Ministerstwo Finansów opracowało projekt nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym w odniesieniu do regulacji opłaty cukrowej.
Na posiedzeniu sejmowej podkomisji zdrowia posłowie wysłuchali informacji na temat wpływu podatku cukrowego na zachowania prozdrowotne obywateli i zwiększenie dostępności do opieki zdrowotnej (cukrzyca, otyłość). “Przez pierwsze dwa miesiące funkcjonowania ustawy o opłacie cukrowej wpływy były na poziomie ponad 70 mln zł, później wyniosły one średnio ok. 150 mln zł miesięcznie” – powiedział Dariusz Poznański, dyrektor departamentu zdrowia publicznego w Ministerstwie Zdrowia.
Agnieszka Borek z Ministerstwa Finansów zwróciła uwagę, że pobór opłat z podatku cukrowego jest obecnie bardzo skomplikowany z powodu szerokiego katalogu podmiotów zobowiązanych do tej opłaty. “W związku z tym MF opracowało projekt nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym w odniesieniu do regulacji opłaty cukrowej. Jego celem jest uproszczenie poboru opłaty od środków spożywczych oraz wyeliminowanie ograniczeń i wątpliwości interpretacyjnych związanych ze stosowaniem obowiązujących przepisów” – powiedziała Borek. W projekcie zmian dopracowano definicję napoju podlegającego opłacie, definicję wprowadzenia na rynek krajowy napoju oraz skonkretyzowano zdarzeń skutkujących obowiązkiem opłaty. “Projekt zawiera również obniżenie wysokości sankcji oraz możliwość zwrotu zapłaconej opłaty od napojów wyprowadzonych z kraju” – dodała.
Jak powiedziała Agnieszka Borek, “wprowadzenie opłaty, według założeń projektodawcy, miało przynieść miesięczne wpływy w wysokości 250 mln zł, tymczasem w 2021 r. wahały się one od 76-171 mln zł, a w roku bieżącym – między 67 mln do 153 mln zł. W lutym nastąpił największy dotychczasowy spadek wpływów do poziomu niespełna 67 mln zł.” Wśród przyczyn tej zmiany wskazała: wybuch wojny w Ukrainie, postępujący spadek konsumpcji, a także zmniejszenie się liczby podmiotów składających informacje o opłacie, co może świadczyć o niskiej i ciągle spadającej dyscyplinie podatkowej. “Innym czynnikiem może być także unikanie przez podmioty składania korekt informacji o opłacie z powodu wysokich i nieproporcjonalnych sankcji” – dodała. Poinformowała, że “w maju br. wpływy z podatku cukrowego wyniosły 143 mln 842 tys. zł, czyli w ciągu 5 miesięcy br. wpłynęło 611 mln 692 tys. zł”. Jak oceniła, “są one na poziomie zbliżonym do wpływów z ubiegłego roku”.
Z tytułu opłaty małpkowej, w ubiegłym roku wpływy wyniosły ok. 700 mln zł. Dariusz Poznański powiedział, że podniesienie ceny powinno skutkować spadkiem popytu nawet o 30 proc. Wolumen sprzedaży spadł o 7,8 proc. w porównaniu z rokiem 2020. Jak podkreślił, “według Centrum Monitorowania Rynku opłata wpłynęła na wzrost ceny, co spowodowało spadek sprzedaży”. Poza tym “opłata cukrowa wymusiła u części producentów zmianę strategii produktowej, czyli zmniejszenie zawartości cukru w produktach, czy rezygnację ze stosowania kofeiny czy tauryny”.
“Spodziewamy się zmiany nawyków żywieniowych oraz spadku sprzedaży i utrzymania wpływów z opłaty” – powiedział dyrektor Poznański. Zapowiedział, że “w roku 2022 i 2025 zostanie zrobione badanie preferencji konsumentów, dotyczących wyborów żywieniowych, a także przegląd składu wartości odżywczych wybranych produktów dostępnych na rynku”.
Dariusz Dziełak z Narodowego Fundusz Zdrowia powiedział, że na razie jest zbyt wcześnie, aby ocenić pozytywny wpływ podatku na zachowania prozdrowotne Polaków. “Z obserwacji danych dotyczących korzystania ze świadczeń zachowania obywateli w dużej mierze zostały przykryte skutkami trwającej pandemii” – stwierdził. Przypomniał, że każdego roku na cukrzycę zapada w Polsce około 350 tys. osób. Zwrócił także uwagę, że na cukrzycę głównie zapadają dorośli – “W przypadku dzieci poniżej 18. roku życia odnotowujemy 22-23 tys. chorych, zaś liczba nowych zachorowań w ciągu roku waha się między 3,8 tys. a 4,5 tys.”
Wydatki NFZ na leczenie chorych z cukrzycą w roku 2021 wyniosły ponad 2,1 mld zł. Główną pozycją kosztów są leki – ponad 1 mld zł, paski do oznaczania glukozy – 500 mln zł, świadczenia zdrowotne z rozpoznaniem głównym cukrzycy – 427 mln zł. Poza tym były to wyroby medyczne związane z pompami infuzyjnymi i systemy ciągłego monitorowania glikemii.
