Na każde 100 tysięcy Polaków, 122 umiera przedwcześnie z powodu zanieczyszczenia powietrza pyłem o cząsteczkach PM 2,5. Jak alarmuje Europejska Agencja Środowiska, Polska ma najwyższy w Europie poziom zanieczyszczenia powietrza.
Według oceny Europejskiej Agencji Środowiska, narażenie na drobny pył spowodowało w 2018 roku około 417 tysięcy przedwczesnych zgonów w 41 państwach europejskich. Natomiast z dodatkowych, szczegółowych wyliczeń OECD dotyczących węższej grupy państw (ograniczonych do 27 krajów – członków Unii Europejskiej) wynika, że problem w pierwszej kolejności dotyczy krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Śmiertelność z powodu złej jakości powietrza jest w najlepszej pod tym względzie Irlandii sześciokrotnie niższa niż w najgorszej Bułgarii.
Analitycy OECD wyliczyli ile przedwczesnych śmierci w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców powoduje pył PM 2,5 (najgroźniejsze z zanieczyszczeń powietrza, drobiny o średnicy nie większej niż 2,5 μm). Przy średniej dla całej Unii Europejskiej na poziomie 79, w poszczególnych krajach UE jest to:
- Irlandia – 27
- Szwecja – 31
- Finlandia – 31
- Luksemburg – 35
- Malta – 44
- Estonia – 46
- Portugalia – 50
- Cypr – 51
- Francja – 51
- Hiszpania – 52
- Dania – 54
- Holandia – 58
- Belgia – 65
- Austria – 69
- Niemcy – 76
- Słowenia – 82
- Włochy – 86
- Słowacja – 90
- Łotwa – 93
- Litwa – 96
- Czechy – 103
- Grecja – 110
- Polska – 122
- Chorwacja – 124
- Rumunia – 128
- Węgry – 134
- Bułgaria – 177
„Zanieczyszczenie powietrza powoduje różne problemy zdrowotne, zwłaszcza choroby oddechowe i sercowo-naczyniowe. Zwiększają ryzyko chorób serca, udaru, raka płuc i wielu innych choroby układu oddechowego, w tym astmy, zapalenia oskrzeli, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i infekcji dróg oddechowych” – zauważają analitycy OECD. Apelują o zaostrzenie walki z zagrożeniem, dowodząc że jest to bardzo opłacalna inwestycja. Narażenie na wdychanie (przede wszystkim PM 2,5) skutkuje chorobami, absencjami, wcześniejszym wyłączeniem z rynku pracy i ograniczeniem możliwości odgrywanie ról społecznych. Szacunkowe straty w dobrostanie spowodowane zanieczyszczeniem powietrza – to miliardy euro. Zdaniem autorów raportu poszczególne kraje europejskie tracą:
- Irlandia – kwotę równą 2,3 proc. PKB;
- Finlandia – także 2,3 proc. PKB;
- Szwecja – 2,5 proc. PKB;
- Luksemburg – 2,8 proc. PKB;
- Francja – 3,3 proc. PKB;
- Estonia – 4,2 proc. PKB;
- Holandia – 4,2 proc. PKB;
- Hiszpania – 4,3 proc. PKB;
- Austria – 4,4 proc. PKB;
- Dania – 4,6 proc. PKB;
- Belgia – 4,8 proc. PKB;
- Portugalia – 5,0 proc. PKB;
- Słowenia – 5,1 proc. PKB;
- Cypr – 5,3 proc. PKB;
- Niemcy – 5,5 proc. PKB;
- Malta – 5,6 proc. PKB;
- Włochy – 5,7 proc. PKB;
- Słowacja – 6,8 proc. PKB;
- Czechy – 7,0 proc. PKB;
- Grecja – 7,7 proc. PKB;
- Polska – 7,8 proc. PKB;
- Litwa – 8,5 proc. PKB;
- Łotwa – 9,2 proc. PKB;
- Rumunia – 9,3 proc. PKB;
- Chorwacja – 9,4 proc. PKB;
- Węgry – 9,9 proc. PKB;
- Bułgaria – 13,2 proc. PKB.
Straty powodowane przez zanieczyszczenia w Polsce mogą być w przyszłości jeszcze większe, gdyż – jak zauważa Europejska Agencja Środowiska – mamy najwyższy w Europie poziom stężenia PM 2,5 liczony w mikrogramach na metr sześcienny w obszarach zurbanizowanych (gęsto zaludnionych). Osiągane wskaźniki tego parametru wynoszą:
- Finlandia – 5,9 mikrogramów na metr sześcienny
- Szwecja – 6,1
- Estonia – 7,0
- Irlandia – 7,8
- Portugalia – 8,4
- Luksemburg – 10,0
- Hiszpania – 10,2
- Dania – 10,5
- Francja – 10,6
- Holandia – 12,0
- Łotwa – 12,1
- Niemcy – 12,3
- Malta – 12,5
- Belgia – 12,7
- Litwa – 12,8
- Austria – 13,6
- Cypr – 14,5
- Włochy – 15,5
- Słowenia – 15,8
- Rumunia – 17,6
- Chorwacja – 18,0
- Słowacja – 18,2
- Czechy – 18,3
- Grecja – 18,3
- Węgry – 18,3
- Bułgaria – 21,0
- Polska – 21,7.
Polityka unijna, działania na szczeblu krajowymi lokalnym oraz redukcja emisji w kluczowych sektorach poprawiły jakość powietrza w skali Europy. „Od 2000 r. emisje głównych substancji zanieczyszczających powietrze z transportu, w tym tlenków azotu (NOx), znacznie spadły, pomimo rosnącego zapotrzebowania na mobilność i związanego z tym wzrostu emisji gazów cieplarnianych w tym sektorze. Odnotowano również znaczne ograniczenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z produkcji energii, natomiast postępy w ograniczaniu emisji z budynków i rolnictwa są powolne” – raportuje EEA.
Zdaniem agencji, dzięki dotychczasowym wysiłkom, w roku 2018 około 60 tys. osób mniej (w porównaniu z 2009 r.) zmarło przedwcześnie z powodu zanieczyszczenia pyłem drobnym. Agencja podkreśla, że dalsza realizacja polityki w zakresie środowiska i klimatu w całej Europie jest czynnikiem kluczowym dla tej poprawy.
„Nie możemy ignorować negatywnych aspektów tej sytuacji – liczba przedwczesnych zgonów w Europie z powodu zanieczyszczenia powietrza jest nadal o wiele za wysoka. W Europejskim Zielonym Ładzie postawiliśmy sobie za cel ograniczenie wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń do zera. Aby odnieść sukces i w pełni chronić zdrowie ludzi i środowisko, musimy jeszcze bardziej ograniczyć zanieczyszczenie powietrza i ściślej dostosować nasze normy jakości powietrza do zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia. Zostanie to uwzględnione w przyszłym planie działania” – zapowiada Virginijus Šinkevičius, unijny komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa.
Unijny komisarz podkreśla, że niektóre grupy ludności są szczególnie narażone na skutki zanieczyszczenia powietrza – to ludzie starsi, dzieci, osoby z chorobami przewlekłymi i osoby doświadczające deprywacji materialnej. Gospodarstwa domowe o niższych dochodach są bardziej narażone na skutki zdrowotne zanieczyszczenia powietrza z powodu większej podatności na poważne konsekwencje zdrowotne. „Ulepszenia powietrza może zatem w szczególności przynosić korzyści gospodarstwom domowym o niższych dochodach. Ostatecznie może się do tego przyczyniać zmniejszanie nierówności zdrowotnych” – konkluduje EEA.
© mZdrowie.pl