Fundacja Spina upomina się o refundację jednorazowych cewników hydrofilowych i jednorazowych żeli sterylnych do cewników suchych, które są stosowane u dzieci z pęcherzem neurogennym. W ponad 90 proc. przyczyną tej choroby pęcherza u dzieci jest rozszczep kręgosłupa. U dorosłych – to głównie urazy rdzenia kręgowego i stwardnienie rozsiane. W opiece nad tymi dziećmi problemy urologiczne są największym problemem – co czwarty rodzic ma z nimi do czynienia. Opóźnienie w podjęciu decyzji pacjenci kładą na karb pandemii i apelują, aby nie zwlekać.
Wniosek refundacyjny, dotyczący finansowania w postaci ryczałtu miesięcznego, został kilka miesięcy temu oceniony pozytywnie przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Pozytywna rekomendacja prezesa AOTMiT czeka na akceptację ze strony Ministerstwa Zdrowia. W swoich analizach agencja przyjęła jednak, że populacja pacjentów będzie miała wielkość 5 tysięcy pacjentów, co automatycznie podniosło wysokość budżetu i prawdopodobnie odwleka w czasie podjęcie decyzji. Szacowane przez ekspertów wydatki NFZ na cewniki hydrofilowe mają wynieść docelowo poniżej 20 mln złotych rocznie, a w pierwszym roku tylko kilka milionów. Decyzja o refundacji cewników hydrofilowych dotyczyć będzie całej klasy produktów, czyli wielu firm. AOTMiT zidentyfikował 103 marki lub rodzaje produktów.
“Wszystko jest ocenione i pozytywnie rozpatrzone, mamy wrażenie że także wiceminister Maciej Miłkowski wykazuje zrozumienie. Ale podjęcie decyzji się opóźnia. W najbliższym czasie planujemy więc wysłać list do pana ministra z zapytaniem, co dalej, jak długo będziemy musieli czekać na decyzję” – mówi Dominika Madaj-Solberg, która kieruje Fundacją Spina.
Na temat oceny cewników wypowiedział się na ostatnim Forum Rynku Zdrowia Dominik Dziurda, dyrektor wydziału świadczeń opieki zdrowotnej AOTMiT. Przytoczył wniosek dotyczący cewników hydrofilowych jako przykład rekomendacji i oceny agencji dla innowacji i proaktywnego podejścia do oceny nowych wyrobów medycznych. W odpowiedzi na wniosek dotyczący tych produktów “Agencja nie tylko oceniła ten niewątpliwie innowacyjny wyrób medyczny i w stosunku do niego wydała rekomendacje, ale wydała rekomendacje dotyczące całego obszaru finansowania cewników. Rada Przejrzystości wypracowała mechanizm ryczałtowej dostępności zarówno cewników niehydrofilowych, jak hydrofilowych, nawilżanych wodą, nieaktywowanych wodą oraz żeli nawilżających te cewniki, tak aby pacjent w zależności od swoich preferencji i etapu choroby był w stanie dobrać optymalny produkt” – tłumaczył dyrektor Dziurda.
Szefowa Fundacji Spina martwi się jednak, że ze względu na pandemię COVID-19 dojdzie do znacznego opóźnienia w podjęciu decyzji o refundacji cewników hydrofilowych. “Zabiegamy głownie o refundację dla dzieci, bo wśród nich jest najwięcej zakażeń. Dzieci muszą bowiem cewnikować się w czasie dnia, w szkole lub w innych miejscach, w toaletach, gdzie warunki higieniczne nie zawsze są dobre. Większość dzieci używa tańszych, suchych cewników, które z uwagi na limit kosztów są refundowane w całości” – mówi Dominika Madaj-Solberg.
Celem właściwego cewnikowania przerywanego u pacjentów z pęcherzem neurogennym jest zmniejszenie śmiertelności z powodu niewydolności nerek. Jeszcze 30 lat temu połowa dzieci z rozszczepem umierała przed 18. rokiem życia. Dzieci potrzebują cewnikowania przerywanego, optymalna opieka wymaga dostępu do cewników różnego rodzaju. Dziecko potrzebuje 5-6 cewników dziennie – tylu, ile razy przeciętny człowiek korzysta z toalety. Dlatego najlepszym rozwiązaniem finansowania jest miesięczny limit, czyli ryczałt stosowany przy finansowaniu wielu innych wyrobów medycznych.
Suche cewniki trudniej jest aplikować, obsługa jest skomplikowana, więc wiele dzieci nie potrafi tego zrobić samodzielnie. Z tego też powodu częściej dochodzi do zakażeń. “Pełne finansowanie cewników hydrofilowych – to będzie duża zmiana dla dzieci, a dla budżetu bardzo niewielki wydatek” – przekonuje Dominika Madaj-Solberg.
Prezes Fundacji Spina opisuje także społeczny wymiar problemu – “Suche cewniki trudniej jest aplikować, obsługa jest skomplikowana, więc wiele dzieci nie potrafi tego zrobić samodzielnie. Małe dzieci, które wchodzą w relacje społeczne, bardzo potrzebują takich cewników, dzięki którym mogą się stać samodzielne. Stosowanie suchych produktów wymaga stałej pomocy, co w wielu rodzinach oznaczało, że jeden w rodziców rezygnował z pracy, aby móc w każdej chwili pomóc. Przyczynia się to również do izolacji społecznej chorych dzieci.”
Ustawa “Za życiem” nie pomogła
Problem dotyczy stosunkowo mało licznej grupy dzieci z pęcherzem neurogennym. Według danych Krajowego Rejestru Wad Wrodzonych liczy ona około 2 tysięcy pacjentów. Dane Narodowego Funduszu Zdrowia mówią o liczbie około 2-2,5 tysiąca dzieci stosujących cewnikowanie przerywane. Rocznie w Polsce rodzi się około 100 dzieci z rozszczepem kręgosłupa. W 2019 roku urodziło się 108 dzieci, z czego czwórka zmarła.
Należymy do grona kilku krajów, obok Włoch i Irlandii, gdzie problem dotyczy zauważalnej grupy pacjentów. W wielu państwach rozpoznanie rozszczepu kręgosłupa jest bowiem akceptowalną społecznie przesłanką do terminacji ciąży. Mimo to problem nie został dostrzeżony w ustawie o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin “Za życiem”. W przypadku cewników hydrofilowych ustawa w praktyce nie działa.
“Sytuacja naszych dzieci nie jest spójna z ustawą ‘Za życiem’. To martwa ustawa, która nie przekłada się na nasze realne funkcjonowanie” – mówi prezes Dominika Madaj-Solberg. Podkreśla, że fundacja aktywnie zabiega i namawia rodziców, aby wzięli na siebie trudny obowiązek opieki nad chorymi dziećmi i jednocześnie apeluje – “namawiając, stwórzmy im warunki ku temu, pomagajmy”. Fundacja prowadzi działania informacyjne, opracowała materiały a wolontariusze są obecni w szpitalach, spotykają się z rodzicami, wyjaśniają i edukują na temat choroby i zasad opieki nad dziećmi. Badania wykazały, że taka pomoc zwiększa skuteczność działań i jakość opieki, a także rehabilitacji.
Ponieważ rozszczep kręgosłupa jest uznawany za chorobę rzadką, nadzieje na rozwiązanie problemu były związane z zapowiadanym narodowym planem dla chorób rzadkich. Dla resortu objęcie refundacją tych cewników byłoby łatwą decyzją, już przygotowaną i uzasadnioną merytorycznie i można byłoby ją uznać za początek wdrażania planu dla chorób rzadkich. Uchwalenie planu wciąż jednak się opóźnia.
Pacjenci i rodzice chorych dzieci śledzą także prace nad utworzeniem Funduszu Medycznego, z nadziejami na skorzystanie z tej ścieżki finansowania nowych terapii. Technologia cewników hydrofilowych nie jest jednak nowa, pierwsze takie produkty pojawiły się niecałe 40 lat temu. Według danych Fundacji Spina są już objęte publicznym finansowaniem w niemal wszystkich krajach Unii Europejskiej, oprócz Polski, Rumunii i Bułgarii, przy czym Bułgaria już podjęła decyzję o pełnej refundacji od 1 czerwca 2021 roku.
Zmniejszanie liczby wizyt, hospitalizacji i zakażeń
Ośrodki urologii dziecięcej działają jak centra opieki koordynowanej. Prowadzą one między innymi opiekę nad dziećmi wymagającymi stosowania cewników. W praktyce refundowane są tylko cewniki suche, w dodatku bez jednorazowych żeli sterylnych. Tymczasem ich stosowanie niesie za sobą znacznie wyższe ryzyko wystąpienia zakażeń układu moczowego (ZUM) i innych komplikacji medycznych.
Zmniejszenie ryzyka zakażeń mogłoby przynieść istotne korzyści zwłaszcza w kontekście pandemii koronawirusa. Dzięki nowoczesnym hydrofilowym cewnikom można ograniczyć liczbę hospitalizacji i wizyt w poradniach urologicznych lub pediatrycznych, a zatem zmniejszyć ekspozycję chorych dzieci i ich rodziców na ryzyko zakażenia. Cewniki hydrofilowe są zalecane przez EAU (European Association of Urology) i PTU (Polskie Towarzystwo Urologiczne).
Ocena wyrobów medycznych przez AOTMiT jest utrudniona ze względu na ich specyfikę oraz brak regulacji tego obszaru. Jak mówi Dominik Dziurda, agencja stworzyła wytyczne, które odpowiadają na postulaty zgłaszane przez producentów – “Rozumiemy, że specyfika wyrobów jest inna niż produktów leczniczych i w związku z tym powinny być inaczej traktowane. Chodzi między innymi o ocenę efektów ich stosowania, krzywą uczenia się i efekt oczekiwanej powtarzalności. Często ten efekt może być związany z czynnikami pozaklinicznymi. Rozumiejąc to, przyjęliśmy pewien sposób myślenia, w jaki sposób otworzyć się na brak pewnych dowodów klinicznych, których niektóre wyroby nie mają, a jednocześnie zachować metodologię oceny HTA”.
© mZdrowie.pl
Nasze dzieci z pęcherzami neurogennymi zasługują na lepsze i lżejsze życie o czym jest nawet mowa w Zaleceniach Komitetu Ministrów Rady Europy, a mianowicie ,,podnoszenie jakości życia osób niepełnosprawnych,,.
Dlatego też, domagamy się aby cewniki hydrofilowe były w pełni refundowane dla naszych dzieci bo to z pewnością poprawi ich jakość życia, zminimalizuje częstotliwość zakażeń układu moczowego, a także skróci drogę do samodzielności. My jako rodzice i tak ponosimy ogromne koszta związane z zapotrzebowaniem niezbędnych artykułów codziennego użytku dla naszych dzieci, a które powinny być również refundowane w 100% tj leki, pampersy, podkłady czy sprzęty ortopedyczne.