Chorzy na raka jelita grubego sygnalizują, że z powodu pandemii mają ograniczony dostęp do diagnostyki, w tym kolonoskopii. Ograniczenie dostępu do POZ spowodowało znaczący spadek liczby skierowań na dalszą diagnostykę. Tymczasem odsunięcie w czasie wykrycia nowotworu zmniejsza szanse na wyleczenie lub dłuższe przeżycie, a także zwiększa koszty leczenia.
“Pytanie tylko, gdzie w tej chwili leży problem, po stronie pacjentów czy po stronie lekarzy i obaw przed zakażeniem się COVID-19” – mówi Iga Rawicka z Fundacji EuropaColon Polska i przypomina, że leczenie raka jelita grubego wykrytego w I stadium choroby – to koszt 4 000 euro, zaś w IV stadium to już koszt 40 000 euro. “W przypadku nowotworów przewodu pokarmowego, rozwijających się agresywnie w krótkim czasie, przedłużająca się diagnostyka i opóźnienie rozpoczęcia terapii ma katastrofalne skutki. Jeśli nie jest możliwe wykonanie kolonoskopii przesiewowej, należy rozważyć wykonanie testu na obecność krwi utajonej w kale, np. testu FIT, i jeżeli wynik będzie dodatni, to zachodzi konieczność wykonania kolonoskopii, jako elementu dalszej diagnostyki” – dodaje Dorota Kaniewska z Polskiego Towarzystwa Stomijnego POL-ILKO.
Organizacje pacjentów onkologicznych zorganizowały konferencję, z udziałem ekspertów, decydentów i pacjentów, z okazji Światowego Dnia Przerzutowego Raka Jelita Grubego. Były to: Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych, Polskiego Stowarzyszenie Stomijne Pol-ilko, Fundacja EuropaColon i Fundacja StomaLife.
Konsultant krajowy w dziedzinie onkologii prof. Maciej Krzakowski zauważa – “Obecny program lekowy w raku jelita grubego w coraz większym stopniu zbliża nasze możliwości do wytycznych międzynarodowych i zapewnia – większą niż dotychczas – elastyczność postępowania. Wyniki kolejnych badań będą – być może – podstawą do wprowadzania dalszych uzupełnień programu lekowego. Przykładem obiecujących możliwości systemowego leczenia jest stosowanie immunoterapii u chorych na zaawansowanego raka okrężnicy z cechami tzw. niestabilności mikrosatelitarnej oraz nowych metod u chorych z obecnością mutacji w genie BRAF. Mam nadzieję, że wymienione metody będą w przyszłości wartościowym uzupełnieniem programu.”
Ministerstwo zapowiada koordynację opieki
Ministerstwo Zdrowia zapowiada skoordynowanie działań placówek zaangażowanych w opiekę nad chorymi na raka jelita grubego oraz indywidualny proces leczenia. Takie zmiany ma wprowadzić nowy model organizacji diagnostyki i terapii onkologicznej. “Planujemy wprowadzić model kompleksowej opieki onkologicznej” – mówi wiceminister Sławomir Gadomski – “Projekt zakłada skoordynowanie rozpoznania i leczenia chorych na raka jelita grubego, ale także monitorowanie stanu zdrowia pacjenta po przebytej chorobie nowotworowej. Dzięki temu poprawimy efektywność i skuteczność diagnostyki oraz terapii, co w rezultacie wpłynie na jakość życia pacjentów.”
Kompleksowa opieka nad pacjentami z nowotworami jelita grubego będzie się składała z trzech modułów: diagnostycznego, terapeutycznego i monitorowania. Moduł diagnostyczny obejmować będzie diagnostykę wstępną i pogłębioną w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub leczenia szpitalnego – od podejrzenia do wykluczenia lub rozpoznania nowotworu i ustalenia jego zaawansowania. Moduł terapeutyczny obejmie leczenie onkologiczne: zabiegowe (operacyjne), leczenie systemowe (chemioterapia, immunoterapia, w tym leczenie ukierunkowane molekularnie), radioterapię i brachyterapię, realizowane odpowiednio w trybie hospitalizacji, hospitalizacji jednego dnia i w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Trzeci będzie moduł monitorowania efektów leczenia, w tym oceny skuteczności leczenia i toksyczności terapii.
Epidemiologia raka jelita grubego
Rak jelita grubego występuje w obrębie okrężnicy, zgięcia esiczo-odbytniczego lub odbytnicy. Według Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce żyje ponad 115 tys. osób z tego typu nowotworem. Rak jelita grubego jest drugim najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet (po raku płuca) oraz trzecim u mężczyzn po raku prostaty i po raku płuca. Ryzyko zachorowania raka jelita grubego wzrasta z wiekiem, przy czym u mężczyzn jest około 1,5-2 razy wyższe niż u kobiet. Liczba nowych zachorowań na raka jelita grubego w Polsce wynosi 19 tys. rocznie, z czego ok. 4800 osób, czyli ponad 1/4 jest zdiagnozowana w pierwotnym przerzutowym stadium nowotworu. Prognozy są niepokojące. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2030 r. liczba nowych przypadków tej choroby może się zwiększyć do 28 tys. rocznie.
Przeciętny odsetek pięcioletnich przeżyć chorych na raka jelita grubego w Polsce wynosi ok. 48 proc. u mężczyzn, ok. 49 proc. u kobiet i jest o 10 punktów procentowych niższy od średniej europejskiej. Wyniki leczenia są u nas nadal gorsze niż w krajach takich, jak m.in. Turcja, Czechy, Łotwa, Litwa czy Estonia. Co roku z powodu raka jelita grubego umiera w Polsce 12 tys. osób
Klinicyści oczekują nowych terapii
Prof. Marek Wojtukiewicz, kierownik Kliniki Onkologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, podkreśla, że refundacja leku stanowiącego połączenie triflurydyny i typiracylu poszerzyła możliwości paliatywnego leczenia trzeciej i kolejnej linii u chorych na uogólnionego raka jelita grubego. “Wspomniane leczenie dotyczy chorych, u których wcześniej wyczerpane zostały inne możliwości terapii (fluoropirymidyny, oksaliplatyna i irynotekan oraz przeciwciała anty-EGFR i anty-VEGF). Co jest istotne, za pomocą tej nowej opcji terapeutycznej część chorych nadal kwalifikuje się do leczenia przeciwnowotworowego w celu poprawy jakości życia i wydłużenia czasu przeżycia.”
Z kolei prof. Andrzej Deptała z Kliniki Onkologii i Hematologii CSK MSWiA w Warszawie mówi – ” Większe możliwości kojarzenia monoklonalnych przeciwciał anty-EGFR ze schematami chemioterapii, w podtypie raka bez mutacji genów RAS i BRAF, zmierzają do większej elastyczności postępowania, co jest wyrazem indywidualizacji leczenia przeciwnowotworowego. Indywidualizacja postępowania polega na dostosowaniu leczenia do charakterystyki demograficzno-klinicznej chorych oraz skuteczności i bezpieczeństwa poszczególnych leków o potwierdzonej aktywności w raku jelita grubego.”
© mZdrowie.pl