The American Board of Surgery w 2022 roku opublikowała zestawienie dobrych praktyk dotyczących szkolenia specjalistów chirurgii robotycznej. Już niedługo właśnie te wytyczne wdroży wiele szpitali w Stanach Zjednoczonych. Może się to stać podstawą do standaryzacji szkoleń operatorów robotowych. Trening w zakresie robotyki – np. ustawianie sprzętu, obsługa konsoli – powinien stać się częścią już podstawowego szkolenia specjalizacyjnego chirurgów.
Coraz więcej chirurgów jest przeszkolonych z zakresu robotyki, a lista oczekujących nie ma końca. Chirurdzy i wykładowcy akademiccy z całego świata podczas konferencji Global Robotic Surgery Summit omawiali główne wyzwania efektywnego kształcenia chirurgów robotycznych. Ważny wniosek – to taki, że bez wdrożenia standaryzacji nie może być mowy o jakiejkolwiek poprawie zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. Nadzieję ekspertów budzą możliwości robotów w zakresie ewaluacji kompetencji klinicznych i technicznych przyszłych chirurgów.
Definicją standaryzacji w chirurgii robotowej, jak powiedział dr Matthew Boal z Griffin Institute w Wielkiej Brytanii jest fachowe zdefiniowanie parametrów i ścieżek modułowego programu szkolenia, którego fundamentem jest odpowiednia i przystępna platforma, wdrożenie specjalizacji z zatwierdzonym celem kształcenia oraz oceną podsumowującą. Na chwilę obecną nie ma standardów procedur, programów szkoleń czy certyfikacji chirurgów robotowych. Szkolenie musi być podzielone na wiele mikroetapów. Doktor Roger Gerjy – chirurg ogólny z Mediclinic City Hospital w USA – wskazał jako wzór do naśladowania branżę lotniczą, czyli szkolenie pilotów, gdzie wypracowano wiele rozwiązań szkoleniowych i standardów, ze szczególnym podejściem do kwestii bezpieczeństwa.
Eksperci widzą potrzebę certyfikacji umiejętności chirurgii robotycznej. Doktor Hatem Moussa (chirurg ogólny z American Hospital w Dubai) sugerował że American Board of Surgery może się stać organem zarządzającym standardami i certyfikacją w tym zakresie. Obecnie niestety brakuje obecnie ustrukturyzowanego programu, który mógłby być wykorzystywany i powielany przez instytucje zarówno w USA jak i na całym świecie. A na podstawie międzynarodowych zaleceń szpitale wykorzystujące chirurgie robotową powinny wdrażać standardy specyficzne dla swojej organizacji.
The American Board of Surgery w 2022 roku opublikowała zestawienie dobrych praktyk w zakresie chirurgii robotycznej w publikacji pt. Entrustable Professional Activity Project. Już niedługo właśnie te wytyczne wdroży wiele szpitali w Stanach Zjednoczonych. “Ten projekt jest solidną podstawą do przygotowania programu edukacyjnego” – podsumował dr Moussa. W jego ocenie, program nauczania chirurgii robotycznej powinien być pragmatyczny, łatwy do zaadaptowania przez krajowe i lokalne systemy nauczania. Powinien też brać pod uwagę regionalne uwarunkowania, takie jak np. ograniczenia w dostępie do technologii.
Inaczej wygląda zdobywanie umiejętności w ramach systemu edukacji, a inaczej w sektorze prywatnym. Jak mówiła dr Helen Mohan z Peter MacCallum Lancer Centre w Melbourne, w australijskiej International Medical Robotics Academy przyszli chirurdzy robotowi wykorzystują modele hydrożelowe oraz wirtualne symulatory i przeprowadzają operacje w podziale na konkretne elementy. Chirurg stopniowo opanowuje każdy z elementów, aby ostatecznie przeprowadzić operacje od początku do końca. Podopieczni również zdobywają umiejętność komunikacji na sali operacyjnej z całym zespołem. Szkolący się chirurg ma możliwość opanować różne platformy i systemy operacyjne.
W sektorze prywatnym każda firma i każdy szpital wdrażają procedury szkoleniowe w takim zakresie, jaki uzna za potrzebny. Tymczasem“w szpitalach trudno jest znaleźć czas na szkolenie przy konsoli, gdyż pacjenci często wymagają, aby operacja była przeprowadzona w 100 proc. przez głównego, już wyspecjalizowanego chirurga. Nie wyrażają zgody na udział osoby dopiero uczącej się” – zauważył dr Venkatesh Munikrishna z Apollo Hospitals w Indiach.
Sposób szkolenia chirurgów robotowych może się zmienić również z uwagi na rozwiązania telemedyczne – to, że mentor może być oddalony od praktykanta o wiele tysięcy kilometrów. Doktor Munikrishna przewiduje, że roboty będą wykorzystywane w bardzo szerokim zakresie, tak że trudno jest teraz przewidzieć rolę chirurga w przyszłości i dostosować program szkolenia.
Istotnym zagadnieniem są również kompetencje przyszłych chirurgów robotycznych oraz ich gotowość do podjęcia samodzielnej praktyki. Obecnie technologia pozwala na weryfikację efektywności operatora oraz samego szkolenia. “W pewnym zakresie nadal jest niezbędna weryfikacja manualna, czyli przez człowieka, ale stopień niezawodności jest tutaj zróżnicowany” wyjaśniał dr Boal.
Wraz z rozwojem modeli sztucznej inteligencji (AI), które przetwarzają dane w postaci video, wizji komputera, kinematyki i systemu operacyjnego platformy, istnieje możliwość uzyskania informacji np. o prędkości poruszania narzędziem przez nadgarstek lub sile nacisku nogą na pedał. “Możemy sobie wyobrazić, że robot jest w stanie odróżnić eksperta od początkującego chirurga. Jesteśmy w stanie przewidzieć problem nietrzymania moczu u pacjenta w ciągu kolejnych 3 miesięcy na podstawie tylko i wyłącznie kinematyki. Za około 10 lat będziemy w stanie stworzyć czysto obiektywny system weryfikacji umiejętności chirurgów. W międzyczasie, powstanie możliwość ewaluacji wykonania konkretnej procedury na podstawie wybranych parametrów” – mówił dr Matt Boal.
Uczestniczący w dyskusji eksperci zgadzali się, że praktyka przy konsoli robota jest dla chirurga tak samo ważna jak rozwijanie umiejętności przy stole operacyjnym. Wiedza z zakresu ustawienia sprzętu jest doceniona dopiero po rozpoczęciu samodzielnej praktyki. Tymczasem w chirurgii robotowej odpowiednie ustawienie sprzętu – to 90 proc. samej operacji. Istotnym kamieniem milowym dla edukacji chirurgów byłoby włączenie szkoleń z zakresu robotyki do programu nauczania już w trakcie ogólnego szkolenia z chirurgii. Tak się póki co nie dzieje – np. w obecnie w Wielkiej Brytanii jedyny program szkoleniowy z zakresu chirurgii robotycznej jest realizowany w ramach specjalizacji ginekologicznej.