Mija 30 lat od pierwszej polskiej edycji programu mającego na celu promocję zdrowia w szkołach. W tym czasie zmieniały się wyzwania przed jakimi stawała społeczność szkolna, ale wciąż to właśnie placówki oświatowe są najlepszym miejscem do krzewienia postaw prozdrowotnych wśród dzieci i młodzieży.
W listopadzie minęło 30 lat od startu pierwszej polskiej edycji programu Szkoła Promująca Zdrowie. W 1989 roku ukazała się pierwsza publikacja dotycząca programu opracowanego przez Światową Organizację Zdrowia i Szkocką Grupę Edukacji. Pierwsze polskie tłumaczenie zasad funkcjonowania programu pojawiło się w 1990 roku. W 1991 roku na mocy porozumienia pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej i Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej powołano zespół ds. Szkół Promujących Zdrowie. Pierwszym koordynatorem projektu została pediatra Barbara Woynarowska. W latach 1992-1995 w programie wzięło udział czternaście szkół podstawowych. Polska koncepcja Szkół Promujących Zdrowie została utworzona, a następnie wdrażana w latach 2000-2010. W 2017 roku do projektu włączono przedszkola. Natomiast w 2020 roku dołączyły szkoły specjalne. Obecnym koordynatorem jest Valentina Todorovska-Sokołowska. Z danych z ubiegłego roku szkolnego wynika, że obecnie już 3196 placówek (szkół podstawowych, szkół średnich, szkół specjalnych, oraz przedszkoli) w Polsce bierze udział programie.
Szkołom Promującym Zdrowie patronuje, oprócz wspomnianej Światowej Organizacji Zdrowia, także Rada Europy i Komisja Europejska. Działalność szkół oparta jest na aktualnej definicji zdrowia WHO. Podstawowe zadania Szkół Promujących Zdrowie – to m.in.: propagowanie zdrowego stylu życia; nauka radzenia sobie z problemami, nawiązywania relacji i akceptacji siebie; uświadamianie wszystkim członkom społeczności szkolnej (czyli też nauczycielom i rodzicom) zagrożeń zdrowotnych i tworzenie nawyków prozdrowotnych; współpraca z instytucjami wspierającymi działalność profilaktyczną np. ośrodek zdrowia. Celem podejmowanych działań jest m.in. zrozumienie, czym jest zdrowie i co na nie wpływa; rozwijanie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych; rozwijanie umiejętności społecznych; przygotowanie do działań na rzecz tworzenia zdrowego środowiska.
Placówki oświatowe – to idealne miejsce do promowania zdrowia, gdyż tylko tam można dotrzeć do wszystkich dzieci i młodzieży w danym społeczeństwie. Szkoła Promująca Zdrowie stanowi ciągły proces obejmujący działania na rzecz zdrowia własnego i osób wokół – tworzenia zdrowego środowiska. W procesie tym uczestniczą wszyscy bezpośrednio lub pośrednio związani z daną placówką (społeczność lokalna). Mimo pierwotnie utworzonych zasad programu, każdy kraj określa własne cele działań, biorąc pod uwagę tematy ważne w danej społeczności. W Polsce projekt bazuje na podejściu siedliskowym ( związanym z systemem społecznym) w promocji zdrowia, w którym to społeczność szkolna zachęca innych członków lokalnej społeczności do działań prozdrowotnych. W promocję zdrowia jest wpisana edukacja zdrowotna. Współpraca ze środowiskiem lokalnym ma na celu także utrwalenie wiedzy o zdrowiu. Ponadto program ma na celu wdrażanie profilaktyki pierwszorzędowej w stosunku do zasygnalizowanego ryzyka zdrowotnego w danej społeczności.
Obecnie działania Szkół Promujących Zdrowie w Polsce skupiają się na zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży. W ostatnich miesiącach w skutek działań na rzecz zmniejszenia zagrożenia COVID-19 (np. zamknięcia szkół ) wyraźnie nasiliły się problemy ze zdrowiem psychicznym uczniów. Mimo „powrotu do normalności”, jeszcze przez dłuższy czas zadania programu będą podporządkowane reperkusjom pandemii.
