Medycynę pracy należy włączyć do profilaktyki zdrowotnej.„Niewykorzystywanie potencjału systemu opieki profilaktycznej nad pracownikami jest ogromnym marnotrawstwem, na które w czasach pandemii, narastającego długu zdrowotnego i starzejącego się społeczeństwa nie możemy sobie pozwolić” – mówi prof. Jolanta Walusiak-Skorupa, dyrektor Instytutu Medycyny Pracy im. prof. Nofera w Łodzi.
Ministerstwo Zdrowia wielokrotnie przymierzało się do próby włączenia profilaktycznych badań przesiewowych w zakres medycyny pracy – niestety bez efektów. W opinii specjalistów, włączenie medycyny pracy do profilaktyki zdrowotnej, dałoby tylko pozytywne efekty. Jak wskazują Pracodawcy RP, wdrożenie działań profilaktycznych na szeroką skalę pozwala na znaczną redukcję liczby zachorowań oraz komplikacji zdrowotnych związanych ze zbyt późnym rozpoczęciem leczenia, a w rezultacie przynosi wymierne oszczędności – zarówno dla systemu ochrony zdrowia, pracodawców, jak i dla całej gospodarki.
„Biorąc pod uwagę aspekt starzejącego się społeczeństwa, konieczne jest podjęcie działań pozwalających na utrzymanie dłuższej aktywności zawodowej. Dlatego też w ocenie Pracodawców RP konieczne jest – w ramach dialogu społecznego, z udziałem wszystkich środowisk, w tym oczywiście medycyny pracy – przygotowanie zmian organizacji medycyny pracy pozwalających na optymalne wykorzystanie badań profilaktycznych pracowników” – mówi Beata Rorant, dyrektor departamentu zdrowia Pracodawców RP.
Profesor Jolanta Walusiak-Skorupa, dyrektor Instytutu Medycyny Pracy im. prof. Nofera w Łodzi, podkreśla, że opieka profilaktyczna nad pracownikami sprowadza się najczęściej tylko do wykonywania badań określonych przepisami Kodeksu pracy, których zakres nie jest ukierunkowany na kompleksową ocenę stanu zdrowia, lecz na ocenę tych układów i narządów, które są krytyczne dla występujących na stanowisku pracy zagrożeń. „Tymczasem dane epidemiologiczne wskazują na wysoką chorobowość z powodu chorób przewlekłych wpływających na utrzymywanie aktywności zawodowej, jak nadciśnienie tętnicze (niemal 9 mln ludzi) czy cukrzyca (niemal 3 mln) oraz na znaczny odsetek (około 30 proc.) chorych nieświadomych swojej choroby bądź, nie uzyskujących odpowiednich efektów terapeutycznych” – tłumaczy prof. Walusiak-Skorupa. „Dlatego też poszerzenie zakresu działań służby medycyny pracy, zwłaszcza badań profilaktycznych wstępnych i okresowych, przeprowadzanych do celów Kodeksu pracy i pozostałe zadania przynależne służbie medycyny pracy tak, by były ukierunkowane zarówno na zawodowe czynniki ryzyka, jak i pozazawodowe aspekty zdrowia, jest postulowane przez nas od wielu lat” – dodaje dyrektor Instytutu Medycyny Pracy.
Na obligatoryjne badania lekarskie zgłaszają się osoby, które część nie korzysta na co dzień z opieki zdrowotnej. Lekarz medycyny pracy ma zatem unikalną możliwość wykrycia zaburzeń w stanie zdrowia pracownika na ich wczesnym etapie. Dzięki temu może zapobiegać rozwojowi powikłań obciążających zdrowie samego pracownika, a jednocześnie powodujących dodatkowe obciążenie finansowe dla całego systemu ochrony zdrowia. „Dlatego też w ramach działań służby medycyny pracy powinny być prowadzone dodatkowe programy profilaktyczne, badania diagnostyczne, pozwalające na wczesną identyfikację czynników ryzyka lub objawów tzw. chorób cywilizacyjnych” – mówi prof. Walusiak-Skorupa.
Świadczenia medycyny pracy dotyczą niemal 12,5 mln pracowników, u których rocznie wykonuje się ponad 4,5 miliona obowiązkowych badań profilaktycznych do celów określonych w Kodeksie Pracy. „Oznacza to, że u bardzo wielu osób zwiększamy szansę wczesnego rozpoznania chorób cywilizacyjnych. Potrzebę realizacji skutecznej profilaktyki wśród pracowników podkreśla się także w aspekcie makroekonomicznym, szczególnie w kontekście starzenia się społeczeństwa i potrzeby utrzymywania dłuższej aktywności zawodowej. Osoby starsze stanowią bowiem rosnący zasób siły roboczej i kapitału ludzkiego, który powinien mieć swój udział w tworzeniu PKB i wzroście gospodarczym” – zauważa prof. Jolanta Walusiak-Skorupa. I wskazuje, że system opieki profilaktycznej powinien uwzględniać wszelkie aspekty zdrowia pracownika, a więc m.in. wczesne wykrywanie chorób, profilaktykę chorób cywilizacyjnych i działania wspierające zdrowe i aktywne starzenie się oraz rehabilitację medyczną, w tym np. programy powrotu do pracy – „Niewykorzystywanie potencjału systemu opieki profilaktycznej nad pracownikami jest ogromnym marnotrawstwem, na które w czasach pandemii, narastającego długu zdrowotnego i starzejącego się społeczeństwa nie możemy sobie pozwolić”.
