Inteligentne endoskopy wchodzą do praktyki klinicznej

Wyposażone w sztuczną inteligencję endoskopy zajmą miejsce urządzeń obecnie używanych w codziennej praktyce klinicznej – to jeden z najważniejszych wniosków Warsaw Live Endoscopy 2019. Pozostaje tylko pytanie kiedy to nastąpi. Optymiści twierdzą, że stanie się tak już za kilka lat, pesymiści – że dopiero za kilkanaście.

W czasie Warsaw Live Endoscopy, organizowanego przez warszawskie Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, zaprezentowano innowacyjne techniki oraz standardowe procedury endoskopowe. Przystępny sposób prezentowania nowoczesnych endoskopów oraz udział najwybitniejszych specjalistów z całego świata sprawiły, że uczestnicy mogli poszerzyć swoją praktyczną wiedzę i zapoznać się z najnowszymi osiągnięciami endoskopii.

Podczas konferencji zorganizowano pokaz działania endoskopu ze sztuczną inteligencją. Operator po wprowadzeniu przewodu do jelita pacjenta dokonywał oceny stanu pola operacyjnego, jednak w odróżnieniu od pracy przy użyciu standardowego narzędzia małoinwazyjnego obraz na ekranie zatrzymywał się, a w określonych miejscach pojawiał się zielony prostokąt sugerujący operatorowi: „tu przyjrzyj się dokładniej”.

„Wszyscy jesteśmy leniwymi doktorami” – żartował prof. Jewgienij Fiedorow z Moskiewskiego Szpitala Uniwersyteckiego, wykładowca na Warsaw Live Endoscopy. „I taka podpowiedź, zwrócenie uwagi na pewno nam pomoże. A odkładając żarty na bok, rozwój sztucznej inteligencji może zrewolucjonizować współczesną endoskopię. Wiem, że odpowiednie prace trwają, a efekt jest na coraz wyższym poziomie. Do niedawna nikt nie wierzył, że grze w szachy komputer okaże się lepszy od człowieka arcymistrza. To stało się już kilkakrotnie. I sądzę, że podobnie dziać się będzie w dziedzinie technik małoinwazyjnych” – mówił rosyjski specjalista.

Badacze i producenci endoskopów, którzy chcą wykorzystywać sztuczną inteligencję, koncentrują się na gromadzeniu bazy danych i stworzeniu cyfrowej biblioteki zdjęć zmian patologicznych, które można wychwycić za pomocą rejestrowania obrazu z endoskopu. Powinna ona stwarzać także możliwość przestudiowania odpowiedniego przypadku, historii choroby operowanego pacjenta, formułować podpowiedź, jakiej techniki operacyjnej użyć, a nawet sugestię, czy kontynuować ją czy też zrezygnować.

„To szczególnie ważne” – podkreślał prof. Michael Bourke z Uniwersytetu w Sydney. „Zafascynowani technikami małoinwazyjnymi i przekonani przez statystyki, że operacje endoskopowe są bezpieczniejsze od tradycyjnych, często zapominamy, że endoskop – to także narzędzie, którym można skaleczyć pacjenta. Niektóre zmiany wręcz wykluczają użycie endoskopu” – mówił australijski ekspert. Podkreślił jednocześnie, że mimo wszystkich zastrzeżeń sztuczna inteligencja stanowi nieocenioną pomoc dla operatora.

„Chciałbym tu jednak poczynić poważne zastrzeżenie” – mówił z kolei prof. Thomas Roesch ze Szpitala Uniwersyteckiego w Hamburgu. „Sztuczna inteligencja rzeczywiście ma w naszej dziedzinie ogromną przyszłość. Ale na dzień dzisiejszy jest jedynie narzędziem pomocniczym, cała odpowiedzialność ciąży na operatorze i jego doświadczeniu, wiedzy i umiejętnościach. Systemy stosujące sztuczną inteligencją nie są jeszcze wystarczająco rozwinięte, trzeba nad nimi mocno popracować.”

Z prof. Roeschem zgodził się prof. Jarosław Reguła z Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie. „Tak jak widzieliśmy na naszym pokazie, inteligentny endoskop wychwytuje polipy i podpowiada specjaliście” – mówił. „Urządzenia przyszłej generacji będą to robiły jeszcze lepiej, ale my i tak pozostaniemy potrzebni. Sztuczna inteligencja nie zastąpi człowieka, to do niego należeć będzie ostateczna decyzja. Inteligentny endoskop z pewnością może pomóc – i oby robił to coraz skuteczniej” – dodawał.

„Sztuczna inteligencja nie zastąpi człowieka w odpowiedniej kwalifikacji do zabiegu i przygotowaniach do niego. A często właśnie to jest ważniejsze niż samo przeprowadzenie operacji” – mówił prof. Massimiliano di Pietro z Cambridge Cancer Centre. Na Warsaw Live Endoscopy przybyli eksperci z Australii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Japonii oraz Rosji. Podczas dwóch dni warsztatów wszyscy dzielili się swoją wiedzą i umiejętnościami w endoskopii. Impreza była też okazja do wymiany doświadczeń i forum dyskusyjnym o przyszłości technik małoinwazyjnych.

Patronat nad Warsaw Live Endoscopy objęły: Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Europejskie Towarzystwo Endoskopii Przewodu Pokarmowego i Europejskie Towarzystwo Onkologii Przewodu Pokarmowego.