Rośnie liczba chorób układu krążenia i spowodowanych przez nie zgonów

Pandemia COVID-19 nasiliła choroby układu krążenia, na schorzenia te bardziej narażeni są pacjenci po zakażeniu koronawirusem – alarmują specjaliści Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego z okazji trwającego do 24 kwietnia „Tygodnia dla serca”. Liczba zgonów spowodowanych przez te choroby wzrosła w Polsce w 2020 roku o prawie 17 proc.

Według Światowej Organizacji Zdrowia choroby układu krążenia od wielu lat są główną przyczyną zgonów. Pandemia tego nie zmieniła, wręcz przeciwnie. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że w 2020 r. największy przyrost zgonów (o 16,69 proc.) w porównaniu do 2019 r. wystąpił właśnie w tego rodzaju schorzeniach. W Polsce schorzenia te są również wiodącą przyczyną zgonów w grupie pacjentów poniżej 65. roku życia.

Pandemia COVID-19 jeszcze bardziej nasiliła choroby układu krążenia, wskazują na to badania opublikowane przez „The American Journal of Emergency Medicine”. Wynika z nich, że pacjenci, którzy przeszli infekcję koronawirusem są bardziej narażeni na zapalenia mięśnia sercowego, ostrego zawału mięśnia sercowego, niewydolności serca, zaburzeń rytmu serca, uszkodzenia serca oraz powikłań zakrzepowo-zatorowych.

Potwierdzają to specjaliści Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. „Szacujemy, że te poważne powikłania kardiologiczne występują u kilku procent pacjentów. Z naszych obserwacji wynika, że mechanizm uszkodzenia jest złożony i wynika na przykład z zapalenia mięśnia sercowego” – podkreśla prof. Marcin Grabowski, rzecznik Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Powikłania kardiologiczne mogą się pojawić na różnych etapach choroby COVID-19. Większość z nich na szczęście jest odwracalna i ustępuje po kilku tygodniach. Niektóre jednak się utrzymują i zwiększają ryzyko zgonu już po ustąpieniu choroby.

„W imieniu Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego apelujemy do polskich pacjentów, aby nie bagatelizowali niepokojących objawów pracy serca i niezwłocznie zgłaszali się do szpitali, a jeśli to konieczne wzywali pogotowie” – alarmuje prof. Adam Witkowski, prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Eksperci PTK przekonują, że nieleczony zawał serca jest obarczony 40 proc. śmiertelnością, z kolei wykonanie na czas zabiegu pierwotnej angioplastyki wieńcowej zmniejsza ryzyko zgonu do zaledwie 5 proc., czyli aż ośmiokrotnie. Podobne zabiegi udrożnienia tętnic mózgowych wykonywane są w przypadku niedokrwiennego udaru mózgu.

Główne przyczyny chorób układu krążenia – to miażdżyca tętnic, związana z niewłaściwą dietą, brakiem aktywności fizycznej, paleniem papierosów, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, a także uwarunkowaniami genetycznymi i zaburzeniami gospodarki lipidowej. Niekorzystne zmiany w tętnicach rozwijają się przez wiele lata bez widocznych objawów, dlatego tak ważne jest wykonywanie regularnych badań profilaktycznych. Należy przede wszystkim sprawdzać poziom lipidów we krwi i glukozy oraz kontrolować ciśnienie tętnicze krwi – przekonują eksperci Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

„Ważne jest również wsparcie państwa w zapobieganiu i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego. Pozytywnie oceniamy pomysł krajowej sieci kardiologicznej, której powstanie PTK proponowało już w okresie tworzenia krajowej sieci szpitali w 2017 r.” – zwraca uwagę prof. Adam Witkowski. Realizowany jest program koordynowanej opieki kardiologicznej KOS-Zawał, program leczenia hiperlipidemii rodzinnej, wdrażana jest mechaniczna trombektomia w leczeniu udaru mózgu. Wciąż natomiast czeka na wprowadzenie program koordynowanej opieki nad pacjentami z niewydolnością serca (KONS). „Ma on się przyczynić się do zmniejszenia bardzo obecnie wysokiej śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych i redukcji zbędnych hospitalizacji, co również pozwoli na obniżenie wysokich kosztów leczenia szpitalnego” – wyjaśnia prof. Witkowski.

Profesor Przemysław Mitkowski uważa, że należy wdrożyć system zdalnego monitorowania wszczepialnych urządzeń kardiologicznych, takich jak stymulatory i defibrylatory – „Taki telemonitoring pozwala na właściwy nadzór nad pacjentem i zwiększa jego bezpieczeństwo. Dzięki tej formie opieki możemy na odległość, bez niepotrzebnych wizyt w szpitalu, monitorować zarówno stan kliniczny pacjentów, jak i poprawność pracy samego urządzenia. W celu zmniejszenia śmiertelności z powodu chorób serca i naczyń powinno się systematycznie zwiększać dostęp pacjentów do nowoczesnych technologii medycznych. Są technologie, które od wielu lat czekają na wprowadzenia do koszyka refundowanych procedur medycznych” – dodaje prof. Mitkowski. (PAP)

(Zbigniew Wojtasiński)