Zakończyły się prace zespołu do spraw preskrypcji i realizacji recept. Ocena aktualnej sytuacji, pojawiające się problemy oraz sposoby ich rozwiązania zostały opisane w formie raportu. Porusza m.in. kwestie automatyzacji wyboru odpłatności za produkt w systemie informatycznym, funkcjonowania receptomatów czy ogólnej reorganizacji zasad wystawiania recept. System e-recept nie zawsze jest przygotowany m. in. pod względem legislacyjnym, czego przykładem jest np. działalność receptomatów. Bywa również nieintuicyjny dla wystawiających recepty, czego dowodem są liczne apele środowiska o wprowadzenie automatyzacji refundacji. Z kolei pacjenci oczekują umożliwienia realizacji jednej e-recepty w kilku aptekach.
Zakończyły się prace zespołu do spraw. preskrypcji i realizacji recept na leki gotowe oraz recepturowe. Ocena aktualnego stanu, napotykane problemy oraz sposoby ich rozwiązania zostały opisane w formie raportu. Publikacja dotyczy bardzo szerokiej tematyki, dotykając m.in. kwestii automatyzacji procesu wyboru odpłatności za produkt w systemie refundacja, funkcjonowania receptomatów czy ogólnej reorganizacji zasad wystawiania recept. Analizowane dane pochodziły z Narodowego Funduszu Zdrowia i Centrum e-Zdrowia.
Większość wystawianych recept – to dziś recepty elektroniczne. Od stycznia 2022 r. do września 2023 r. wystawiono ich ponad 655 mln. W tym okresie natomiast wypisano zaledwie 25 mln recept papierowych. 666,2 mln recept zostało wystawiony przez lekarzy, lekarzy dentystów (i felczerów), 9,8 mln – przez pielęgniarki i położne, a 3,69 mln = przez farmaceutów. Zapis „nie zamieniać” pojawił się w 0,2 proc. recept.
Autorzy raportu przeanalizowali informacje dotyczące leków recepturowych. Leki recepturowe wykonywało w 2023 roku 71 proc. aptek. Koszty ich refundacji w ciągu dekady wzrosły ponad 4 razy. Równocześnie malało ich wykorzystanie. Wzrost cen leków recepturowych był 15-krotny w ciągu 10 lat. Dla pacjenta przeciętna dopłata wzrosła natomiast zaledwie o 1,8 raza, co oznacza przeniesienie większości kosztów związanych ze wzrostem cen leków na płatnika publicznego. Surowcem, który ma największy udział pod względem wartości refundacji, jest hydrokortyzon, stanowiący 15 proc. wartości wykorzystanych surowców. Największym podmiotem jest Fagron sp. z o. o., który ma 42 proc. udziału w rynku. Ceny i dostępność aktywnych substancji farmaceutycznych są silne związane z sytuacją geopolityczną. Przy braku właściwego nadzoru łatwo o przyzwolenie na nadużycia, polegające na wyłudzaniu środków publicznych poprzez np. sztuczne zawyżanie cen transportu substancji z hurtowni do aptek. Rozwiązaniem miało być wejście w życie nowelizacji ustawy refundacyjnej. Pierwsze obserwacje są obiecujące, dlatego autorzy raportu uznają za niezbędne wprowadzanie limitów finansowania również dla pozostałych elementów składowych leku recepturowego. Działania legislacyjne w tej kwestii zostały podjęte jeszcze w trakcie prac zespołu.
W raporcie poruszono problem wciąż nie do końca uregulowanego stosowania Cannabis. Brakuje norm dopuszczalnej zawartości THC/THCA w preparatach pozyskiwanych z ziela konopi innych niż włókniste, zwłaszcza w przypadku produktów nieobjętych ścisłą reglamentacją prawną (np. suplementy diety).
W publikacji poświęcono również sporo uwagi receptomatom. W 2019 roku taką działalność prowadziły tylko 3 podmioty, a w ubiegłym roku było ich już 28. Liczba recept wystawionych za ich pomocą w tym czasie wzrosła prawie pięciokrotnie. Zmienił się również rodzaj leków, które są nabywane na recepty uzyskane w receptomatach: leki refundowane stanowiły w 2019 r. ponad 60 proc., natomiast w cztery lata później już niewiele więcej niż 1 proc. To oznacza, że leki są przepisywane niekoniecznie we właściwych wskazaniach. W odniesieniu do tej kwestii zespół rekomenduje m.in. umożliwienie organowi prowadzącemu Rejestr Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą odmowy wpisu lub wykreślenie podmiotów, które deklarują udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie w trybie teleporady.
W publikacji przedstawiono również kwestię zakupu leków poprzez polską receptę w innych państwach oraz zakupu leku w Polsce na receptę wystawioną poza naszym krajem. Najwięcej recept transgranicznych, realizowanych w Polsce, zostało wypisanych w Czechach. Zespół rekomenduje dalsze rozszerzanie tych możliwości na inne kraje. Istotnym problemem jest realizacja recept wystawionych na Ukrainie, z związku z odczytywaniem cyrylicy, którą są napisane, jak również z brakiem jednolitego wzoru tamtejszych recept. Stąd pojawił się postulat, aby stworzyć dostępny dla farmaceutów oficjalny zbiór wzorów recept papierowych stosowanych w krajach Unii Europejskiej i EFTA. Zespół wskazuje, że realizacja każdej recepty transgranicznej powinna odbywać się zgodnie z zasadami realizacji recept obowiązującymi w Polsce.
W raporcie przytoczone zostały dane dotyczące kontroli ordynacji recept, które były prowadzone przez NFZ od 2019 roku do września 2023 r. Wśród najczęściej pojawiających się błędów, które wykryto, pojawia się ordynacja niezgodna ze wskazaniami refundacyjnymi określonymi dla danego produktu w obwieszczeniach refundacyjnych.
Propozycje zmian zostały pogrupowane w 48 obszarów w formie tabeli. Rekomendacje opierają się na trzech filarach: modyfikacji i uszczelnieniu istniejących przepisów prawnych, wdrożeniu nowoczesnych rozwiązań informatycznych, które automatyzują procesy i zmniejszają ryzyko błędów, a także budowaniu współpracy pomiędzy lekarzami, farmaceutami i płatnikiem publicznym. Postulaty zawarte w raporcie dotyczą, oprócz wspomnianych, m.in.:
- automatyzacji refundacji i zdjęcia z lekarza odpowiedzialności prawnej i finansowej za źle określony poziom refundacji,
- umożliwienia łatwego kontaktu pomiędzy osobą realizującą receptę a tą, która ją wystawiła,
- uregulowania funkcjonowania receptomatów,
- umożliwienia realizacji jednej e-recepty w kilku aptekach,
- stworzenia wymogu funkcjonowania jednolitego sposobu zapisu dawkowania leków,
- poszerzenia katalogu leków wypisywanych przez pielęgniarki,
- pozostawienia możliwości wystawiania recept papierowych np. przy awarii systemu informatycznego,
- utrzymania w zmienionej wersji recept rocznych,
- dołączenia lekarzy weterynarii i gabinetów weterynaryjnych do systemu gabinet.gov.pl, co w najszybszy sposób pozwoli na wprowadzenie elektronicznych recept weterynaryjnych.