Wspólny komunikat samorządu lekarskiego i Sanepidu precyzuje obowiązki lekarza prowadzącego szczepienia. „W ostatnim czasie coraz częściej pojawiają się próby przerzucania odpowiedzialności za niezaszczepienie dziecka na lekarza ” – argumentują autorzy tekstu. Dokument porządkuje m.in. zakres obowiązków lekarza dotyczących udzielania pacjentowi o informacji o szczepionce.
Obszernie wylicza też, do czego lekarz nie jest zobowiązany i w jakich przypadkach żądanie od niego dodatkowych informacji jest niezasadne. „Przepisy prawa nie nakładają na lekarza obowiązku udzielania innych, dodatkowych, szczegółowych informacji, a rodzic lub opiekun prawny nie ma prawa, w związku z tym, odmawiać wyrażenia zgody na szczepienie. Brak jest podstawy prawnej do żądania od lekarza szczegółowego wyjaśnienia wszelkich wątpliwości dotyczących takich zagadnień, jak: skład i działanie szczepionki, sposób jej produkcji, dystrybucji i przechowywania, możliwych działań niepożądanych, czy szkodliwość szczepionki, statystyka odczynów poszczepiennych i kwestia odpowiedzialności materialnej za powikłania poszczepienne” – piszą autorzy.
W dokumencie uściślono, jakie informacje lekarz powinien przekazać pacjentowi lub opiekunowi. „Lekarz przeprowadzający szczepienie informuje o rodzaju i sposobie wykonania szczepienia oraz o możliwości wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP) i konieczności natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w takim przypadku”.
Jak podkreśla w rozmowie z @mZdrowie.pl Jan Bodnar z Głównego Inspektoratu Sanitarnego, tzw. antyszczepionkowcy, w walce z obowiązkiem szczepień, często sięgają po instrument sądowy. “Liczne sprawy z ich udziałem skutkują także – możliwe, że wbrew ich woli – wyrokami i innymi dokumentami powstałymi na użytek spraw sadowych, coraz bardziej precyzyjnie określane są i kodyfikowane zasady, reguły, obowiązki wszystkich uczestników procesu realizacji obowiązku szczepień. Efekt jest taki, że każdy coraz lepiej wie co ma robić, jakich formalności dopełnić. Unikanie odpowiedzialności za niezaszczepienie dziecka staje się dzięki temu coraz trudniejsze” – komentował.
NRL i GIS zaznaczają, że nie ma podstawy prawnej do uzależniania zgody na wykonanie szczepienia od złożenia przez lekarza pisemnego oświadczenia o gwarancji braku możliwości wystąpienia powikłań poszczepiennych u dziecka.
„Należy podkreślić, że niepoddanie dziecka badaniu kwalifikacyjnemu z winy osoby zobowiązanej, nie skutkuje ustaniem obowiązku szczepienia ochronnego. Obowiązek zbadania dziecka jest bowiem integralnym elementem procedury szczepienia. Dopiero stwierdzenie przez lekarza przeciwwskazań do szczepienia może uwolnić od wykonania ustawowego obowiązku (wyrok NSA z dnia 7 lutego 2018 r., sygn. akt. II OSK 933/16)” – precyzuje komunikat GIS i NRL.
Autorzy wyrażają zaniepokojenie wzrostem liczby przypadków kierowania wobec lekarzy nieuzasadnionych oczekiwań przez osoby zobowiązane do szczepienia Naczelna Izba Lekarska i Główny Inspektor Sanitarny. Zwracają przy tym uwagę na fakt uporczywego wysuwania wobec lekarza listy pytań, wniosków i innych żądań, które nie mieszczą się w zakresie lekarskiego badania kwalifikacyjnego do szczepienia. Odnotowują również warunkowanie przeprowadzenia obowiązkowego szczepienia ochronnego spełnieniem tych żądań.
„Należy to oceniać jednoznacznie, jako działanie, które zmierza nie tyle do uzyskania wiedzy i zrozumienia dla formy profilaktyki jaką są szczepienia, a jest działaniem, które ma na celu uniemożliwić przeprowadzenie szczepienia. W konsekwencji, w naszej ocenie, istnieją podstawy do uznania, że takie postępowanie nosi charakter jedynie pozornego deklarowania chęci poddania się szczepieniu i może być uznane za uchylanie się od dopełnienia obowiązku poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu” – podkreślają autorzy dokumentu.
Obowiązki lekarza związane z przeprowadzaniem obowiązkowych szczepień ochronnych określa art. 17 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Należą do nich:
- przeprowadzenie badania kwalifikacyjnego w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego;
- w przypadku, gdy badanie kwalifikacyjne daje podstawy do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego, skierowanie osoby objętej obowiązkiem szczepienia ochronnego do konsultacji specjalistycznej,
- wydanie zaświadczenia ze wskazaniem daty i godziny przeprowadzonego badania;
- prowadzenie dokumentacji medycznej dotyczącej obowiązkowych szczepień ochronnych;
- sporządzenie sprawozdania z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych oraz sprawozdania ze stanu zaszczepienia osób objętych profilaktyczną opieką zdrowotną, które przekazuje państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu;
- powiadomienie osoby obowiązanej do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego, o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach zalecanych.
© mZdrowie.pl