Izolacja społeczna, drastyczne ograniczenie aktywności fizycznej, problem z dostępem do świadczeń opieki zdrowotnej, niski poziom kompetencji cyfrowych a także stale pogarszająca się kondycja psychiczna i fizyczna seniorów to najważniejsze problemy zdefiniowane na podstawie wyników badań przeprowadzonych w ramach prac nad raportem SeniorHub.
Głównym celem projektu było zbadanie wpływu, jak pandemia COVID-19 miała na jakość życia osób po 60. roku życia i starszych. Zdaniem ekspertów problem pogłębia fakt, że izolacja i codzienne zmagania osób starszych i niesamodzielnych w wielu przypadkach pozostają niedostrzegane przez otoczenie. Niestety, także w wyniku postaw samych seniorów. “Problemy osób starszych, skrywane przez nie same i niezauważane przez niewydolny system wsparcia, ze zwielokrotnioną siłą ujawniły się w czasie pandemii” – zaznacza Robert Pawliszko, socjolog, zastępca dyrektora we Wrocławskim Centrum Seniora.
Wyniki badań Instytutu SeniorHub posłużyły badaczom do opracowania rekomendacji nakierowanych na pilną rewizję i reformę polityk senioralnych realizowanych w Polsce. Rekomendacje badaczy dotyczyły trzech głównych obszarów:
- doraźna pomoc i przywracanie seniorów do życia społecznego – już dziś, nie po pandemii;
- sukcesywne podnoszenie jakości życia seniorów w różnych wymiarach życia;
- zabezpieczenie tej grupy wobec perspektywy przyszłych zagrożeń.
Zdaniem Joanny Mielczarek, dyrektor Stowarzyszenia Mali Bracia Ubogich, z działaniami na rzecz poprawy sytuacji seniorów nie można czekać do zakończenia pandemii koronawirusa – “Zbudowanie efektywnego systemu wsparcia osób starszych jest jednym z kluczowych wyzwań, jakim już teraz powinniśmy próbować sprostać. Bo tuż za rogiem czeka rzeczywistość, w której gwałtownie przybędzie seniorów, a nasze społeczeństwo zestarzeje się szybciej, niż myślimy”.
12 rekomendacji – jak poprawić politykę senioralną
Badacze sformułowali rekomendacje dotyczące poprawy polityki senioralnej w Polsce. Ich postulaty dotyczyły m.in. takich spraw jak:
- Lepsza jakość i zasięg wsparcia publicznego osób pozostających w częściowej lub całkowitej izolacji społecznej.
- Rozbudowa sieci instytucji wsparcia, aktywizacji, informacji dedykowanych osobom starszym oraz ich przygotowania do pełnienia funkcji „interwencji kryzysowej”.
- Zwiększenie finansowania służby zdrowia i poprawa dostępu seniorów do lekarzy internistów, specjalistów, w tym zwłaszcza geriatrów, usług rehabilitacyjnych i leczniczych w ramach „szybkiej ścieżki”.
- Uwzględnienie zdrowia psychicznego seniorów w polityce publicznej.
- Radykalne zwiększenie zakresu edukacji cyfrowej osób starszych w celu zapewnienia im możliwości realizowania wybranych potrzeb zdalnie.
- Zwiększenie środków na aktywizację społeczną osób starszych w ramach programów centralnych, zwłaszcza Aktywni+.
- Zwiększenie priorytetu spraw osób starszych w politykach lokalnych.
- Działania na rzecz opiekunów osób starszych w celu zapewnienia im godnych warunków świadczenia opieki i zabezpieczenia na przyszłość.
- Budowanie świadomości wyzwań starzenia i potrzeb osób starszych wśród młodszych pokoleń.
- Prowadzenie przemian gospodarczych w duchu srebrnej ekonomii.
Zdaniem Marka Balickiego, byłego ministra zdrowia, członka Rady ds. Ochrony Zdrowia przy Prezydencie RP, kierownika Biura ds. pilotażu NPOZP przy Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, działania na rzecz seniorów, takie jak między innymi: utworzenie sieci lokalnych ośrodków zdrowia ze skoordynowaną i wielowymiarową opieką, profilaktyka i edukacja zdrowotna, to nie opcja, a konstytucyjny obowiązek. Marek Balicki przyznaje, że fakt, iż zgony osób 60+ stanowiły aż 94 proc. niezwiązanych z COVID-19 nadmiarowych zgonów w 2020 roku jest potwierdzeniem tego, że działania państwa w tym obszarze były niewystarczające. Zdaniem badaczy najwyższy czas wdrożyć efektywne rozwiązania.
Raport „Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19” został opracowany przez SeniorHub Instytut Polityki Senioralnej, jednostkę badawczą zajmującą się tematami z obszaru polityki senioralnej prowadzonej na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Partnerem raportu jest Promedica24.
