Tomografie komputerowe mogą odpowiadać za 5 proc. nowotworów

Badania metodą tomografii komputerowej mogą odpowiadać za 5 proc. wszystkich nowotworów rocznie rozpoznawanych w USA – informuje pismo „JAMA Internal Medicine”. Związana z badaniem tomografii komputerowej wysoka dawka promieniowania jonizującego może mieć odległe skutki uboczne.

Naukowcy z University of California w San Francisco (UCSF) opublikowali wyniki badania nad skutkami ubocznymi tomografii komputerowej. Wykazali, że związane z TK promieniowanie może w przyszłości prowadzić do raka płuc, piersi i innych nowotworów. Im młodszy pacjent, tym większe ryzyko – w przypadku niemowląt jest ono 10-krotnie większe. Dorośli również są narażeni na ryzyko, ponieważ to oni są badani najczęściej. Przeanalizowano 93 miliony badań wykonanych u 61,5 miliona amerykańskich pacjentów. Liczba badań wzrastała wraz z wiekiem, osiągając szczyt u osób dorosłych w wieku od 60 do 69 lat. U dzieci wykonano 4,2 proc. badań. Z analizy wykluczono badania w ostatnim roku życia pacjenta, ponieważ było mało prawdopodobne, aby zdążyły doprowadzić do nowotworu.

Autorzy badań skalkulowali, że ubocznym skutkiem 93 milionów tomografii komputerowych wykonanych w USA w 2023 roku będzie prawie 103 tys. nowotworów. To 3 do 4 razy więcej niż wynikało z wcześniejszych ocen.

Dorośli w wieku od 50 do 59 lat mieli największą liczbę prognozowanych nowotworów: 10 400 przypadków u kobiet, 9300 u mężczyzn. Najczęstszymi nowotworami u dorosłych były nowotwory płuc, jelita grubego, pęcherza moczowego i piersi oraz białaczka. Najczęściej prognozowanymi nowotworami u dzieci były nowotwory tarczycy, płuc i piersi. Największa liczba nowotworów u dorosłych pochodziła z tomografii komputerowej jamy brzusznej i miednicy, podczas gdy u dzieci – z tomografii komputerowej głowy. Prognozowane ryzyko nowotworu było najwyższe u osób, które przeszły tomografię komputerową, gdy miały mniej niż 1 rok. Byli 10 razy bardziej narażeni na zachorowanie na nowotwór w porównaniu z innymi osobami biorącymi udział w badaniu.

“TK może ratować życie, ale związane z nią potencjalne szkody są często pomijane” — powiedziała pierwsza autorka, dr Rebecca Smith-Bindman, radiolog z UCSF i profesor epidemiologii i biostatystyki oraz położnictwa, ginekologii i nauk reprodukcyjnych. – “Biorąc pod uwagę dużą liczbę przypadków stosowania TK w Stanach Zjednoczonych, jeśli obecne praktyki się nie zmienią, w przyszłości może wystąpić wiele nowotworów. Nasze szacunki stawiają TK na równi z innymi istotnymi czynnikami ryzyka, takimi jak spożycie alkoholu i nadmierna masa ciała. Zmniejszenie liczby skanów i zmniejszenie dawek na skan mogłoby uratować życie”.

Od 2007 r. liczba corocznych badań TK wzrosła w USA o 30 proc. Zdaniem autorów badania, niektóre tomografie komputerowe prawdopodobnie nie pomogą pacjentom i są nadużywane, jak w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych lub bólów głowy bez niepokojących objawów. Należałoby unikać wykonywania bez wyraźnej potrzeby takich badań lub stosować skanowanie o niższej dawce. “Obecnie występują niedopuszczalne wahania dawek stosowanych w tomografii komputerowej, a niektórzy pacjenci otrzymują dawki nadmierne” — podkreśliła dr Smith-Bindman.

Według współautorki badania, dr Malini Mahendry, ważne jest, aby rodziny rozumiały ryzyko rozwoju raka w wyniku skanów pediatrycznych. – “Niewielu pacjentów i ich rodzin otrzymuje porady dotyczące ryzyka związanego z badaniami tomografii komputerowej. Mamy nadzieję, że wyniki naszych badań pomogą lekarzom lepiej określić ilościowo i przekazać informacje na temat ryzyka nowotworu, umożliwiając bardziej świadome rozmowy przy rozważaniu korzyści i ryzyka związanego z badaniami tomografii komputerowej”.