Czwarta edycja Raportu Zdrowa Legislacja, wydanego przez Amerykańską Izbę Handlową w Polsce, analizuje jakość procesu stanowienia prawa w ochronie zdrowia oraz wskazuje rekomendacje dla sektora publicznego i innych interesariuszy. Jak podkreślają autorzy raportu, stabilne i przewidywalne prawo jest niezbędnym elementem dalszego wzrostu jakości ochrony zdrowia w Polsce, ale również poprawy środowiska biznesowego i zwiększenia inwestycji i reinwestycji innowacyjnych przedsiębiorstw – także z korzyścią dla polskich pacjentów i polskiej gospodarki.
Raport „Zdrowa Legislacja 4.0” poddaje analizie legislację w ochronie zdrowia w okresie czerwiec 2021 – maj 2022, czyli aktywność legislacyjną Ministerstwa Zdrowia, zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, parlamentarne projekty ustaw oraz pozostałe projekty ustaw wpływające na system ochrony zdrowia. W tym okresie Ministerstwo Zdrowia otworzyło 215 aktów prawnych – 201 projektów rozporządzeń, 12 ustaw oraz 2 uchwały. Konsultacje społeczne przeprowadzono wyłącznie w 113 projektach (60,4 proc.), a ich średnia długość trwała 16,7 dni. Prekonsultacje przeprowadzono wyłącznie w 11 projektach (5,1 proc.). W tym samym czasie Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia wydał 152 zarządzenia.
Akty prawne w mniejszym bądź większym stopniu określające działalność systemu ochrony zdrowia pojawiały się praktycznie każdego dnia. Pewne sytuacje jak m. in. pandemia COVID-19 czy wojna w Ukrainie i jej następstwa mogą tłumaczyć częste i szybkie zmiany legislacyjne, natomiast w odczuciu przedsiębiorców, zbyt częste zmiany w prawie oznaczają brak stabilizacji oraz zagrażają transparentności procesu legislacyjnego. W tej kwestii wciąż pozostaje nam pole do poprawy i zmian, które zapewnią większą przejrzystość tworzenia prawa i zwiększą zaangażowanie partnerów społecznych.
„To już czwarta edycja cyklicznego raportu „Zdrowa Legislacja”. Ochrona zdrowia i jej regulacja mają priorytetowe znaczenie jako dotykające najważniejszej wartości jaką jest życie i dobrostan ludzi. To kolejny raz, kiedy zwracamy uwagę Ministerstwa Zdrowia i parlamentarzystów na potrzebę zapewnienia transparentnego i przewidywalnego procesu legislacyjnego, który jest kluczem do budowania efektywnego systemu ochrony zdrowia, ale i poprawy stabilności otoczenia biznesowego w Polsce” – podkreśla Jacek Graliński, przewodniczący Komitetu Farmaceutycznego AmCham.
Dobra legislacja jest także kluczowa z punktu widzenia Krajowego Planu Odbudowy, który ustanawia usprawnienie procesu stanowienia prawa jako jeden z kamieni milowych, wskazując, iż „niezbędnym warunkiem inteligentnego i zrównoważonego wzrostu jest klimat inwestycyjny – przejrzysty system stanowienia prawa, jego stabilność i adekwatność w stosunku do zmieniających się uwarunkowań”. Wśród działań mających służyć realizacji tego celu, KPO przewiduje m.in. zwiększenie udziału partnerów społecznych w konsultacjach prawa i dokumentów programowych poprzez takie działania jak: ograniczenie możliwości stosowania szybkiej ścieżki legislacyjnej oraz możliwość rezygnacji z konsultacji społecznych aktów prawnych wyłącznie w przypadkach związanych z klęskami żywiołowymi oraz innymi zdarzeniami o nagłym, nieprzewidywalnym charakterze.
Wierzymy, że raport Zdrowa Legislacja będzie cennym drogowskazem w procesie poprawy transparentności legislacji, a rekomendacje z niego płynące wpłyną pozytywnie na proces stanowienia prawa w Polsce – deklaruje AmCham.
Najważniejsze wnioski i rekomendacje z raportu Zdrowa legislacja 4.0:
- częste zmiany prawa to najpoważniejszy problem tworzenia przepisów prawa w Polsce,
- stabilność i przewidywalność prawa są kluczowymi czynnikami rozwoju inwestycji, dlatego należy nad nimi nieustannie pracować
- system tworzenia prawa w Polsce w dalszym ciągu posiada obszary do poprawy,
- przepisy prawa powinny być tworzone z klarowną wizją tego, jaki problem mają rozwiązywać oraz jakie narzędzia są w tym celu niezbędne,
- tworzone prawo powinno być adekwatne do rozwiązywanego problemu i nie wprowadzać nadmiernych obowiązków na ich odbiorców, gdy nie jest to uzasadnione,
- korzystanie z konsultacji publicznych i prekonsultacji powinno być regułą, a odstępowanie od tych form powinno występować wyłącznie w najpilniejszych i jasno zdefiniowanych sytuacjach,
- prawo powinno być przewidywalne, stabilne i spójne, tj. nie powinno się zmieniać nadmiernie często, a proponowane zmiany powinny być ogłoszone odpowiednio wcześnie,
- projektowane przepisy powinny także zakładać odpowiedni okres vacatio legis, tak aby wszyscy odbiorcy mieli wystarczająco długi okres do wdrożenia wymaganych od nich działań,
- konieczny jest konsensus, by realizacja nowego prawa była możliwie jak najszerzej akceptowalna dla społeczeństwa, ale także w jak największym stopniu przyczyniała się do zagwarantowania publicznego dobra.
