Zwiększone nakłady na zdrowie psychiczne giną w zderzeniu z liczbą osób wymagających pomocy w tym zakresie. Polacy coraz częściej zakładają zbiórki internetowe na usługi dotyczące zdrowia psychicznego, głównie psychoterapię. W latach 2016-2023 pięciokrotnie wzrosła liczba zbiórek związanych z hasłami “szpital psychiatryczny”, “psychiatra” czy “leczenie psychiatryczne”, natomiast w kategorii “psychoterapia” – o 250 proc.
Zbiórki internetowe na leczenie do niedawna kojarzyły się głównie z onkologią, chorobami rzadkimi, czy koniecznością opłacenia intensywnej rehabilitacji. Od kilku lat coraz częściej zbieranie pieniędzy dotyczy wydatków na zdrowie psychiczne – wizyty u psychiatry i psychologa oraz psychoterapię. Zjawisko to coraz częściej określane jest mianem stomatologizacji, czyli drogi w kierunku prywatyzacji tej dziedziny medycyny, na wzór stomatologii, która niemal całkowicie przeszła do sektora prywatnego. Pacjent w kryzysie psychicznym często nie jest w stanie czekać na refundowane świadczenie i potrzebuje pomocy szybciej, jednak przeszkodą w skorzystaniu z prywatnej opieki są właśnie duże koszty.
Fundacja Pomagam.pl we współpracy z SWPS Innowacje opublikowała raport pt. „Ważne słowa na P. O pieniądzach, psychoterapii i psychiatrii w Polsce”. Przedstawiono w nim dane na temat coraz częstszego poszukiwania przez pacjentów środków na ratowanie zdrowia psychicznego. Z uwagi na odległe terminy w ramach publicznej opieki medycznej, pomimo jej większej dostępności, w sytuacji pogarszającego się zdrowia psychicznego pacjent poszukuje pomocy prywatnie, co wiąże się z coraz większymi wydatkami.
W ostatnich latach w serwisie Pomagam.pl odnotowano olbrzymi wzrost liczby zbiórek pieniędzy na pomoc w zakresie zdrowia psychicznego. W latach 2016-2023 wśród zbiórek zamieszczonych w serwisie o prawie 500 proc. wzrósł udział kwest obejmujących następujące hasła: szpital psychiatryczny”, “psychiatra” czy “leczenie psychiatryczne” . W 2016 roku hasła z obszaru psychiatrii pojawiały się z częstością 1 na 400, natomiast w 2023 roku było to już 1 na 85. W dodatku o 250 proc. wzrósł udział zbiórek, których celem jest opłacenie psychoterapii, terapii grupowej, wizyt u psychologa.
W 2023 roku z psychoterapii w ramach NFZ skorzystało 355 460 osób. Odbyło się ponad 4 miliony sesji terapeutycznych. Od 2016 roku ta liczba wzrosła o 69 proc. Jednocześnie liczba konsultacji psychologicznych finansowanych przez NFZ w tym samym okresie wzrosła aż 145 proc. W 2023 roku skorzystało z nich 435 600 osób oraz odbyło się 2,2 miliona wizyt. W latach 2016-2023 zmalała natomiast o 3 proc. liczba wizyt u psychiatry finansowanych przez płatnika publicznego – w 2023 roku było ich 4,3 miliony, a skorzystało z nich 1 mln 259 tys. pacjentów.
Średni czas oczekiwania na pomoc psychologiczną w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia wynosi 128 dni. Występują tu duże różnice pomiędzy województwami. Najkrócej czeka się na nią w województwie świętokrzyskim – 32 dni, a najdłużej w województwie pomorskim – aż 212 dni. Jeszcze dłużej pacjenci muszą czekać na rozpoczęcie psychoterapii, szczególnie indywidualnej. Jeżeli chodzi o konsultację psychiatryczną, najdłużej czeka się w przypadku, gdy pacjentem jest dziecko.
Średnia wartość refundacji sesji psychoterapii w ramach NFZ wynosi 133 zł 28 groszy. FInansowanie konsultacji psychologicznej wynosi 96 zł 84 groszy, a konsultacji psychiatrycznej 69 zł 50 groszy. Są one zdecydowanie niższe od cen takich świadczeń na rynku prywatnym. W dużych miastach ceny wizyt prywatnych wynoszą kilkaset złotych. Warto dodać, że psychoterapia składa się z wielu spotkań, co w konsekwencji przekłada się na widoczne w zbiórkach spore kwoty.