Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich napływają coraz liczniejsze skargi dotyczące wstrzymywania wypłaty zasiłków chorobowych i rentowych „do czasu zakończenia kontroli”. „Pozostawianie bez środków do życia osób chorych, samotnych czy kobiety w ciąży, budzi uzasadnione wątpliwości” – podkreśla Adam Bodnar.
W przeważającej liczbie skargi te dotyczą wstrzymania wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego dla ubezpieczonych podlegających temu ubezpieczeniu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie.
Samo prawo ZUS do kontroli wypłacanych świadczeń nie jest kwestionowane. Zastrzeżenia budzi jednak fakt, że kontrole często prowadzone są miesiącami. Na czas kontroli wypłata świadczeń jest wstrzymana. Gdy podejrzenia kontrolerów się nie sprawdzą, ZUS wstecznie wypłaca wszelkie należne kwoty. Jednak gdy kontrola się przeciąga – w czasie jej trwania kontrolowani pozbawieni są środków do życia.
„Nie kwestionuję uprawnienia do prowadzenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych tych kontroli. Do ustawowych kompetencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy przecież ustalenie podlegania bądź niepodlegania przez ubezpieczonych ubezpieczeniom społecznym” – pisze Rzecznik Praw Obywatelskich.
Zauważa przy tym, że nie ma zastrzeżeń co do tego, że uprawnienie i obowiązek organu rentowego do ustalenia tytułu ubezpieczeń jest przy tym niezależny od kompetencji innych organów kontroli i ochrony prawnej.
W swoim piśmie rzecznik pyta prezesa ZUS, czy w najbliższym czasie zamierza doprowadzić do przyspieszenia procedur kontrolnych i czy podejmie środki zaradcze.