Jak postępować z osobami psychicznie chorymi, zagrożonymi COVID-19

Polskie Towarzystwo Psychiatryczne (PTP) opracowało algorytm postępowania z pacjentami klinik psychiatrycznych w obliczu podejrzenia zakażenia koronawirusem. Jest on istotny również dla lekarzy innych specjalności, by radzili sobie z chorymi, którzy doświadczają zaburzeń psychicznych, a zostali narażeni na SARS-CoV-2.

mZdrowie: Jak aktualnie wygląda przygotowanie do leczenia osób psychicznie chorych z podejrzeniem COVID-19 oraz już zakażonych nowym koronawirusem?

Profesor Jerzy Samochowiec, kierownik Katedry i Kliniki Psychiatrii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, prezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego: Osoby chore psychicznie z podejrzeniem zakażenia koronawirusem lub z chorobą współistniejącą z COVID-19 znajdą miejsca na specjalnie przygotowanych oddziałach, najczęściej przy szpitalach psychiatrycznych. Są to wyznaczone oddziały lub szpitale jednoimienne obejmujące opieką nad osobami z podejrzeniem zakażenia czy chorymi na COVID-19, w tym także pacjentów z chorobami psychicznymi, którzy spełniają warunki art. 23 i 24 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

Warto podkreślić, że Art. 23 zdr. psych. UoOZP wskazuje sytuacje przyjęcia do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta, gdy z powodu choroby zagraża swojemu życiu lub życiu i zdrowiu innych osób. Natomiast Art. 24 zdr. psych. UoOZP traktuje o przyjęciu do szpitala psychiatrycznego w celu wyjaśnienia wątpliwości czy osoba zagrażająca bezpośrednio swojemu życiu lub życiu innych osób jest chora psychicznie.

W Zachodniopomorskiem przygotowaliśmy oddziały przy Klinice Psychiatrii PUM, gdzie mamy oddział niezakaźny i zakaźny z wydzieloną częścią do kwarantanny – dla osób, które miały potencjalny kontakt z osobą zakażoną i gdzie pacjenci czekają na wynik testu. Oczywiście w razie pogorszenia stanu zdrowia somatycznego, pacjenta przekazuje się na oddział w jednoimiennym szpitalu somatycznym.

Polskie Towarzystwo Psychiatryczne proponuje, zaleca i stale aktualizuje standardy postępowania z chorymi psychiczne z podejrzeniem bądź zakażeniem koronawirusem, aby wzorem innych towarzystw, z nabytymi doświadczeniami przez Włoskie Towarzystwo Psychiatryczne oraz Narodowy Instytut Zdrowia NIH (wytyczne brytyjskie), koledzy i koleżanki innych specjalności radzili sobie z pacjentami pobudzonymi czy z majaczeniem, a zakażonymi koronawirusem. Publikujemy na bieżąco wszelkie informacje i wytyczne postępowania z pacjentami zakażonych koronawirusem, wymagającymi psychofarmakoterapii, np. neuroleptykami – klozapolem i o przedłużonym działaniu, lekami stabilizującymi nastrój – litem.

Czy mamy jakieś wzorce rozwiązań w sytuacjach kryzysów o takim zasięgu? A może potrzebne są inicjatywy oddolne?

Jak wspomniałem, w ramach ustaleń Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Konsultanta Krajowy do spraw psychiatrii oraz Pełnomocnik Ministra Zdrowia do spraw reformy psychiatrii formułujemy zalecenia i tworzymy algorytmy postepowania dla specjalistów. Istnieją też inicjatywy lokalne czy poszczególnych grup specjalistów pracujących z naszymi pacjentami, ale też otwarte na wspieranie wszystkich potrzebujących.

Przykładem są działania naszej Katedry i Kliniki, ale o ile wiem, podobnie inicjatywy podjęto w Gdańsku, Wrocławiu czy Warszawie: Utworzyliśmy linię telefoniczną dla pracowników zdrowia (lekarzy, pielęgniarek, diagnostów, ratowników i innych medyków), którzy wymagają wsparcia psychiatrycznego lub psychologicznego. W porozumieniem z Rektorem PUM utworzyliśmy osobną Pracownię Psychologiczną dla wsparcia naszych studentów. Przygotowaliśmy projekt kliniczno-naukowy, który opiera się na stworzeniu systemu wczesnej identyfikacji zaburzeń psychicznych wykorzystującej telemedycynę. Uczestnicy projektu w Internecie wypełnialiby przesiewowe skale zaburzeń psychicznych, dzięki którym identyfikowane byłyby osoby z grupy ryzyka ujawnienia zaburzeń psychicznych.

Dodatkowym argumentem mogłoby być wsparcie dla osób pozostających w przymusowej izolacji. Służby upoważnione do kontroli osób przebywających w odosobnieniu mogłyby sugerować lub wskazywać możliwość uzyskania wsparcia psychicznego ze strony specjalistów w sposób zdalny i profesjonalny, co w konsekwencji mogłoby się przełożyć na spadek liczby osób łamiących warunki kwarantanny.

Zalecenia zaproponowane przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne powstały na podstawie algorytmu postepowania w Szpitalu SPSK 1 w Szczecinie. Zawierają również zasady pobierania oraz pakowania materiału do badań w kierunku koronawirusa SARS-CoV-2.