Polskie społeczeństwo będzie się starzeć w tempie szybszym niż inne wysoko rozwinięte kraje. Nasze aktywa i pasywa w opiece nad pacjentami w podeszłym wieku analizuje raport OECD „Health at Glance 2019”. W polskim systemie uderzają braki w opiece długoterminowej. Mamy za mało łóżek, za mało kadr, gorzej niż inni radzimy sobie z infekcjami w zakładach opieki długoterminowej.
OECD porównuje liczbę pacjentów 36 krajów w dwóch kategoriach. Pierwsza kategoria – to liczba osób w wieku co najmniej 65 lat, natomiast druga – to wiek 80 lat i więcej. W naszym kraju 16,7 proc. obywateli ma 65 lat lub więcej – to sytuuje nas poniżej średniej dla krajów OECD. Autorzy raportu wskazują jednak, że ten odsetek będzie bardzo szybko rosnąć i w roku 2050 przekroczy pułap 30 proc. (przy średniej światowej 27,1 proc.). Według predykcji OECD zaliczamy się do krajów, w których osób starszych przybywa najszybciej. Nasze społeczeństwo, dzisiaj jeszcze stosunkowo młode, zestarzeje się bardzo szybko.
Podobne zjawisko dotyczyć będzie Polaków mających co najmniej 80 lat. Dziś stanowią oni 4,2 proc. naszego społeczeństwa (przy średniej OECD 4,6 proc.) W 2050 roku będą stanowić ponad 10 proc. polskiej populacji, nieco powyżej średniej OECD wyliczanej na 10,1 proc. Z drugiej strony prognozy dotyczące jakości życia polskich seniorów są optymistyczne. Co prawda aż 48 proc. liczyć się musi z ograniczeniem aktywności – ale jest to wynik taki sam jak wyliczona przez OECD średnia dla wszystkich państw rozwiniętych. Gorszy wynik osiągają m.in. Francja (53 proc.), Łotwa (71 proc.) i Słowacja (75 proc.) Najlepiej zaś w tej kategorii wypada Norwegia (18 proc.)
Wciąż należymy także do krajów z najniższym wskaźnikiem osób dotkniętych demencją, który wynosi w Polsce 10,5 na tysiąc obywateli (przy średniej dla krajów OECD 15 na tysiąc). Do roku 2050 te wskaźniki wzrosną do poziomu 22,4 dla Polski oraz 29,1 w całej grupie OECD.
Opieka długoterminowa
Polscy seniorzy stosunkowo rzadko korzystają z publicznej pomocy w zakresie ochrony zdrowia. Jesteśmy krajem o najniższym odsetku osób w wieku powyżej 65 lat, które w ostatnim czasie korzystały z opieki długoterminowej w jakiejkolwiek formie. W Polsce skorzystało z niej jedynie 0,9 proc. seniorów, przy średniej OECD 10,8 proc. W najwyżej notowanej Szwajcarii było to aż 22,4 proc.
Nie wypadamy najlepiej również pod względem jakości opieki długoterminowej. OECD ocenia jakość tej opieki według wskaźników infekcji związanych z funkcjonowaniem placówek ochrony zdrowia. W Polsce wynosi on 3,9 proc. przy średniej dla krajów OECD 3,8 proc. Najlepsza pod tym względem Litwa ma zaledwie 0,9 proc. infekcji, podczas gdy najgorsza Hiszpania – aż 8,5 proc. Niepokojące jest to, że w Polsce szczególnie często wykrywa się u pacjentów opieki długoterminowej patogeny oporne na środki przeciwdrobnoustrojowe. Odpowiedni wskaźnik wynosi 42,9 przy średniej 26,3. Najlepsza jest Finlandia (6,8) a najgorsza – Portugalia (46,2). W krajach OECD przeciętnie 5,8 proc. pacjentów opieki długoterminowej ma odleżyny. W Polsce jest niestety znacznie gorzej, ponieważ odleżyny ma 8,4 proc. pacjentów. W tym aspekcie znowu najgorsza jest Portugalia (13,1 proc.) a najlepsza Litwa – 0,9 proc.
Zaangażowanie środków w opiekę długoterminową
Polska zajmuje przedostatnie miejsce pod względem osób zaangażowanych w opiekę długoterminową nad osobami starszymi. Również bardzo dalekie, trzecie miejsce od końca zajmujemy pod względem liczby łóżek opieki długoterminowej. W przeliczeniu na tysiąc mieszkańców w wieku powyżej 65 lat mamy tych łóżek 11,9. Mniej jest w Turcji (8,7) i Grecji (4,5). Średnia krajów OECD wynosi 47,2. Najwięcej oferuje Luksemburg (82,8) i Holandia (76,4). Co jest jeszcze gorsze, łóżek długoterminowych w Polsce ubywa zamiast przybywać.
„To niedobry trend. Pobyt w szpitalach i na oddziałach długoterminowych jest dziesięciokrotnie tańszy niż na innych, głównie z uwagi na dużo mniejszą liczbę personelu lekarskiego” – zauważa Maciej Murkowski z Wyższej Szkoły Inżynierii i Zdrowia. Jego zdaniem w najbliższym czasie potrzebna nam będzie zmiana polityki dotyczącej prowadzenia szpitali i przesuwanie środków z oddziałów klinicznych na opiekę długoterminową.
