Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie obchodzi 90-lecie istnienia. Ośrodek ten jest bezpieczną przystanią, która daje pacjentom nadzieję – powiedział w piątek podczas jubileuszowej konferencji Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta .
Dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii prof. Jan Walewski przypomniał, że polską onkologię zapoczątkował Instytut Radowy w Warszawie, oficjalnie otwarty 29 maja 1932 r. W uroczystości tej uczestniczyła Maria Skłodowska-Curie, dla której był on spełnieniem marzeń. Dwukrotna polska noblistka przekazała wtedy Instytutowi pierwszy gram radu o wartości ponad pół miliona ówczesnych złotych (ofiarowany przez kobiece stowarzyszenia polonijne w USA i Kanadzie). Warto dodać, że pierwszego pacjenta przyjęto do leczenia kilka miesięcy wcześniej – już 17 stycznia 1932 roku.
Instytut powstał dzięki ofiarom Polaków w kraju i za granicą. 9 marca 1923 r. Polski Komitet do Zwalczania Raka powołał „Komitet Daru Narodowego im. Marii Skłodowskiej-Curie w celu zbudowania Instytutu Radowego w Warszawie”. W tym samym roku zwrócono się do społeczeństwa polskiego z apelem o składanie ofiar na budowę. „Od tego czasu zatrudniono cztery pokolenia pracowników Instytutu, pierwsze było pionierskie, a jego gwiazdą była właśnie Maria Skłodowska-Curie” – powiedział dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii. Drugie pokolenie dźwigało ośrodek ze zgliszczy wojennych. Już w listopadzie 1945 r. w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej zapadła decyzja o odbudowie Instytutu Radowego w Warszawie. Jego działalność została wznowiona w 1947 r. „W kolejnych latach dostosowywano ośrodek do wymogów nowoczesnej nauki, jak też potrzeb naszego społeczeństwa” – zaznaczył prof. Jan Walewski.
Ogromną rolę odegrał w tym okresie prof. Tadeusz Koszarowski, który opracował koncepcję organizacji walki z rakiem w Polsce. Polegała ona na tworzeniu pełnoprofilowych ośrodków, tzw. centrów onkologii, będących podstawowymi jednostkami prowadzącymi działania naukowe, profilaktyczne, diagnostyczne i lecznicze oraz organizacyjne w poszczególnych regionach kraju. W latach 1952-1975 powstała w kraju sieć onkologiczna, a 16 lipca 1984 r. w Warszawie utworzono Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie. „Okazało się, że jest to najbardziej efektywny system kompleksowego diagnozowania i leczenia chorych na nowotwory, jednocześnie prekursorski, bo o siedem lat wyprzedził on zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia” – zaznaczył dr Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii. W ostatnich latach najważniejszym wydarzeniem w polskiej onkologii było realizacja V Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, realizowanego od 2016 do 2019 r. Kolejny milowy krok w polskiej onkologii – uruchomienie Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030.
Według danych przedstawionych przez prof. Jana Walewskiego, w NIO rocznie udzielanych jest 680 tys. konsultacji ambulatoryjnych, 120 tys. chorych leczonych jest ambulatoryjnie (w przychodni), a 130 tys. – w szpitalu. Prowadzonych jest również ponad 500 badań klinicznych nowych terapii. „Poprawiła się sytuacja finansowana Instytutu, planowane są kolejne inwestycje” – dodał dyrektor instytutu.
Nowym wyzwaniem jest ponowne ożywienie badań przesiewowych służących wczesnemu wykrywaniu nowotworów, takich jak rak piersi, rak szyjki macicy u kobiet oraz rak jelita grubego. Badania te były skutecznie rozwijane, jednak zostały zahamowane podczas pandemii. „Nie możemy zapominać o wczesnym wykrywaniu chorób nowotworowych, bo ma ono kluczowe znaczenie dla skuteczności ich leczenia” – zaznaczył dr Janusz Meder.
Zgodnie z założeniami narodowej strategii, rozwijana ma być kompleksowa opieka nad chorymi na nowotwory w postaci krajowej sieci onkologicznej. Ma to zagwarantować opiekę na jednakowym poziomie w całym kraju, dla wszystkich chorych, a nie tylko w największych aglomeracjach. Strategia zakłada również zagwarantowanie dostępu do najnowocześniejszych terapii onkologicznych.
