Nowe technologie w leczeniu skaz krwotocznych

Rozwój i rejestracje preparatów stosowanych w terapii hemofilii i pokrewnych skaz krwotocznych w ostatnich latach następował wyjątkowo szybko. W Unii Europejskiej w latach 1996-2021 zarejestrowano 22 preparaty.

Lista preparatów zarejestrowanych przez EMA:

1. Turoctocog alfa pegol (Esperoct), Novo Nordisk – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII o przedłużonym działaniu (20.01.2019)
2. Damoctocog alfa pegol (Jivi), Bayer – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII o przedłużonym działaniu (22.11.2018)
3. Vonicog alfa (Veyvondi), Baxalta (obecnie Takeda) – Rekombinowany ludzki czynnik von Willebranda (31.08.2018
4. Emicizumab (Hemlibra), Roche – Humanizowane przeciwciało monoklonalne (23.02.2018)
5. Rurioctocog alfa pegol (Adynovi), Baxalta (obecnie Takeda) – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII o przedłużonym działaniu (08.01.2018)
6. Simoctocog alfa (Vihuma), Octapharma – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII (13.02.2017)
7. Lonoctocog alfa (Afstyla), CSL Behring – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII (04.01.2017)
8. Nonacog beta pegol (Refixia), Novo Nordisk – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia IX (02.01.2017)
9. Eftrenonacog alfa (Alprolix), Swedish Orphan Biovitrum – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia IX o przedłużonym działaniu (12.05.2016)
10. Albutrepenonacog alfa (Idelvion), CSL Behring – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia IX o przedłużonym działaniu (11.05.2016)
11. Octocog alfa (Kovaltry), Bayer – Pełnej długości rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII (18.02.2016)
12. Efmoroctocog alfa (Elocta), Swedish Orphan Biovitrum – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII o przedłużonym działaniu (19.11.2015)
13. Susoctocog alfa (Obizur), Baxalta (obecnie Takeda) Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII (11.11.2015)
14. Nonacog gamma (Rixubis), Baxalta (obecnie Takeda) – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia IX (19.12.2014)
15. Simoctocog alfa (Nuwig), Octapharma – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII (22.07.2014)
16. Turoctocog alfa (Novo-Eight), Novo Nordisk – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII (13.11.2013)
17. Human coagulation factor (Voncento), CSL Behring – Osoczowy ludzki VIII czynnik krzepnięcia (FVIII). Osoczowy ludzki czynnik von Willebranda (VWF) (12.08.2013)
18. Catridecacog (NovoThirteen), Novo Nordisk – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia XIII (03.09.2012)
19. Octocog alfa (Kogenate Bayer), Bayer – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII (04.08.2000)
20. Moroctocog alfa (ReFacto AF), Pfizer – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII (13.04.1999)
21. Nonacog alfa (BeneFIX), Pfizer – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia IX (27.08.1997)
22. Eptacog alfa (NovoSeven), Novo Nordisk – Rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIIa (23.02.1996)

Trzy preparaty (Eftrenonacog alfa, Damoctocog alfapegol, Albutrepenonacog alfa) otrzymały status leku sierocego, natomiast jeden preparat – emicizumab, był zarejestrowany w trybie przyspieszonej oceny (accelerated assessment).

Najwięcej nowych zarejestrowanych w latach 1996-2021 preparatów stosowanych w terapii hemofilii w Unii Europejskiej według ich rodzaju odnotowano w zakresie: rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII – 8 preparatów, rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia IX – 3 preparaty, rekombinowany ludzki czynnik krzepnięcia VIII o przedłużonym działaniu – 4 preparaty.

Najwięcej zarejestrowanych preparatów stosowanych w terapii hemofilii w Unii Europejskiej wprowadziła na rynek firma Novo Nordisk – 5 preparatów, następnie Baxalta (obecnie Takeda) – 4 preparaty, Bayer i CSL Behring – po 3 preparaty, Pfizer, Octapharma i Swedish Orphan Biovitrum – po 2 preparaty oraz firma Roche – 1 preparat.

Badania i rozwój nowych terapii

Przed wprowadzeniem do leczenia koncentratów czynników krzepnięcia znaczna część chorych na ciężką hemofilię umierała z powodu krwawień przed osiągnięciem wieku dojrzałego. Obecnie średnia długość życia chorych na hemofilię zbliża się do średniej wartości dla ogólnej populacji. W większości krajów rozwiniętych, dzięki powszechnemu stosowaniu profilaktyki pierwotnej, w dużym stopniu udało się wyeliminować artropatię hemofilową. W ostatnim stuleciu (lata 1920-2020) odnotowano znaczący postęp w terapii hemofilii.

Przyszłość leczenia hemofilii leży w ulepszeniu i rozpowszechnieniu metod inżynierii genetycznej, co pozwoli na otrzymywanie dużych ilości taniego i bezpiecznego czynnika VIII lub IX. Próbom klinicznym są poddawane preparaty rVIII o zmodyfikowanej cząsteczce, charakteryzujące się zmniejszoną immunogennością oraz koncentraty rVIII o przedłużonym działaniu. Chociaż hemofilia jest nadal chorobą nieuleczalną, to postępy w badaniach nad terapią genową tej choroby stwarzają szansę na opracowanie sposobu jej wyleczenia. Canadian Hemophilia Society publikuje ostatnie aktualności dla produktów związanych z zaburzeniami krzepnięcia, w tym aktualności dotyczące opracowywanych nowych produktów, znajdujących się na różnych etapach badań klinicznych:

• 3 koncentraty czynników krzepnięcia (CB 2679d/ISU304 (dalcininacog), Coagadex (Czynnik X) oraz BIVV001 (Czynnik VIII – Fc – Czynnik von Willebranda – Białko fuzyjne XTEN),
• 3 produkty dla pacjentów z inhibitorem (Marzeptacog alfa (aktywowany) (MarzAA), Rekombinowany czynnik VIIa – LR769 oraz Czynnik VIIa-CTP),
• 4 nieczynnikowe produkty krzepnięcia, które mogą okazać się skuteczne zarówno u pacjentów z inhibitorami, jak i bez inhibitorów (Fitusiran (ALN-AT3), BAY1093884, Marstacimab (wcześniej PF – 06741086) oraz Concizumab),
• 6 terapii genowych (Roctavian (BMN 270, valoctocogene roxaparvovec), SPK-8011, SPK-9001 (fidanacogene elaparvovec), AMT-061, Edycja genomu za pośrednictwem SB-FIX ZFN: platforma wymiany białek in vivo (IVPRP), SB-525 oraz FLT180a).

W badaniach znajdują się trzy koncentraty czynników krzepnięcia: CB 2679d/ISU304 (dalcininacog), Coagadex (czynnik X) oraz BIVV001 (czynnik VIII – Fc – czynnik von Willebranda – białko fuzyjne XTEN. Na różnym etapie rozwoju i badań klinicznych znajdują się prace nad trzema produktami dla pacjentów z inhibitorem: Marzeptacog alfa (aktywowany) (MarzAA), rekombinowany czynnik VIIa – LR769 oraz czynnik VIIa-CTP dla pacjentów z inhibitorem. W przygotowaniu do wprowadzenia do obrotu i naróżnych poziomach badań klinicznych są cztery terapie niesubstytucyjne, związane ze stosowaniem m.in. przeciwciał monoklonalnych czy poliklonalnych, które mogą okazać się skuteczne zarówno u pacjentów z inhibitorami, jak i bez inhibitorów: Fitusiran (ALN-AT3), BAY1093884, Marstacimab (wcześniej PF – 06741086) oraz Concizumab.

W ramach rozwoju terapii genowych kilka produktów dedykowanych pacjentom z hemofilią znajduje się na różnych etapach badań klinicznych. W przygotowaniu jest co najmniej sześć produktów: Roctavian (BMN 270, valoctocogene roxaparvovec), SPK-8011, SPK-9001 (fidanacogene elaparvovec), AMT-061, Edycja genomu za pośrednictwem SB-FIX ZFN: platforma wymiany białek in vivo (IVPRP), SB-525 oraz FLT180a.

(autor analizy: dr Jakub Gierczyński)

© mZdrowie.pl