W 2021 roku odnotowano wzrost wydatków związanych z absencją chorobową w stosunku do poprzedniego roku. Absencja chorobowa dotyczyła najczęściej osób w wieku 30-34 lat. Dane te odzwierciedlają przebieg pandemii, lecz także ukazują typowe problemy zdrowotne z jakimi borykają się Polacy w wieku produkcyjnym.
Absencja chorobowa stanowi dla państwa duże wyzwanie ekonomiczne. W 2021 roku, w porównaniu z poprzednim rokiem, wydatki na nią wzrosły o 7 proc. W raporcie „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2022” opublikowanym przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego w jednym z rozdziałów poddano analizie absencję chorobową Polaków ubezpieczonych w ZUS w 2021 roku. Absencja chorobowa najczęściej dotyczyła osób z grupy wiekowej 30-34 lata. W danych odbiły się kolejne etapy rozwoju pandemii covid-19. Najwięcej zaświadczeń z tego tytułu wystawiono w marcu, listopadzie i grudniu. W porównaniu z rokiem 2020, nastąpiło zmniejszenie liczby zaświadczeń lekarskich i dni absencji chorobowej. Jednocześnie nastąpił wzrost zwolnień w następstwie hospitalizacji w wyniku przebiegu covid-19. Rok ten w całości upłynął pod znakiem walki z pandemią covid-19, niemniej w przyczynach zwolnień widać także inne problemy zdrowotne obywateli.
Biorąc pod uwagę absencję z powodu choroby własnej, zauważalne są różnice między płciami: najwięcej zwolnień dotyczyło kobiet w wieku 30-34 lat oraz mężczyzn w wieku 60-64 lata i 35-39 lat. Średnia długość zaświadczenia lekarskiego w przypadku choroby własnej wyniosła ponad 12 dni. Przeciętnie absencja (z tytułu choroby własnej) w ciągu roku wyniosła 36,7 dni i była ona dłuższa w przypadku kobiet W 2021 roku w porównaniu do 2020 roku, liczba dni absencji chorobowej zmalała o 6,3 proc., a liczba zaświadczeń lekarskich – o 1,3 proc. Najwięcej zaświadczeń lekarskich zostało wydanych na okresy: od 11 do 30 dni i od 1 do 5 dni. W porównaniu z rokiem wcześniejszym, wzrosła liczba zaświadczeń wystawianych na okres do 5 dni i zaświadczeń jednodniowych. Tak jak w latach ubiegłych, więcej zaświadczeń otrzymały kobiety. Absencja chorobowa u kobiet związana z okresem ciąży stanowiła 30,5 proc. Również co dziesiąte zaświadczenie wystawione zostało z powodu problemów w czasie ciąży.
Przyczyny absencji chorobowej były różne u kobiet i mężczyzn. U mężczyzn była ona najczęściej spowodowana: zaburzeniami korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych; bólami grzbietu; ostrym zakażeniem górnych dróg oddechowych o umiejscowieniu mnogim lub niekreślonym. W przypadku kobiet najczęstszym i najdłuższym powodem absencji były i są od lat zdarzenia związane z ciążą. Oprócz tego najczęstszymi przyczynami były: reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne; ostre zakażenie górnych dróg oddechowych o umiejscowieniu mnogim lub niekreślonym. W rankingu dotyczącym najdłuższej absencji chorobowej, covid-19 zajął ósme miejsce w grupie mężczyzn i jedenaste miejsce w grupie kobiet.
Absencje spowodowane pobytem kobiet w szpitalu były efektem najczęściej covid-19, mięśniaka gładkokomórkowego macicy, opieki położniczej z powodu stanów związanych główniej z ciążą, kamicy żółciowej. Natomiast u mężczyzn wynikało to przede wszystkim z zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania spowodowanych użyciem alkoholu, ostrego zawału serca, przepukliny pachwinowej.
***
Karczewicz, E., Sikora, A. (2022). Wieloaspektowa analiza absencji chorobowej. W: B. Wojtyniak (red.), P. Goryński (red.), Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2022 (s. 415–440). Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy.
