W trakcie jednej z debat konferencji „Zdrowie Polaków 2020″ eksperci debatowali na temat perspektyw związanych z modernizacją systemu służby zdrowia. Najczęściej pojawiającymi się hasłami były: nowe technologie, rzetelna informacja oraz profilaktyka.
Wśród ekspertów zaproszonych do panelu dyskusyjnego znaleźli się prof. Michał Kleiber, prof. Henryk Skarżyński, dr Jarosław Pinkas, prof. Dariusz Dziełak, prof. Wojciech Maksymowicz, dr Tomasz Latos, Paweł Rabiej oraz prof. Piotr Czauderna. Podkreślali oni, że trwająca pandemia COVID-19 wymusiła wdrażanie nowych rozwiązań, takich jak do e-recepty, zdalne konsultacje medyczne czy dostęp online do wyników badań. Pacjenci w trosce o swoje bezpieczeństwo częściej zaczęli sięgać po możliwości, jakie dają internetowe aplikacje. Dlatego, jak wskazywali eksperci, ważne jest, by te dwie dziedziny – medycyna i nowe technologie funkcjonowały i rozwijały się w symbiozie.
“Potrzebujemy zintegrowanego systemu wymiany informacji” – mówił prof. Piotr Czauderna. “Informacje na temat zdrowia pacjenta powinny być kompletne i dostępne dla specjalistów badających dany przypadek. Takie bazy danych nie mogą być niezależnymi od siebie wyspami” – przestrzegał ,zwracając uwagę, jak duży wpływ może to mieć na właściwe prowadzenie pacjenta. O zintegrowanym i sprawnie działającym systemie wymiany informacji mówił też Jarosław Pinkas, Główny Inspektor Sanitarny – “Państwowa Inspekcja Sanitarna jest dziś w kompletnie innym miejscu niż jeszcze rok temu. To niebywałe, że w tak krótkim czasie mamy narzędzia i program, który dziś daje nam natychmiastowe efekty. Wreszcie jesteśmy w miejscu, w którym powinniśmy być dawno”.
Nowoczesna medycyna a etyka – Granica moralności w tej dziedzinie jest cienka
Jak mówił prowadzący dyskusję profesor Michał Kleiber, wdrażanie innowacyjnych rozwiązań nie może stać w opozycji do etyki lekarskiej. To lekarz, nie maszyna, powinien podejmować ostateczną decyzję na temat diagnozowania i leczenia pacjenta. Zawsze powinien mieć też na uwadze jego prawa. “Monitorujemy ludzi w celu rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Jednocześnie musimy pamiętać o ochronie danych osobowych pacjentów” – mówił. Nie każdy system pozwala na szeroki dostęp do danych wrażliwych, którymi niewątpliwie są informacje na temat stanu zdrowia pacjenta. Jarosław Pinkas zwracał uwagę na problem fałszowania danych osobowych w Niemczech, gdzie pacjenci nie zgadzają się na udostępnianie informacji na temat ich zdrowia i adresu zamieszkania w ankietach i formularzach. Posługują się w tym celu fałszywymi informacjami – “Musimy posługiwać się argumentem solidarności społecznej i zwracać uwagę na to, że chodzi o nasz wspólny interes i bezpieczeństwo”.
Kluczowa w podejmowaniu właściwych działań dla zdrowia publicznego powinna być też współpraca pomiędzy decydentami. “Potrzebujemy lepszej wymiany informacji i prawdziwej współpracy” – mówił Paweł Rabiej, wiceprezydent Warszawy. Zwrócił uwagę, że odpowiedzialna profilaktyka zaczyna się od odpowiedniej edukacji – “Zdrowie wydaje nam się czym oczywistym, jego brak – przypadkowym, nie konsekwencją własnych działań. Potrzebujemy radykalnej zmiany w edukacji na temat ochrony zdrowia”. Podobnego zdania był prof. Dariusz Dziełak, który podkreślał rolę ekspertów w dziedzinie edukacji – “Nie możemy pacjentów zostawić samych sobie. Brak wiedzy to luka dla niewiedzy i teorii spiskowych. Musimy weryfikować informacje na temat ochrony zdrowia, dążyć do tego, by było one sprawdzone, prawdziwe i przystępne, reagować na fake newsy“.
Zrozumieć naturę koronawirusa. „Nie tylko dyskutujemy o działaniach, codziennie je wdrażamy”
“By zapobiec epidemii, należy ją najpierw zrozumieć” – mówił prof. Piotr Czauderna. Wyzwania przed którymi stoi współczesna medycyna nie są związane wyłącznie z nowym szczepem wirusa, o którym wiele musimy się jeszcze nauczyć. Czas pandemii skłania do tego, by przyjrzeć się i zastanowić w jaki sposób zreformować źle funkcjonujące segmenty służby zdrowia. W tym celu, potrzebujemy konsensusu politycznego i społecznego – wyjaśniał. Jakie działania można zatem wprowadzać na bieżąco? Te, które są sprawdzone i przynoszą realne efekty. “Możemy komentować to, co dzieje się tu i teraz, trudno dyskutować o strategiach, kiedy sytuacja wciąż jest dynamiczna” – mówił Jarosław Pinkas – “Działania związane z trwającą epidemią wdrażamy od marca, co tydzień zbieramy się w grupie ekspertów, by omówić kolejne kroki, jest to strategia, którą realizujemy każdego dnia”.
Potrzeba mądrych i szybkich działań to wyzwanie dla organizatorów służby zdrowia
Natomiast poseł Tomasz Latos zwrócił uwagę, że nie ma jednego szablonu działania. Pożądane są rozwiązania, które będą łączyły różnie strategie przeciwdziałania pandemii – “Niekoniecznie jestem zwolennikiem wyłączenia całych placówek. Część z nich świadczy unikatowe usługi na mapie polskiej służby zdrowia. Musimy testować mechanizmy, które będą działały jak najsprawniej. Potrzebujemy właściwych postaw, mądrych i szybkich działań ze strony organizatorów służby zdrowia”. Te działania – jak dodawał prof. Piotr Czauderna – muszą być klarowne i skoordynowane na każdym etapie, od planowania po wykonanie – “Musimy pamiętać o pacjentach cierpiących na inne choroby niż COVID. Całkowite przeprofilowanie szpitali może mieć dla nich bardzo poważne skutki”.
Edukacja i profilaktyka w walce z fake newsami
Koronasceptycyzm, zdaniem ekspertów – to zaniedbanie wynikające z braku edukacji. “Sensacje przebijają się łatwiej niż opinie ekspertów. Musimy szukać antidotum na to zjawisko. Dziś ruch antycovidowy spotęgowany jest przez brak wiary w istnienie samej pandemii. Eksperci z pomocą mediów powinni działać wspólnie i demaskować niewiedzę” – mówił Tomasz Latos. “Cierpimy na kryzys autorytetów, a tzw. fake news są bardzo nośne. Potrzebujemy specjalistów, którzy w sposób zrozumiały i spokojny przekażą wiarygodne informacje” – dodał Jarosław Pinkas.
“Potrzebujemy wspólnej strategii komunikacyjnej, jak tej na wzór Kanady” – wskazał prof. Piotr Czauderna – “Strategia musi opierać się na odpowiedzialności polityków, który powinni dawać dobry przykład i stosować się do przyjętych zasad. Wspólnie musimy stworzyć katalog dobrych praktyk i dzielić się nimi. Nikt nie jest wolny od pandemii, nawet osoby młode i nieobciążone chorobami towarzyszącymi”.
Zdaniem Pawła Rabieja więcej środków powinno zostać przekazanych na działania informacyjne i profilaktykę zdrowotną – “Koronasceptycyzm jest zaniedbaniem po stronie informacyjnej. Potrzebujemy edukacji w zakresie profilaktyki zdrowia. Dodatkowe środki z NFZ muszą zostać przekazane na działania informacyjne i profilaktyczne. Wiedza i profilaktyka prozdrowotna powinna zaczynać się na etapie żłobka”.
© mZdrowie.pl