko z powodów racjonalnych ale też piętna lub strachu. Dlatego szczególnie ważne jest utrzymywanie zdalnego kontaktu z bliskimi.
10. „Używaj zrozumiałych sposobów przekazywania wiadomości osobom z intelektualną, poznawczą i psychospołeczną niepełnosprawnością. Tam, gdzie to możliwe, uwzględniaj formy komunikacji, które nie polegają wyłącznie na informacji pisemnej”.
11. Piętno związane z problemami zdrowia psychicznego może powodować niechęć do poszukiwania wsparcia zarówno w przypadku zachorowania na COVID-19, jak i kondycji zdrowia psychicznego. Przewodnik Humanitarian mhGAP – zawiera zalecenia dotyczące interwencji w przypadku epizodów psychicznych, neurologicznych i stosowania substancji przez niespecjalistycznych pracowników służby zdrowia w nagłych kryzysach humanitarnych, gdzie dostęp do specjalistów i możliwości leczenia jest ograniczony.
Zalecenia dla liderów zespołów lub menedżerów placówek służby zdrowia
12. Ochrona całego personelu przed chronicznym stresem i złym stanem zdrowia psychicznego podczas kryzysu oznacza, że będzie mógł lepiej spełniać swoje role. Pandemia nie zniknie z dnia na dzień i należy skupić się na długoterminowych zdolnościach zawodowych zamiast krótkoterminowych reakcjach skierowanych na „gaszenie pożarów”.
13. „Zapewnij wszystkim dobrą komunikację i dokładne aktualizacje informacji. Zmieniaj obsadę na stanowiskach o większym obciążeniu z funkcjami mniej wymagającymi. Umożliwiaj współpracę niedoświadczonych pracowników z ich bardziej doświadczonymi kolegami. System koleżeński pomaga zapewnić wsparcie, monitoruje stres i wzmacnia procedury bezpieczeństwa. Inicjuj, zachęcaj i monitoruj przerwy w pracy”.
14. „Upewnij się, że personel wie, gdzie i jak może uzyskać dostęp do wsparcia zdrowia psychologicznego i ułatwiaj dostęp do takich usług. Menedżerowie i kierownicy zespołów mogą doświadczać dodatkowej presji związanej z obowiązkami ich pracowników. Ważne jest, aby powyższe przepisy i strategie obowiązywały zarówno pracowników, jak i menedżerów, i że menedżerowie mogą być wzorem do naśladowania w strategiach łagodzenia stresu”.
15. WHO wspomina o przygotowaniu wszystkich osób z pierwszej linii reagowania, w tym pielęgniarki, kierowców karetek pogotowia, wolontariuszy, nauczycieli, osoby zarządzające społecznościami oraz pracowników w miejscach kwarantanny do udzielania praktycznego wsparcia i pierwszej pomocy psychologicznej.
16. „Zarządzaj pilnymi dolegliwościami psychicznymi i neurologicznymi (np. majaczenie, psychoza lęk lub depresja) w nagłych wypadkach w placówkach opieki zdrowotnej. Odpowiednio przeszkolony i wykwalifikowany personel może wymagać rozmieszczenia w tych lokalizacjach, jeśli pozwoli na to czas i liczba personelu medycznego do zapewnienia zdrowia psychicznego i wsparcia psychospołecznego (patrz mhGAP Humanitarian Intervention Guide)”.
17. Istotna jest dostępność podstawowych, ogólnych leków psychotropowych na wszystkich poziomach opieki zdrowotnej. Ludzie żyjący z długotrwałymi zaburzeniami zdrowia psychicznego lub napadami padaczkowymi będą potrzebować nieprzerwanej uwagi, szczególnie w kontekście przyjmowanych przez nich leków i możliwości nagłego odstawienia.
Do opiekunów dzieci
18. W sytuacjach kryzysowych ważne są pozytywne sposoby komunikowania uczuć, takich jak strach i smutek. Każde dziecko ma własny sposób wyrażania emocji. Zaangażowanie w działalność twórczą, na przykład granie lub rysowanie może ten proces ułatwić. Dzieci odczuwają ulgę, jeśli potrafią wyrażać i komunikować uczucia w bezpiecznym i wspierającym środowisku.
19. O ile to bezpieczne, należy unikać rozdzielania dzieci z ich najbliższymi. Jeśli taka separacja musi nastąpić, dziecko powinno być uważnie obserwowane i kluczowe jest zapewnienie mu regularnego kontaktu z rodzicami i opiekunami – zaplanowane dwa razy dziennie rozmowy telefoniczne lub wideo, bądź inna komunikacja dostosowana do wieku, np. media społecznościowe.
20. „Jeśli dzieci muszą pozostać w domu, utrzymaj rutyny codziennego życia tak często, jak to możliwe, lub twórz nowe. Zapewnij dzieciom odpowiednie zajęcia adekwatne do ich wieku, w tym zajęcia edukacyjne. Tam, gdzie to możliwe, zachęcaj je do kontynuowania zabawy i spotkań towarzyskich z innymi, nawet jeśli tylko będą to relacje w rodzinie (gdy obowiązują ograniczenia kontaktów społecznych)”.
21. W okresach podwyższonego stresu dzieci często szukają większej bliskości i stają się bardziej wymagające od rodziców. „Omów ze swoimi dziećmi temat COVID-19 w sposób uczciwy i odpowiedni do wieku. Jeśli twoje dzieci mają obawy, wspólne zajęcie się nimi mogą być złagodzić ich niepokój. Dzieci obserwują zachowania i emocje dorosłych, by dowiedzieć się, jak radzić sobie z własnymi emocjami w trudnym czasie”.
Sugestie dla osób starszych, niesamodzielnych i ich opiekunów
22. Podczas trwania pandemii przebywające w izolacji osoby starsze i dorosłe z zaburzeniami funkcji poznawczych mogą stawać się bardziej niespokojne, rozdrażnione, pobudzone lub wycofane. Należy zapewnić im praktyczne emocjonalne wsparcie poprzez nieformalne sieci, czyli większe zaangażowanie rodziny i profesjonalną pomoc.
23. „W zrozumiały sposób podziel się prostymi faktami na temat tego, co się dzieje i podaj jasne wytyczne, jak zmniejszyć ryzyko infekcji. W razie potrzeby powtórz informacje. Instrukcje muszą być przekazywane w sposób jasny, zwięzły, pełen szacunku i cierpliwości.. Pomocne może być również prezentowanie treści na piśmie lub w postaci filmu. Zaangażuj członków rodziny i inne sieci wsparcia w dostarczanie informacji i pomoc w ćwiczeniu zachowań zapobiegawczych (np. mycie rąk)”.
24. Istotna jest ciągłość leczenia, więc należy zapewnić dostęp do przyjmowanych regularnie leków i zapas na przynajmniej dwa tygodnie. Być może warto aktywować kontakty społecznościowe, aby w razie potrzeby uzyskać pomoc.
25. „Bądź przygotowany jak uzyskać praktyczną pomoc w razie potrzeby, np. zadzwonić po taksówkę, dostawę jedzenia i prośbę o pomoc medyczną”.
26. „Naucz się prostych codziennych ćwiczeń fizycznych do wykonywania w domu, podczas kwarantanny lub w izolacji, by utrzymać mobilność i zmniejszyć poczucie nudy”.
27. „W jak największym stopniu utrzymuj codzienną rutynę i harmonogramy lub pomagaj tworzyć nowe w nowym środowisko, w tym regularne ćwiczenia, sprzątanie, codzienne obowiązki, śpiew, malowanie i inne zajęcia. Utrzymuj stały kontakt z najbliższymi (np. przez telefon, e-mail, media społecznościowe lub wideo).”
Do osób przebywających w izolacji
28. „Pozostań w kontakcie i utrzymuj relacje w sieci społecznościowej. Staraj się wykonywać codzienne czynności lub stwórz nowe, jeśli okoliczności się zmienią. Jeśli zalecane jest ograniczenie fizycznego kontaktu w celu powstrzymania epidemii, możesz kontynuować komunikację przez telefon, e-mail, media społecznościowe lub wideokonferencje”.
29. W okresach podwyższonego stresu powinno się zwracać uwagę na własne potrzeby i uczucia. Dobrze jest zatem zaangażować się w relaksujące zajęcia, regularne ćwiczenia, utrzymać rytm snu i zdrowe odżywianie.
30. Niemal stały strumień wiadomości o epidemii może wywoływać u każdego niepokój lub lęk. „Szukaj aktualizowanych informacji i praktycznych wskazówek u pracowników służby zdrowia i na stronie WHO. Unikaj plotek, które mogą sprawić, że poczujesz się niekomfortowo.
źródło: WHO
© mZdrowie.pl