Lepsza organizacja polskiej onkologii – to także innowacja, która może znacząco przyczynić się do poprawy efektywności terapii i poprawy jakości życia pacjentów – to najważniejszy wniosek autorów raportu „Innowacyjna onkologia. Potrzeby. Możliwości. System”, stworzonego pod redakcją Barbary Więckowskiej i Adama Maciejczyka.
„Dotychczasowe rozwiązania nie przygotowały nas ani systemowo, ani organizacyjnie do tego, jak poradzić sobie z wyzwaniem, jakim jest istotny wzrost liczby zachorowań w perspektywie kilku najbliższych lat” – uważa dr Adam Maciejczyk, dyrektor Dolnośląskiego Centrum Onkologii, jeden ze współautorów publikacji. Raport rekomenduje kierunki zmian organizacji i zasad działania polskiej onkologii.
Kierunek 1 – Koordynowana Opieka Zdrowotna
Koordynacja skoncentrowana na leczeniu nowotworów opiera się na współpracy różnych profesjonalistów medycznych i otaczaniu beneficjentów programu kompleksową opieką lekarską i pielęgniarską. „W praktyce oznacza to budowanie multidyscyplinarnych zespołów terapeutycznych, organizację konsultacji medycznych, wspólne planowanie i rozwój programów leczenia” – zauważa prof. Iga Rudawska z Instytut Ekonomii i Finansów Uniwersytetu Szczecińskiego.
Program Szybkiej Terapii Onkologicznej odpowiada założeniom teoretycznym modelu KOZ w odniesieniu do pacjentów przewlekle chorych. Podstawowymi składowymi tego modelu są: zasoby środowiska lokalnego (głównie sieć POZ), organizacja ochrony zdrowia (głównie zarządzanie kosztami i odpowiednie wykorzystanie istniejących zasobów), wsparcie dla samozarządzania opieką przez pacjentów, projektowanie systemu dostarczania opieki zdrowotnej (koncentracja na zespołach interdyscyplinarnych) oraz systemy informacyjne. Prace nad pełnym wdrożeniem modelu są już dziś dość mocno zaawansowane.
Kierunek 2 – Narodowa Strategia Onkologiczna
Strategie onkologiczne zostały wdrożono w wielu krajach, m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Norwegii czy Szwajcarii. Doświadczenia tych państw wskazują, że przyjęcie narodowych strategii znacząco przyczynia się do poprawy wyników leczenia i zwiększenia jego efektywności, a przede wszystkim podniesienia jakości opieki nad pacjentem.
„Narodowa Strategia Onkologia – to najważniejszy dokument, który będzie kształtował podstawowe działania w zakresie onkologii w naszym kraju na najbliższe 10 lat. Działania nad opracowaniem strategii były dyskutowane w polskim środowisku onkologów i pacjentów przez minimum ostatnich 8 lat” – podkreśla prof. Piotr Rutkowski, który przewodniczył pracom zespołu ministra zdrowia ds. Narodowej Strategii Onkologicznej. Strategia stanowi kontynuację zapoczątkowanej reformy polskiej onkologii. Działania mają objąć pięć obszarów, kluczowych dla uzyskania efektu synergii oraz poprawy wskaźników epidemiologicznych w Polsce.
Kierunek 3 – wybór koordynatora leczenia i opieki
„Działania koordynatora prócz koordynacji procesu terapeutycznego powinno obejmować również planowanie pomocy społecznej, wsparcie telefoniczne, wizyty domowe, ale także edukację pacjenta i jego rodziny” – zauważa Roksana Dela z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W rozwiązaniach międzynarodowych bardzo często rola koordynatora jest poszerzona o działania z zakresu pomocy społecznej. W różnych krajach przyjęto różne modele koordynacji opieki. We Francji koordynatorem musi być pielęgniarka. W Wielkiej Brytanii rolę tę, prócz pielęgniarki, powierzyć można pomocniczemu personelowi medycznemu. W Norwegii panuje model mieszany – miastach obowiązuje model brytyjski, na terenach wiejskich rolę koordynatora przejmuje lekarz ogólny.
Kierunek 4 – wsparcie psychologiczne i społeczne
Chorobie nowotworowej towarzyszy najczęściej kryzys psychiczny. Dziś, kiedy chorobę postrzega się jako zjawisko psychospołeczne, w walce z nią ogromne znaczenie przypisuje się właściwym oddziaływaniom terapeutycznym i wsparciu psychologicznemu, a nie wyłącznie opiece medycznej.
„Podmioty lecznicze świadczące usługi w zakresie leczenia i terapii onkologicznych zatrudniają psychologów i psychoonkologów. Należy zauważyć, że zapotrzebowanie na usługi wsparcia psychologicznego jest większe niż możliwości szpitali” – mówi Iwona Mazur ze Stowarzyszenie Nadzieja Rodzinie w Kielcach. Jej zdaniem receptą na ten stan rzeczy jest wykorzystanie powstających centrów zdrowia psychicznego, zespołów leczenia środowiskowego czy ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej.
Kierunek 5 – rehabilitacja onkologiczna
„Rehabilitacja, jakiej oczekują polscy pacjenci onkologiczni, całkowicie wpisuje się w model stworzony przez prof. Wiktora Degę, wybitnego chirurga, ortopedę pochodzącego z Poznania. Celem tak rozumianej rehabilitacji było przywrócenie pacjentowi pełnej lub maksymalnie możliwej sprawności fizycznej i psychicznej oraz zdolności do samodzielnego życia w rodzinie i społeczeństwie” – przypomina Aleksandra Rudnicka z Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych.
Jej zdaniem ten model rehabilitacji połowy minionego wieku nie stracił nic na swojej innowacyjności. „Pora go wprowadzić do polskiej onkologii, uwzględniając specyfikę chorób nowotworowych” – podkreśla Aleksandra Rudnicka.
Uznając ważność rehabilitacji w kompleksowej opiece nad pacjentem onkologicznym autorzy NSO wpisali w nią konkretne cele:
- opracowanie mapy potrzeb w zakresie opieki rehabilitacyjnej (do końca 2022 r.),
- powołanie funkcji doradcy społecznego w placówkach onkologicznych udzielających świadczeń w trybie stacjonarnym (2023 r.),
- zwiększenie liczby pacjentów objętych opieką rehabilitacyjną o 20 proc. w poszczególnych województwach i zbudowanie sieci ośrodków opieki rehabilitacyjnej w ramach KSO (do końca 2024 r.),
- wprowadzenie standardów opieki psychologicznej (2026 r.)
© mZdrowie.pl