– Dla polepszenia skuteczności Europejskiego Planu Walki z Rakiem (Europe’s Beating Cancer Plan) powołajmy Europejski Wirtualny Instytut Onkologii (European Virtual Cancer Institute) – apeluje Véronique Trillet-Lenoir, członek Komisji Specjalnej ds. Walki z Rakiem Parlamentu Europejskiego.
„Osiągnięcie celów europejskiego planu nie będzie możliwe bez wprowadzenia środków działania odpowiadających naszym ambicjom. Badania są głównym elementem a złożoność tej choroby uzasadnia współpracę na skalę europejską. Kluczowe jest również dzielenie się wiedzą i doświadczeniem” – mówi Véronique Trillet-Lenoir.
Europejski Wirtualny Instytut Onkologii ma być, zgodnie z postulatami komisji PE, platformą wymiany doświadczeń i idei. Zdaniem ekspertki jego głównymi zadaniami będą:
- koordynacja 27 Narodowych Programów Onkologicznych;
- opracowywanie rekomendacji, kryteriów akredytacji i priorytetów szkoleniowych;
- prowadzenie Centrum Wiedzy o Raku odpowiedzialnego za kampanie profilaktyczne, prowadzenie rejestru nierówności i komunikację ze społeczeństwem.
Do zadań nowej instytucji należeć ma dostarczanie najnowszych dowodów klinicznych i statystyk dotyczących raka oraz monitorowanie trendów, aby można było ocenić skuteczność strategii prewencyjnych i programów badań przesiewowych. Kolejnym zadaniem ma być koordynacja prac nad europejskimi wytycznymi dotyczącymi profilaktyki, badań przesiewowych, diagnozowania i opieki nad chorymi, aby poprawić wyniki leczenia raka i zmniejszyć nierówności między regionami UE. Instytut miałby się też zająć pomocą w kształtowaniu profilaktyki związanej ze środowiskiem i zdrowym stylem życia, identyfikacją luk w badaniach lub polityce oraz koordynacją wielu inicjatyw dotyczących walki z nowotworami na jednej platformie.
„Ważna będzie również pomoc w tworzenie sieci kontaktów na temat rzadkich, złożonych lub trudnych do wyleczenia nowotworów poprzez wzmocnienie europejskich sieci referencyjnych i udostępnianie programów szkoleniowych dla pracowników służby zdrowia. Gromadzenie i analiza baz danych (z rejestrów nowotworów, badań klinicznych i rzeczywistych dowodów) ma zasadnicze znaczenie dla lepszego zrozumienia czynników warunkujących nowotwory” – komentuje Véronique Trillet-Lenoir.
Pomysł utworzenia ogólnoeuropejskiego instytutu inspirowany jest między innymi doświadczeniami USA. Amerykański Kongres uchwala specjalne fundusze na walkę z rakiem i przekazuje je do zarządzania Narodowemu Instytutowi Raka (National Cancer Institute). Amerykański instytut prowadzi i wspiera badania, prowadzi działania edukacyjne, upowszechnia informacje zdrowotne i podejmuje inne działania związane z przyczynami, profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem raka.
Europejski plan walki z rakiem opiera się na czterech głównych obszarach. Pierwszym z nich jest profilaktyka, mająca na celu uniknięcie 40 proc. nowotworów. Opiera się na ograniczaniu ryzykownych zachowań (głównie palenia tytoniu i alkoholu), promowaniu zdrowego stylu życia i kontrolowaniu czynników rakotwórczych występujących w środowisku. Drugi obszar – to badania przesiewowe, które prowadzone są w różnych krajach europejskich na nierównym poziomie i z różnym natężeniem. Plan zaleca harmonizację celów i metod, wspieranie innowacji, praktykę współpracy i wymiany poprzez wspólną platformę między strukturami krajowymi. Trzeci obszar – to sprawiedliwy dostęp do opieki zdrowotnej. Autorzy i koordynatorzy planu wzywają do lepszej komunikacji w sprawie dyrektywy o opiece transgranicznej, a także do lepszego wsparcia finansowego dla pacjentów, których to dotyczy. Czwarty obszar dotyczy lepszego wsparcia pacjentów, ozdrowieńców i ich opiekunów.
Tylko w 2020 r. na nowotwory zachorowało łącznie 2,7 mln osób w Unii Europejskiej, a kolejne 1,3 mln osób straciło z ich powodu życie. Szacuje się, że bez podjęcia zdecydowanych działań do 2035 r. liczba zachorowań na raka wzrośnie o prawie 25 proc., przez co stanie się on główną przyczyną zgonów w UE. Poszczególne kraje europejskie mają swoje narodowe programy walki z rakiem, nie ma jednego wspólnego. Poprawa leczenia i opieki onkologicznej stanowi jeden z priorytetów Parlamentu Europejskiego, który w tej kadencji powołał Komisję Specjalną ds. Walki z Rakiem. Na jej czele stanął Bartosz Arłukowicz. „Cel, który chcemy osiągnąć dzięki naszemu planowi walki z rakiem, to wywarcie konkretnego wpływu w zakresie opieki nad chorymi na raka w nadchodzących latach. Traktuję to nie tylko jako zwykłe zobowiązanie polityczne, lecz jako moje osobiste zobowiązanie” – mówiła Stella Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, przedstawiając plan. Jego pierwsze rezultaty mają zostać zaprezentowane w 2024 r.
