Rozszerzenie e-recepty o dodatkowe narzędzia, np. informujące lekarza o nadużywaniu przez pacjenta pewnych grup leków, może poprawić skuteczność leczenia chorób przewlekłych, w tym astmy.
System e-recepty w wielu krajach stał się technologią wspierającą proces podejmowania decyzji o terapii oraz modyfikacji leczenia pacjenta. Jak podkreśla dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, dziekan Centrum Kształcenia Podyplomowego Uczelni Łazarskiego, wzorując się na doświadczeniach Estonii i Finlandii możemy go wykorzystać w większym zakresie. Projekt przewidujący rozszerzenie funkcjonalności został przygotowany przez ekspertów z Uczelni Łazarskiego oraz klinicystów w obszarze astmy i przedstawiony Ministerstwu Zdrowia i NFZ. Obecnie prowadzone są rozmowy na temat pilotażu.
Rozszerzenie e-recepty o dodatkowe narzędzia ma polegać na dodaniu alertów, które w trakcie wizyty poinformują lekarza o ryzyku nadużywania przez pacjenta określonych grup leków. Dzięki temu możliwa będzie lepsza kontrola choroby. Obecnie w Polsce lekarze nie mają w elektronicznym systemie do wystawiania recept informacji na temat historii preskrypcji. Tymczasem wiedza na temat przepisywanych leków, również przez innych specjalistów, jest dla nich bardzo cenna, ponieważ pacjenci nie informują lekarzy ile otrzymali leków i w jakim czasie.
„Informacja zwrotna dostarczona lekarzowi na temat ilości wykupionych leków dla danego wskazania może znacząco podnieść skuteczność terapii, także poprzez edukację pacjentów, niestosujących się do zaleceń” – tłumaczy dr Gałązka-Sobotka. W jej opinii poprzez takie działania można realizować bardziej skuteczną opiekę medyczną, dostępną bez względu na miejsce zamieszkania i monitorowaną pod względem zgodności ze standardami terapeutycznymi. – „Takie rozwiązania są też zdecydowanie bardziej opłacalne z punktu widzenia ekonomicznego, ponieważ kiedy uwzględnimy korzyści płynące dla pacjentów, to są to inwestycje o wysokiej stopie zwrotu”. Rozszerzenie e-recepty o dodatkowe narzędzia nie wymaga zbierania nowych kategorii danych, lecz jedynie przetworzenie danych już zgromadzonych pod kątem obowiązujących standardów leczenia oraz wymianę informacji pomiędzy Internetowym Kontem Pacjenta a systemem do wystawienia recept wykorzystywanym przez lekarza.
Pierwszym obszarem terapeutycznym, w którym mogłyby znaleźć zastosowanie rozszerzenie e-recepty o dodatkowe narzędzia jest astma oskrzelowa. Eksperci tworzący Koalicję na rzecz Leczenia Astmy uważają, że przełożyłoby się to na: poprawę skuteczności leczenia astmy, spadek hospitalizacji, absencji chorobowych, długotrwałej niezdolności do pracy, obniżenie kosztów leczenia oraz opieki nad pacjentem z astmą. „Astma jest chorobą, która najczęściej zaczyna się w dzieciństwie i trwa przez całe życie chorego. Dlatego jest tak ważne optymalne jej leczenie. Pacjent z astmą oskrzelową prawidłowo leczony powinien być absolutnie aktywny, nie ma żadnych przeciwwskazań do uprawiania sportu, pracy zawodowej czy kształcenia się. Obecnie dostępne leki umożliwiają osiągnięcie pełnej kontroli choroby” – przypomina dr Maciej Kupczyk z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, II Katedry Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Najnowsze międzynarodowe wytyczne Światowej Inicjatywy na Rzecz Zwalczania Astmy mówią o tym, że w leczeniu objawowym astmy należy ograniczać stosowanie leków wziewnych z grupy krótko działających beta-2-mimetyków. Ich nadużywanie może bowiem prowadzić do zaostrzeń choroby. Stosowanie trzech i więcej dawek SABA tygodniowo zwiększa ryzyko przyszłych ataków astmy, a stosowanie 12 i więcej opakowań rocznie to czynnik większego ryzyka zgonu spowodowanego astmą. Co więcej, znaczne nadużywanie leków może prowadzić do zaostrzeń astmy wymagających podania dużych dawek steroidów doustnych. Stosowanie tych leków w wysokiej dawce i zbyt długo może z kolei wywoływać poważne działania niepożądane, a tym samym przyczyniać się do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta. Sterydy doustne stosowane w astmie mogą być przyczyną miażdżycy, nadciśnienia, cukrzycy, osteoporozy, spadku odporności i zwiększenia ryzyka zakażeń.
Jak podkreśla dr Agnieszka Mastalerz-Migas, konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej, nadużywanie przez pacjenta beta-2-mimetyków krótko działających jest sygnałem dla lekarza, że powinien zoptymalizować leczenie chorego – „Druga kwestia to jest nadużywanie steroidoterapii doustnej. Jeżeli system e-Recepty będzie to wychwytywał i informował, że pacjent zażywa zbyt dużo steroidów doustnych, zbyt często jest nimi leczony – to mamy sygnał alarmowy, że prawdopodobnie leczenie jest nieprawidłowo dobrane do stanu pacjenta i ciężkości choroby”. Jej zdaniem projekt e-recepta 2.0 będzie narzędziem wspierającym lekarza w procesie zarządzania astmą oskrzelową – „Dzięki niemu mamy kontrolę czy pacjent wykupuje leki, jak często zgłasza się po kolejne, jakie leki zażywa, w jakich dawkach. I jeżeli taką wiedzę połączymy z aktualnymi wytycznymi, o których poinformuje nas system e-recepty – to mamy możliwość poprawy leczenia osób z astmą oskrzelową w Polsce.” (PAP)
