Gdzie giną pieniądze w służbie zdrowia? – raport Forum Prawo dla Rozwoju

Weryfikacja zdolności systemu opieki zdrowotnej, jaką zawdzięczamy epidemii koronawirusa, obnażyła skalę fikcji, która maskowała wpisane w zasady systemu nieefektywności kosztowe. Z obawy przed załamaniem służby zdrowia radykalnie spowolniliśmy i wydłużyliśmy przebieg epidemii w Polsce.

Raport „Gdzie giną pieniądze w służbie zdrowia”, przygotowany przez Forum Prawo dla Rozwoju analizuje obszary, w których mamy do czynienia z niepotrzebnym marnotrawstwem, nieefektywnym wydawaniem środków czy po prostu rezerwami możliwymi do wykorzystania dzięki optymalizacji sposobu zarządzania.

Raport wskazuje ponad 20 problemów, które powodują nieefektywne wydawanie pieniędzy na ochronę zdrowia w Polsce. Są wśród nich między innymi:

brak powszechnego systemu badań przesiewowych
błędnie zaprojektowany system finansowania
osłabianie konkurencji między świadczeniodawcami
niska kultura zarządzania
realizacja świadczeń na wyższych i droższych poziomach systemu
rozproszone zakupy wyrobów medycznych do szpitali
dublowanie świadczeń
niedostateczne wykorzystanie leków generycznych i biopodobnych
nadmiar terapii lekowych, zwłaszcza antybiotykoterapii i polipragmazja
nieistniejący system obiegu dokumentacji medycznej
nadmiar obowiązków sprawozdawczych i biurokratycznych placówek medycznych
zakażenia szpitalne

Autor raportu, dr Konrad Hennig podkreśla, że pogorszenie sytuacji gospodarczej wskutek pandemii tym bardziej wymaga nowego podejścia do organizacji systemu opieki zdrowotnej oraz podniesienia jego efektywności – „Nieuchronny w najbliższych latach wzrost kosztów systemu zostanie, co najwyżej, zrównoważony zaplanowanym wzrostem publicznych nakładów na służbę zdrowia do 6 proc. PKB w 2024 r., o ile znacznej jego części nie skonsumują wydatki związane ze zwalczaniem epidemii COVID-19. Założony wzrost nakładów nie doprowadzi jednak, bez zmian systemowych, do poprawy jakości – system będzie w dalszym ciągu tak samo niesprawny jak jest obecnie, a dodatkowe środki spożytkowane zostaną na równie drogie i nieefektywne leczenie większej liczby chorych.”

Pełen tekst raportu do ściągnięcia: tutaj.

Rekomendacje

Na podstawie stwierdzonych braków i problemów raport formułuje propozycje zmian systemowych, dzięki którym publiczne i prywatne środki na ochronę zdrowia mogą być wydawane efektywniej, przynosić lepsze rezultaty zarówno dla pacjentów, jak i dla budżetu państwa.

–> MZ i NFZ powinny przyjąć perspektywę firmy ubezpieczeniowej, a więc zarządzać systemem ochrony zdrowia w horyzoncie długoterminowym, stawiając na profilaktykę pierwotną i wtórną, aby zminimalizować koszty leczenia i maksymalizować długość życia w zdrowiu.

tworzenie zachęt finansowych i ograniczenie benefitów wynikających ze złego stanu zdrowia np. poprzez umożliwienie przepływu niewykorzystanych środków z ubezpieczenia zdrowotnego na subkonto emerytalne, różnicowanie wysokości składki ubezpieczeniowej oraz zasiłków chorobowych;
wprowadzenie wydajniejszych zasad współpłacenia za usługi medyczne, zwiększających racjonalność korzystania ze świadczeń w systemie publicznym;
zwiększenie skuteczności profilaktyki pierwotnej prowadzonej przez MZ, lekarzy POZ oraz jednostki samorządu terytorialnego.

–> Celem Ministerstwa Zdrowia powinno być stopniowe zmniejszanie wydatków na leczenie przy jednoczesnym zwiększeniu finansowania i skuteczności systemu profilaktyki pierwotnej i wtórnej.

–> Publiczny płatnik powinien zaprzestać limitowania świadczeń kontraktowanych u danego świadczeniodawcy. NFZ powinien finansować zdrowotny skutek leczenia po najkorzystniejszych stawkach oferowanych przez prywatne i publiczne placówki, które podlegałyby stopniowej erozji wraz z poprawą efektywności rywalizujących między sobą świadczeniodawców (np. przez unikanie zakażeń szpitalnych, skrócenie czasu hospitalizacji itp.)

–> Zintegrowaniu powinny zostać poddane funkcje zabezpieczenia rzeczowego (NFZ i PFRON) oraz zabezpieczenia finansowego (NFZ i ZUS). Pozwoli to na lepszą kontrolę nad procesem leczenia, zmniejszając pokusę nadużywania zwolnień lekarskich (zwłaszcza przez pracowników sfery budżetowej i formacji mundurowych). Integracji powinny podlegać również sektory opieki zdrowotnej oraz opieki społecznej nad osobami niesamodzielnymi, prowadząc do zwiększenia roli Zakładów Opiekuńczo-Leczniczych.

–> Elektroniczna Dokumentacja Medyczna powinna być jedynym miejscem wprowadzania, przesyłania oraz archiwizowania informacji dla uniknięcia zbędnych obowiązków biurokratycznych i sprawozdawczych. Niezbędne jest wyposażenie wszystkich podmiotów świadczących usługi na rzecz danego pacjenta w pełny wgląd w jego historię medyczną: wyniki badań, przeprowadzone zabiegi, stosowane leki oraz takie dane jak alergie czy grupa krwi.

–> Na liście refundacyjnej powinny znajdować się wyłącznie leki o najlepszym stosunku ceny do jakości, z transparentną metodologią oceny w receptariuszu. W ramach procedury dzielenia ryzyka refundacja drogiego leku innowacyjnego mogłaby następować po zakończeniu skutecznej terapii prowadzącej do opłacania przez wyleczonego pacjenta składek ubezpieczenia społecznego.

–> Potrzebne jest wprowadzenie obowiązku utrzymywania dyscypliny finansowej do zasad finansowania w ramach sieci szpitali. Aby zredukować zadłużenie szpitali, Narodowy Fundusz Zdrowia powinien opłacić całość nadwykonań świadczeń zdrowotnych.

–> Wyroby medyczne należy objąć systemem refundacji analogicznym do terapii lekowych.

Pełen tekst raportu do ściągnięcia: tutaj.