Terminy szczepienia pacjentów leczonych immunosupresyjnie powinny być elastyczne

Reumatolodzy domagają się, aby pacjenci leczeni supresyjnie mogli być szczepieni przeciwko COVID-19 na każdym etapie narodowego programu szczepień. Ich zdaniem o terminie powinien decydować lekarz prowadzący a nie sztywne zapisy rządowego harmonogramu.

„Polskie Towarzystwo Reumatologiczne i konsultant krajowy w dziedzinie reumatologii stoją na stanowisku, że Narodowy Program Szczepień powinien dopuszczać możliwość ustalania terminu szczepienia pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi nie tylko z uwzględnieniem wieku chorych, ale także ich stanu zdrowia, w tym aktywności choroby, chorób współistniejących oraz stosowanego lub planowanego leczenia immunosupresyjnego. Pozwoliłoby to wybrać lekarzowi optymalny czas szczepienia pozwalający uzyskać najlepszą odpowiedź, ale także ochronić chorych najbardziej narażonych na ciężki przebieg COVID-19″ – mówi dr Marcin Stajszczyk, kierownik Oddziału Reumatologii i Chorób Autoimmunologicznych Śląskiego Centrum Reumatologii w Ustroniu, przewodniczący komisji ds. polityki zdrowotnej i programów lekowych PTR.

Reumatolodzy mają nadzieję, że odpowiednie modyfikacje zasad szczepienia zostaną wkrótce wprowadzone do rządowego planu – „Z optymizmem przyjmujemy zapowiedź pana ministra Dworczyka, że rozporządzenie dotyczące szczepień przeciwko COVID-19 zostanie zmienione i pacjenci z chorobami przewlekłymi będą mogli być szczepieni w grupie 1. Mamy nadzieję, że choroby autoimmunologiczne i zapalne stawów będą ujęte w nowym rozporządzeniu, jeśli będzie ono szczegółowo regulować te kwestie. Należy jednak rozważyć taką zmianę NSP, żeby szczepienie osób z chorobami autoimmunologicznymi oraz w immunosupresji było możliwe na każdym etapie, elastycznie, w każdym momencie. Należy pamiętać, że pacjenci z chorobami układowymi tkanki łącznej lub zapalnymi stawów, u których bardzo często współwystępują inne choroby jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, niewydolność nerek czy choroba śródmiąższowa płuc mogą mieć większe ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 niż osoba w wieku powyżej 60 lat bez tych schorzeń” – dodaje dr Stajszczyk.

Pełnomocnik rządu do spraw programu szczepień zapowiedział zmiany w planie szczepień – „Będzie korekta rozporządzenia dotycząca kolejności szczepień – etap pierwszy zostanie podzielony na trzy części; w etapie 1a zaszczepieni zostaną seniorzy powyżej 60. roku życia, w etapie 1b – przewlekle chorzy, w etapie 1c – przedstawiciele służb państwowych” – poinformował szef KPRM Michał Dworczyk.

Do resortu zdrowia i KPRM wpłynęło wiele uwag i wniosków, dotyczących kolejności szczepień, m.in. ze strony Rady ds. Medycznych przy Premierze Mateuszu Morawieckim. – „Szczególnie dużo takich wniosków dotyczyło preferencyjnego i właściwego potraktowania osób chorych na choroby przewlekłe” – dodał Michał Dworczyk. Jak mówił, w każdym procesie decyzyjnym mogą pojawić się błędy, które trzeba skorygować – „I dzisiaj korygujemy ten nasz błąd i przedstawiamy zweryfikowany i skorygowany etap pierwszy szczepień przeciw COVID-19. Dokonaliśmy, zgodnie z sugestiami Rady Medycznej (…), podziału etapu pierwszego na trzy części”.

Lekarze powinni mieć wpływ na termin szczepienia pacjentów

Polskie Towarzystwo Reumatologiczne i konsultant krajowy w dziedzinie reumatologii opublikowali stanowisko, według którego Narodowy Program Szczepień powinien dopuszczać możliwość ustalenia terminu szczepienia pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi leczonych immunosupresyjnie nie tylko z uwzględnieniem wieku chorych, ale także ich stanu zdrowia i najoptymalniejszego czasu szczepienia pozwalającego uzyskać najlepszy efekt kliniczny.

Przedstawili także wstępne zalecenia dotyczące szczepień przeciwko COVID-19 u pacjentów z autoimmunologicznymi i zapalnymi chorobami reumatycznymi, w tym stosujących leki wpływające na aktywność układu odpornościowego oraz personelu medycznego opiekującego się ww. chorymi:

pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi i zapalnymi stawów oraz przedstawiciele personelu medycznego opiekującego się ww. chorymi powinni zostać zaszczepieni przeciwko COVID-19, jeśli nie występują ogólne przeciwwskazania,
szczepieniem powinny być objęte także osoby, które w przeszłości były zakażone SARS-CoV-2/chorowały na COVID-19,
u pacjentów, u których planowane jest szczepienie przeciwko innym chorobom zakaźnym, w tym grypie, zaleca się odstęp pomiędzy szczepieniami wynoszący co najmniej 14 dni,
u pacjentów z nowo rozpoznaną chorobą autoimmunologiczną lub zapalną stawów, jeśli ich stan zdrowia na to pozwala, zaleca się szczepienie przed planowanym rozpoczęciem terapii immunosupresyjnej, która potencjalnie może zmniejszyć skuteczność szczepienia,
u pacjentów stosujących glikokortykosteroidy lub klasyczne leki modyfikujące lub leki immunosupresyjne lub leki biologiczne lub inhibitory kinaz janusowych szczepienia najlepiej wykonywać, gdy choroba jest w fazie remisji lub niskiej aktywności, jeśli jest to możliwe,
szczepienie jest najbardziej skuteczne, gdy stopień immunosupresji jest niski, jednak nie zaleca się zmniejszania dawek stosowanych leków lub wstrzymania terapii, jeśli ryzyko zaostrzenia choroby jest umiarkowane lub wysokie,
u pacjentów będących w trakcie terapii i planowanego szczepienia, w przypadku remisji lub niskiej aktywności choroby, doświadczony reumatolog w porozumieniu z pacjentem może podjąć decyzję o stosowaniu najmniejszych skutecznych dawek leków lub krótkim czasowym wstrzymaniu terapii, jeśli w jego opinii może to poprawić skuteczność szczepienia, a ryzyko zaostrzenia choroby jest niskie,
w związku z mechanizmem działania rytuksymabu i jego potencjalnym większym wpływem na skuteczność szczepienia, w przypadku stosowania tego leku należy skonsultować się z reumatologiem w sprawie optymalnego terminu szczepienia,
każdy pacjent, u którego planowane jest szczepienie lub po zaszczepieniu, w przypadku wątpliwości lub obaw związanych ze swoim stanem zdrowia, powinien się skontaktować z doświadczonym reumatologiem, najlepiej prowadzącym jego leczenie,
ostatecznej kwalifikacji do szczepienia, z uwzględnieniem aktualnego stanu zdrowia pacjenta, dokonuje lekarz.