Według analizy prof. Johna Yfantopoulosa z Instytutu Badań Polityczno-Ekonomicznych i Społecznych IPOKE, polska opieka zdrowotna należy do najbardziej niedofinansowanych w UE. Dlatego koszty ponoszone przez pacjentów są bardzo wysokie, a 2/3 z nich dotyczy leków.
Analiza instytutu IPOKE z siedzibą w Atenach pt. „Wpływ niedoinwestowania na dostępność leków i usług zdrowotnych w Polsce” pokazuje, że w wartościach bezwzględnych nasz kraj przeznacza na opiekę zdrowotną o połowę mniej pieniędzy niż wynosi średnia krajów Unii Europejskiej. W efekcie liczba zgonów możliwych do uniknięcia dzięki profilaktyce i leczeniu jest w Polsce wysoka. Zgony, którym można zapobiec dzięki profilaktyce (uwzględniając standaryzowany wiekiem współczynnik umieralności na 100 tys. mieszkańców) wynoszą w Polsce 222, podczas gdy średnia UE – to 160. Natomiast liczba zgonów, którym można zapobiec dzięki leczeniu – to w Polsce 133, podczas gdy średnia unijna wynosi 92.
Badanie prof. Johna Yfantopoulosa, które zostało wsparte przez Viatris w ramach działań firmy na rzecz zrównoważonego rozwoju systemów opieki zdrowotnej, wśród głównych problemów polskiego systemu ochrony zdrowia wymienia: niski poziom finansowania publicznego, wysokie koszty prywatne ponoszone przez pacjentów, braki personelu i długi czas oczekiwania na usługi zdrowotne. Poza tym system opieki zdrowotnej jest rozdrobniony, a wiele usług duplikuje się.
“Pandemia Covid -19 uwidoczniła braki polskiego systemu opieki zdrowotnej. W 2020 r. oczekiwana długość życia skróciła się o 1,4 roku w stosunku do 2019 r. Polska zajęła wówczas drugie miejsce pod względem liczby niezaspokojonych potrzeb medycznych. Została również jednym z liderów – po Bułgarii i Rumunii – w zakresie nadmiarowych zgonów” – wymienia prof. John Yfantopoulos.
Analiza IPOKE zwraca też uwagę, że koszty ponoszone przez pacjentów są wysokie, a 2/3 z nich dotyczy leków. I choć ceny leków w aptekach w Polsce są jednymi z najniższych w UE, Polacy z własnej kieszeni pokrywają aż 65 proc. ich kosztów. To ponad trzy razy więcej niż Niemcy czy Francuzi i dwa razy więcej niż Czesi i Słowacy. Dopłata ze środków NFZ do leków w naszym kraju wynosi 35% i jest aż o połowę niższa od średniej UE wynoszącej 70 proc.” – wskazuje Krzysztof Kopeć, prezes Krajowych Producentów Leków.
“Niestety, niskie ceny leków w Polsce przekładają się na słabą rentowność produkcji leków w Polsce. Koszty wytwarzania leków rosną, a ceny spadają. Tymczasem Europa doświadcza braków najbardziej podstawowych leków i antybiotyków na nienotowaną wcześniej skalę. Dlatego w Polsce przy urzędowych cenach leków warto zastanowić się nad mechanizmem cenowym uwzględniającym wzrost kosztów produkcji i inflację, ale rzecz jasna uniemożliwiającym zwiększenie dopłat pacjentów” – rekomenduje Krzysztof Kopeć.
Według najnowszych danych IQVIA, średnia cena jednej tabletki leku generycznego w Polsce wynosi 10 eurocentów i nalezy do najniższych w Unii Europejskiej. Droższe leki są w Bułgarii, na Litwie i w Czechach. Średnia cena w UE – to 13 eurocentów. Najdroższe leki są w Grecji i Austrii – średnia cena tabletki wynosi tam 17 eurocentów. W Niemczech, we Francji i Włoszech cena ta wynosi 15 eurocentów.
Rekomendacje dla Polski
Prof. John Yfantopoulos podkreśla, że wydatki na zdrowie są motorem wzrostu gospodarczego i inwestycją, która procentuje wzrostem produktywności społeczeństwa. Natomiast wysokość wydatków na refundację leków decyduje o dostępności farmakoterapii, która może być najbardziej efektywną kosztowo interwencją medyczną, jeśli na rynku działa konkurencja. Jego zdaniem, Polacy płacą zbyt dużo z własnej kieszeni za leki, a prywatne wydatki są regresywnym sposobem finansowania opieki zdrowotnej prowadzącym do zwiększenia liczby niezaspokojonych potrzeb w zakresie usług zdrowotnych i leków. “Dlatego rządzący powinni traktować finansowanie systemów opieki zdrowotnej jako możliwość inwestowania w kapitał ludzki swojej gospodarki” – uważa prof. Yfantopoulos.
