Ministerstwo Zdrowia przekazało do konsultacji z innymi resortami projekt Narodowej Strategii Onkologicznej. Planuje się wprowadzenie od 2021 roku szczepionek przeciwko HPV wśród dziewczynek, a od 2026 roku także u chłopców. Do 2022 roku ma być wprowadzony podatek cukrowy. Dokument liczy 60 stron, w tym połowa poświęcona jest zaplanowanym działaniom, skupionym w pięciu obszarach: rozwój kadr, edukacja i profilaktyka, większa wykrywalność, inwestycje w naukę i innowacje oraz organizacja systemu opieki onkologicznej.
Ministerstwo Zdrowia planuje, aby w ciągu 10 lat na wdrażanie strategii wydać ok. 5 miliardów złotych. Nakłady na wdrażanie strategii zastąpią obecnie funkcjonujący budżet Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych (ma wysokość do 250 mln zł rocznie). Planowane jest, aby w 2030 roku objąć refundacją 90 proc. leków, które są refundowane w Europie. Zakłada się także kontrolowanie skuteczności refundowanych terapii.
Strategia wytycza kierunki rozwoju systemu opieki zdrowotnej w zakresie onkologii, wskazując na 5 obszarów strategicznych, kluczowych dla poprawy skuteczności terapii onkologicznych i dostosowania rozwiązań systemowych do potrzeb pacjentów z chorobą nowotworową.
Celem nadrzędnym strategii jest wzrost odsetka osób przeżywających 5 lat od zakończenia terapii onkologicznej, a także zwiększenie wykrywalności nowotworów. Aktualnie na choroby nowotworowe zapada ponad 160 tysięcy Polaków rocznie, a około 100 tysięcy umiera z ich powodu. Według prognoz w ciągu najbliższych 10 lat liczba ta zwiększy się o 28 proc. W przypadku około 50 proc. nowotworów można podjąć skuteczne działania profilaktyczne. W Norwegii około 70 proc. pacjentów udaje się wyleczyć z nowotworu, średnia dla Polski jest poniżej 50 proc.
Strategia kładzie nacisk na profilaktykę i edukację. Są w niej zapisane konkretne cele zmniejszania liczby osób palących, ograniczenia otyłości i nadwagi, zwłaszcza wśród osób młodych. Planowany jest zakaz reklamy papierosów i e-papierosów w miejscach sprzedaży, wprowadzenie jednolitych opakowań. Do 2023 roku w każdym województwie będą działań poradnie rzucania palenia.
Nowe rozwiązania organizacyjne powinny przyczynić się do wyeliminowania negatywnych zjawisk w onkologii, takich jak: fragmentacja opieki, rozproszenie świadczeń i ośrodków onkologicznych. Wprowadzone zostaną narzędzia motywacyjne dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy, aby objąć opieką onkologiczną swoich pacjentów, których mają pod opieką – w tym obowiązkowo od 2024 roku zgłaszanie pacjentów na badania przesiewowe. Planowana jest wymiana do 2023 roku wszystkich mammografów na cyfrowe.
Strategia koncentruje się na 5 obszarach:
Wykształcenie kadry medycznej. Cele zapisane do osiągnięcia zakładają m.in. zwiększenie liczby lekarzy onkologów i lekarzy pokrewnych specjalności, a także łączenie profilaktyki nowotworów do programu kształcenia lekarzy i pielęgniarek.
Edukacja pacjentów dotycząca stylu życia. Zakłada się dużo szersze działania w zakresie promowania zdrowego odżywiania, aktywności ruchowej i badań profilaktycznych. Duży nacisk na ograniczenie palenia tytoniu, walkę z otyłością, ochronę przeciw promieniowaniu UV. Działania prewencji pierwotnej – włączenie lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy.
Większa wykrywalność chorób nowotworowych. Rozwijane będą programy badań przesiewowych w kierunku nowotworów jelita grubego, piersi, szyjki macicy, płuca. Działania prewencji wtórnej – to włączenie lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy.
Inwestycje w naukę i innowacje. Zakłada się rozwój badań naukowych i projektów innowacyjnych, oferujących pacjentom nowe rozwiązania diagnostyczno-terapeutyczne. Nastąpi rozwój badań klinicznych w dziedzinie onkologii i zwiększenie udziału pacjentów onkologicznych w badaniach klinicznych, a także poszerzenie analizy danych w rejestrach medycznych. Badania związane z onkologią mają stanowić dużą część badań finansowanych przez Agencję Badań Medycznych.
System opieki onkologicznej. Elementem strategii jest wprowadzenie do końca 2020 roku Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO), skupiającej ośrodki wyspecjalizowane w zakresie leczenia określonych typów nowotworów (np. raka płuca, jelita grubego, nowotworów ginekologicznych, urologicznych, nowotworów wieku dziecięcego oraz nowotworów rzadkich). Strategia zakłada wyrównanie poziomu opieki onkologicznej na poziomie regionalnym, niezależnie od miejsca zamieszkania pacjenta. Kolejnym celem strategicznym jest rozwój opieki rehabilitacyjnej, psychologicznej, paliatywnej i hospicyjnej oraz – docelowo – poprawa jakości życia pacjentów onkologicznych w trakcie i po zakończeniu leczenia. W ośrodkach onkologicznych pojawią się społeczni doradcy pacjentów, asystenci zdrowienia pomagający im w procesie leczenia i opieki rehabilitacyjnej, po leczeniu.
Strategia będzie aktualizowana nie rzadziej niż raz na 5 lat, w szczególności w przypadku istotnych zmian w obszarze onkologii.
