Unia Europejska potrzebuje ambitnego programu zdrowotnego, by wypełnić słabości służby zdrowia ujawnione przez Covid-19 i by Wspólnota była gotowa na przyszłe zagrożenia dla zdrowia publicznego – uznał Parlament Europejski w przyjętym w piątek stanowisku.
615 głosami za, przy 34 głosach sprzeciwu i 39 wstrzymujących się, Parlament Europejski przyjął stanowisko wobec wniosku Komisji Europejskiej w tej sprawie. Posłowie proponują znaczne przyspieszenie działań Unii w sektorze zdrowia poprzez specjalny program UE dla zdrowia (EU4Health). Ich zdaniem Covid-19 pokazał, jak bardzo Unia potrzebuje ambitnego programu, który pomoże europejskim systemom opieki zdrowotnej stawić czoło przyszłym zagrożeniom dla zdrowia publicznego.
Według PE nie będzie to możliwe, jeśli zgodnie z propozycją państw członkowskich budżet programu zostanie zmniejszony do 1,7 mld euro. Zgodnie z niedawnym kompromisem dotyczącym budżetu długoterminowego europosłowie przekonali państwa członkowskie do potrojenia budżetu programu (do 5,1 mld euro). Program UE dla zdrowia ma lepiej przygotować UE na poważne transgraniczne zagrożenia zdrowia i zwiększyć wydolność systemów opieki zdrowotnej. Powinno to umożliwić sprostanie nie tylko przyszłym epidemiom, ale także różnym długoterminowym wyzwaniom, takim jak starzenie się społeczeństwa i nierówności w dostępie do służby zdrowia.
Posłowie chcą również zwiększyć współpracę na szczeblu unijnym, dzięki czemu UE ma być lepiej przygotowana na wypadek kryzysu zdrowotnego. Takiej współpracy ma służyć np. utworzenie europejskiego mechanizmu reagowania w dziedzinie zdrowia. Zdaniem europarlamentu należy stworzyć unijny portal komunikacyjny, gdzie będą umieszczane dokładnie sprawdzone informacje i ostrzeżenia kierowane do ogółu społeczeństwa. Natomiast Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) i Europejska Agencja Leków (EMA) powinny mieć więcej uprawnień.
Pandemia uwypukliła wiele słabości krajowych systemów opieki zdrowotnej, w tym ich zależność od krajów spoza UE w zakresie dostaw leków, wyrobów medycznych, a także środków ochrony osobistej. Należy zatem wspierać rozwój europejskiego systemu monitorowania, zgłaszania i powiadamiania o niedoborach leków, wyrobów medycznych, szczepionek, narzędzi diagnostycznych i innych produktów ochrony zdrowia. Zapobiegłoby to, w opinii PE, rozdrobnieniu jednolitego rynku i zapewniło większą dostępność i przystępność cenową tych produktów. Ich łańcuchy dostaw byłyby również mniej zależne od państw spoza UE.
W sprawozdaniu proponuje się położenie większego nacisku na zapobieganiu chorobom poprzez usprawnienie służby zdrowia i zajęcie się zagrożeniami zdrowia, takimi jak nadużywanie alkoholu i palenie tytoniu. Systemy opieki zdrowotnej należy cyfryzować, w czym pomoże utworzenie i wdrożenie europejskiej elektronicznej karty zdrowia. Posłowie do PE chcą również powszechnego zabezpieczenia zdrowotnego, obejmującego dostęp do praw i zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego. Chcą także zintensyfikować walkę UE z rakiem.
Aby zapewnić skuteczną realizację programu, posłowie proponują utworzenie grupy sterującej złożonej z niezależnych ekspertów w dziedzinie zdrowia publicznego. „Kryzys Covid-19 ujawnił potrzebę dobrze zdefiniowanych i odpowiednio finansowanych instrumentów ochrony zdrowia. Musimy również pobudzać innowacje i więcej inwestować w zdrowie. Zasadnicze znaczenie miało zwiększenie środków na program UE dla zdrowia z 1,7 mld euro do 5,1 mld euro, co pomoże stawić czoło przyszłym pandemiom i zagrożeniom zdrowia oraz zwiększyć wydolność naszych systemów opieki zdrowotnej” – powiedział po głosowaniu sprawozdawca projektu, rumuński poseł Cristian-Silviu Busoi (EPL).
Parlament Europejski jest teraz gotowy do rozpoczęcia negocjacji z państwami członkowskimi, aby zacząć realizować program od początku 2021 r. Przedstawiony w maju przez Komisję Europejską nowy, odrębny program UE dla zdrowia na lata 2021-2027, ma być częścią planu odbudowy. Program w dziedzinie zdrowia był wcześniej objęty pierwotnym długoterminowym budżetem UE na lata 2021–2027 jako jeden z elementów Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.
(PAP)