Powstaje Europejska Unia Zdrowia

Władze Unii Europejskiej chcą zmienić dotychczasową zasadę, że sprawy ochrony zdrowia są wyłączną domeną państw członkowskich EU. Lepiej koordynowana w skali kontynentu ma być nie tylko walka z kryzysami, takimi jak pandemia CoDIV-19, ale także walka z rakiem czy alkoholizmem. Projekt powołania Europejskiej Unii Zdrowia ma poparcie Komisji Europejskiej i Europarlamentu.

W ubiegłym tygodniu 615 głosami za, przy 34 głosach sprzeciwu i 39 wstrzymujących się Parlament Europejski poparł wniosek Komisji w tej sprawie. „W związku z C-19 Europa potrzebuje natychmiastowych działań w celu ochrony życia i kontroli rozprzestrzeniania się wirusa. Podjęliśmy kroki, aby zająć się tymi obszarami w perspektywie krótkoterminowej. Ale potrzebujemy również bardziej zrównoważonych rozwiązań, tych długoterminowych. Obywatele Unii zwrócili się do nas o więcej. Chcemy budować silną i odporną europejską unię zdrowia, która będzie w stanie stawić czoła innym zagrożeniom dla zdrowia w przyszłości” – uzasadniała przedłożenie komisji Sandra Gallina, szef unijnej Dyrekcji ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności.

Jej zdaniem nowe propozycje pomogą lepiej odpowiadać na potrzeby państw członkowskich. Komisja zaproponowała rozwiązania, które miałyby prowadzić do lepszej prewencji i kontroli „poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia” i obejmować:

Wzmocnienie gotowości. UE opracuje na szczeblu ogólnoeuropejskim plan zapobiegania i zarządzania kryzysami zdrowotnymi. Opracuje też zalecenia, które posłużą przyjęciu podobnych planów na szczeblu krajowym, wraz z kompleksowymi ramami sprawozdawczości i audytu. Przygotowanie planów krajowych byłoby wspierane przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz inne agencje UE. Plany byłyby kontrolowane i modyfikowane przez Komisję i agencje UE.
Wzmocnienie nadzoru. Komisja Europejska opracuje zintegrowany system kontroli sytuacji zdrowotnej i nadzoru nad instytucjami ochrony zdrowia. Komisja zapowiada wykorzystanie sztucznej inteligencji i innych zaawansowanych środków technologicznych.
Poprawę sprawozdawczości. Państwa członkowskie zostaną zobowiązane do uporządkowania sposobu raportowania wskaźników systemów opieki zdrowotnej (np. dostępności łóżek szpitalnych, specjalistycznego leczenia i intensywnej opieki medycznej, liczby personelu przeszkolonego medycznie itp.).
Sytuacje nadzwyczajne. Możliwe jest prawne usankcjonowanie ogłaszania w szczególnych warunkach stanu „sytuacji nadzwyczajnej” w ochronie zdrowia. Skutkowałby on zwiększeniem koordynacji działań podejmowanych na poziomie krajowym oraz pozwoliłby na gromadzenie i nabywanie produktów istotnych w sytuacji kryzysowej.

Unia zapowiada także wzmocnienie roli i zwiększenie uprawnień działających na poziomie europejskim agencji zdrowotnych, w pierwszej kolejności Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) i Europejskiej Agencja Leków (EMA).

„Dzięki większemu wsparciu ECDC może pomóc w zwiększeniu możliwości w zakresie gotowości, nadzoru, wczesnego ostrzegania i oceny ryzyka. Wzmocniona EMA natomiast może pomóc nam w rozwiązaniu problemu wrażliwości łańcuchów dostaw zarówno produktów medycznych, jak i leków poprzez lepsze monitorowanie i łagodzenie takich sytuacji” – mówi Sandra Gallina. Zapowiada także opracowanie i opublikowanie nowej strategii farmaceutycznej, aby zaradzić brakom medycznym w czasach kryzysu, ale także zapewnić przystępność środków medycznych, takich jak szczepionki i terapie – „Chcemy udostępnić leki wszystkim obywatelom UE i chronić to, co Europejczycy cenią najbardziej – ich zdrowie”.

Działania Komisji Europejskiej mają objąć obszary wykraczające poza zakres walki z pandemią, takie jak przyspieszenie prac nad europejską strategią walki z rakiem, zmniejszenie liczby zakażeń opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz poprawa wskaźnika wyszczepialności. UE zamierza także rozwijać dotychczasowe inicjatywy, takie jak europejskie sieci referencyjne ds. chorób rzadkich oraz kontynuować współpracę międzynarodową w zakresie globalnych zagrożeń i wyzwań. Wśród propozycji pojawia się także postulat zapewnienia dostęp do równych praw do opieki w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz zajęcie się powszechnymi zagrożeniami dla zdrowia, takimi jak nadużywanie alkoholu, otyłość i palenie tytoniu. Jednym z celów programu jest cyfryzacja systemów opieki zdrowotnej i wdrożenie jednolitej europejskiej elektronicznej karty zdrowia.

„Zdrowie ma kluczowe znaczenie dla obywateli Unii. Słusznie więc oczekują oni, że będzie ono jednym z głównych priorytetów porządku publicznego. Rządy muszą zrobić wszystko, co w ich mocy, aby świadczyć usługi zdrowotne na odpowiednim poziomie i chronić obywateli przed zagrożeniami dla zdrowia. Oznacza to konieczność współpracy i wykorzystania do tych celów potencjału całej Unii Europejskiej i stawia odpowiednie wyzwanie jej władzom. Kraje członkowskie potrzebują wsparcia i jasnych wskazówek udzielanych na szczeblu UE, ścisłej koordynacji działań, narzędzi i przepisów” – komentują autorzy powstałego pod auspicjami Komisji Europejskiej raportu „Building a European Health Union: Reinforcing the EU’s resilience for cross-border health threats” („Budowa europejskiej unii zdrowia: wzmacnianie odporności UE na transgraniczne zagrożenia dla zdrowia).