Fundusz Medyczny – czy powstanie alternatywna ścieżka finansowania ochrony zdrowia

Dwa miliardy złotych w tym roku, a w każdym następnym po cztery miliardy rozdysponować ma Fundusz Medyczny, który ma zostać powołany na wniosek obecnego prezydenta. Projekt ustawy w tej sprawie trafił do Sejmu. Zakłada między innymi nową, alternatywną ścieżkę wyboru i finansowania najnowszych technologii lekowych.

Andrzej Duda, prezentując projekt, zapowiadał, że Fundusz Medyczny będzie podzielony na trzy segmenty: świadczenia na leczenie chorób rzadkich, działania profilaktyczne oraz wydatki infrastrukturalne.

„Pierwszy, najważniejszy cel, to będą świadczenia medyczne dla osób dotkniętych chorobami rzadkimi, przede wszystkim dla dzieci, jak również dla osób z chorobami onkologicznymi na specjalistyczne leczenie. W tym także na leczenie zagraniczne w przypadku, jeżeli leczenie w Polsce nie jest realizowane. Także na operacje różnego rodzaju, jeśli takie operacje w Polsce nie są realizowane, również na terapie, a więc na środki farmaceutyczne, na leki także i z zagranicy” – mówił Andrzej Duda, przedstawiając projekt.

Ze środków Funduszu Medycznego będą finansowane:

świadczenia opieki zdrowotnej udzielane dzieciom do ukończenia 18. roku życia, w szczególności chorującym na nowotwory i choroby rzadkie;
świadczenia opieki zdrowotnej udzielane świadczeniobiorcom poza granicami kraju;
zakup nowoczesnych leków i technologii lekowych;
programy zdrowotne oraz programy profilaktyki zdrowotnej;
budowa oraz modernizacja infrastruktury strategicznych podmiotów ochrony zdrowia (m.in. szpitali onkologicznych, pediatrycznych czy pulmonologicznych) oraz uczelni medycznych,
modernizacja szpitali, zakup nowoczesnego sprzętu medycznego.

„Ustawa wprowadza mechanizm identyfikowania niezaspokojonych potrzeb medycznych, co będzie stanowiło jedno z kryteriów wczesnego i warunkowego dostęp do technologii lekowych o wysokiej wartości klinicznej oraz o wysokim poziomie innowacyjności dedykowanych szczególnie chorobom nowotworowym oraz rzadkim” – pisze w swoim komunikacie Kancelaria Prezydenta. I precyzuje, że narzędziem tym będzie to, że „wybór finansowanych projektów będzie się odbywał w ramach przejrzystych, rzetelnych i bezstronnych konkursów”.

Część środków zostanie przeznaczona na wprowadzenie bezlimitowych świadczeń szpitalnych i specjalistycznych dla dzieci. Fundusz Medyczny płacił ma za świadczenia medyczne udzielane osobom nie mającym ukończonego 18. roku życia, jeśli ich wartość przekroczy limity zapisane w umowach szpitali lub przychodni z Narodowym Funduszem Zdrowia. Poprosiliśmy o komentarze.

Marcin Czech, epidemiolog, b. wiceminister zdrowia,

„Trochę obaw wiążę z tym, że na przykład w wypadku inwestycji infrastrukturalnych, na które już przewidziano środki w innych pozycjach planów budżetowych, po prostu ‘przeksięguje’ środki z tych istniejących już rubryk do nowej pod nazwą Fundusz Medyczny. To by oznaczało, że realne wsparcie budżetu ochrony zdrowia będzie mniejsze niż zakładane 4 mld zł rocznie. A moja największe obawa to ta, że na realizację celów tak ambitnych jakie postawił przed sobą FM przewidziano za mało pieniędzy. Że ich na wszystko to naraz – po prostu nie wystarczy”.

Grzegorz Ziemniak, partner w Instytucie Zdrowia i Demokracji:

„Fundusz zakłada kryteria wyróżniające, nie obiektywizujące, co stanowi realne zagrożenie, że pieniądze będą wydawane ‘po uważaniu’, a nie według rzeczywistych potrzeb. Wyróżniane więc będą te projekty, które znajdą zrozumienie osób zawiadujących funduszem. A pomijane te, które, choć potrzebne, takiego zrozumienia nie znajdą. To niedobrze. Dopracowaliśmy się może nie idealnych, ale istotnych mechanizmów politycznych, społecznych, refundacyjnych – by pieniądze na poszczególne segmenty ochrony zdrowia dzielić zgodnie z uzgodnieniami, wyliczeniami, kompromisami. Specjalny fundusz – to droga do ominięcia tych uzgodnień, wyliczeń i kompromisów nie przestrzegać. By dzielić środki, których i tak mamy niewiele, inaczej niż wynikało np. z konsultacji ze stroną społeczną. Ja na przykład wolałbym trzymać rząd za słowo, że wprowadzi Narodowy Plan Chorób Rzadkich. Tam były konkretne zapowiedzi, niosące konkretne skutki finansowe. W zapowiedzi prezydenta tych konkretów nie ma”.

Jerzy Gryglewicz, ekspert Uczelni Łazarskiego:

„Każda inicjatywa na rzecz zwiększenia wydatków na ochronę zdrowia jest cenna. Ale nie wiem, czy ta prezydencka w postaci obietnicy powołania Funduszu Medycznego do tego doprowadzi. Mam co do tego istotne obawy. Podejrzewam, że czeka nas następujący scenariusz: najpierw wybory, potem ogłoszenie programu cięć budżetowych spowodowanych skutkami pandemii. Po ogłoszeniu tego programu będziemy mogli w sposób wiarygodny ocenić, czy ten nowy fundusz w powiększeniu budżetu na zdrowie, czy tylko nieznacznie dopomoże w tym, że straty będą mniejsze, czy w ogóle zostanie zawieszony i czekać będzie „na lepsze czasy”.