Skuteczna walka z bólem powinna być standardem. Szpitalne procedury postępowania przeciwbólowego oraz szkolenie w tym zakresie pracowników szpitala podnoszą jakość świadczeń i zmniejszają koszty. Szpitalny Zespół Leczenia Bólu działający w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie zwiększył poczucie bezpieczeństwa pacjentów, opiekunów oraz personelu.
Mimo że nowoczesne metody bólem można skutecznie walczyć, często jest on bagatelizowany, również tam, gdzie jego łagodzenie wydaje się oczywiste. Dzieci jako pacjenci szpitali wciąż doświadczają braku lub niewłaściwego postępowania analgetycznego, również w okresie pooperacyjnym. Tymczasem skutki bólu odczuwa zarówno pacjent, jak i system opieki zdrowotnej (m.in. dłuższy czas hospitalizacji). Naprzeciw temu problemowi wyszedł Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie, tworząc szpitalny Zespół Leczenia Bólu.
Zespół w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie-Prokocimiu – to jedna z niewielu takich jednostek w szpitalnych placówkach pediatrycznych. Jego rolą jest nie tylko konsultowanie i wdrażanie postępowania analgetycznego u pacjentów, ale również nadzór nad jakością postępowania przeciwbólowego na oddziałach szpitalnych i szkolenie personelu medycznego. Doktor Ilona Batko, inicjatorka powołanego zespołu i dr Magdalena Kocot-Kępska, prezes Polskiego Towarzystwa Badania Bólu przedstawiły opis działalności i korzyści z powołania ZLB w szpitalu dziecięcym w publikacji pt. „Szpitalny zespół leczenia bólu u dzieci”.
Wśród przyczyn braku lub nieefektywnej walki z bólem u pacjentów pediatrycznych wymienia się m.in. brak standardów postępowania oraz złą organizację pracy w placówce medycznej. Z tego też powodu szacuje się, że mimo istniejących licznych metod i środków analgetycznych, ból o nasileniu od umiarkowanego do silnego odczuwa około 70 proc. dzieci po zabiegu operacyjnym. Do głównych założeń, na których opiera się działalność szpitalnego zespołu leczenia bólu w krakowskim szpitalu należy:
- wprowadzenie jednolitego schematu oceny, monitorowania i dokumentacji natężenia bólu,
- wdrażanie aktualnych wytycznych Polskiego Towarzystwa Badania Bólu oraz zaleceń Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii w zakresie monitorowania i leczenia bólu ostrego i przewlekłego u dzieci, przez samokształcenie i organizowanie regularnych szkoleń personelu medycznego,
- konsultacje i propozycje terapii przeciwbólowych u pacjentów szpitalnych z bólem trudnym do opanowania, mimo zastosowania standardowego leczenia analgetycznego,
- merytoryczne wsparcie personelu medycznego w edukacji pacjentów i ich opiekunów z obowiązujących standardów postępowania przeciwbólowego.
W skład szpitalnego ZLB wchodzą koordynator, lekarze oraz pielęgniarki. Rolą koordynatora jest planowanie, organizowanie oraz nadzorowanie działań związanych z walką z bólem u pacjentów na wszystkich oddziałach szpitala. Wsparcie ze strony pielęgniarek ZLB jest dostępne przez cały czas. Konsultacje lekarskie odbywają się od poniedziałku do piątku. W czasie nieobecności lekarza ZLB, jeżeli sytuacja nagła tego wymaga, zadania przejmują dostępni wówczas anestezjolodzy.
Działania lekarzy są skupione na merytorycznym wspieraniu personelu całego szpitala w opiece nad dziećmi doświadczającymi dolegliwości bólowych. Obowiązkami pielęgniarek i pielęgniarzy jest natomiast monitorowanie wszystkich pacjentów hospitalizowanych na oddziałach zabiegowych, a także tych z oddziałów niezabiegowych, którym również została założona Karta Dokumentacji Postępowania Przeciwbólowego (KDPP). Ich wizyty odbywają się minimum dwa razy dziennie. W dokumencie KDPP zawarta jest historia leczenia przeciwbólowego od momentu jej założenia, monitoring nasilenia bólu przy pomocy odpowiednich skal oraz indywidualny dla każdego dziecka plan postępowania analgetycznego.
Autorki analizy podkreślają również działania szpitalnego ZLB w zakresie szkolenia personelu szpitala oraz służących aktualizacji wiedzy i umiejętności członków zespołu. Ich zdaniem podstawą pozytywnego przyjęcia zmian związanych z rozpoczęciem pracy ZLB był wzrost poczucia bezpieczeństwa nie tylko u pacjentów i ich opiekunów, ale również u personelu szpitala. Przełożyło się to zarówno na podniesienie jakości świadczeń, przyspieszenie rekonwalescencji czy skrócenie czasu hospitalizacji dzieci, jak też pośrednio na wzrost przychodów szpitala poprzez zwiększenie liczby planowych przyjęć na operacje wysoko wyceniane przez płatnika. Sam koszt działalności ZLB, w którego skład wchodzą osoby dotychczas pracujące w szpitalu, nie jest wysoki. Autorki rekomendują włączenie do zespołu przedstawicieli innych zawodów m.in. psychologów i fizjoterapeutów.
