Profesor Janusz Andres, prezes Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii, apeluje aby nową ustawę o jakości przygotować na podstawie szczegółowych zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia dotyczących tego problemu.
Wciąż nie milkną echa odrzucenia ustawy o jakości w ochronie zdrowia. Minister Adam Niedzielski zapewniał podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego, że ustawa po usunięciu spornych zapisów, wróci do Sejmu jako projekt poselski. W odpowiedzi na tę zapowiedź , profesor Janusz Andres, prezes Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii, wystosował do ministra list otwarty. Profesor zaapelował w liście o oparcie planowanych zmian w ustawie na dokumencie WHO „Globalny plan działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa pacjentów na lata 2021-2030 – droga do wyeliminowania możliwych do uniknięcia szkód w ochronie zdrowia”.
„Treści tego dokumentu powinny stać się rzeczywistą podstawą i być uwzględniane w tworzeniu wszelkich ustaw i regulacji w zakresie bezpieczeństwa pacjenta i jakości w ochronie zdrowia, w przeciwnym razie dystans Polski do rozwiniętych systemów ochrony zdrowia nie tylko w zakresie bezpieczeństwa pacjenta będzie się nadal powiększał. Bezpieczeństwo pacjenta jest podstawowym prawem człowieka (…). Bezpieczeństwo pacjenta nie ma i nie może mieć barw politycznych” – pisze w liście prof. Andres. Zdaniem prezesa PTAiIT, dokument WHO jest instrukcją, według której rządzący mogą wdrażać nowoczesne zasady służące zwiększeniu bezpieczeństwa pacjenta. Umożliwi on przejście od systemu ochrony zdrowia funkcjonującego obecnie – przestarzałego, „chorobocentrycznego” – do „pacjentocentrycznego”.
Wśród najważniejszych elementów opisanych w dokumencie Światowej Organizacji Zdrowia, opublikowanym w 2021 roku, do którego odwołuje się prof. Andres, znalazła się m.in. definicja bezpieczeństwa pacjenta, która brzmi następująco: „zakres zorganizowanych działań tworzących kultury, procesy, procedury, zachowania, technologie i środowiska w opiece zdrowotnej, które konsekwentnie i trwale obniżają ryzyko, zmniejszają częstość występowania możliwych do uniknięcia szkód, zmniejszają prawdopodobieństwo błędów i ograniczają następstwa szkód w przypadku ich wystąpienia”. Zdaniem WHO, szkody doświadczane przez pacjentów stają się coraz większym wyzwaniem dla zdrowia publicznego, a równocześnie większości z nich można uniknąć.
Celem ostatecznym wprowadzanych rozwiązań ma być zmniejszenie ryzyka wystąpienia szkód związanych z nieodpowiednim poziomem bezpieczeństwa w systemie opieki zdrowotnej. Wymaga to ścisłej współpracy decydentów i pracowników ochrony zdrowia. W dokumencie opisane zostało 7 celów strategicznych, które można osiągnąć za pomocą wprowadzenia w życie 35 strategii:
- Doprowadzenie do stanu, w którym całkowita eliminacja możliwych do uniknięcia szkód wyrządzanych pacjentom będzie świadomym nastawieniem i zasadą zaangażowania w planowanie i świadczenie opieki zdrowotnej w każdej sytuacji. W tym punkcie jedną ze strategii jest ochronne działanie legislacyjne.
- Stworzenie systemu ochrony zdrowia i organizacji zdrowotnych o wysokim stopniu niezawodności, codziennie chroniących pacjentów przed szkodami. Strategią jest tu m.in. budowanie kultury braku obwiniania.
- Zapewnienie bezpieczeństwa każdego procesu klinicznego. Jedną z opisanych tu strategii jest zwiększanie bezpieczeństwa pacjentów w podstawowej opiece zdrowotnej.
- Zaangażowanie pacjentów i rodzin oraz wzmocnienie ich pozycji w celu uzyskania ich pomocy i wsparcia procesu poprawy bezpieczeństwa systemu ochrony zdrowia. Wśród pięciu wymienionych strategii jest tu m.in. uczenie się na doświadczeniach pacjentów w celu poprawy bezpieczeństwa.
- Inspirowanie, edukowanie, rozwój umiejętności i opieka nad każdym pracownikiem ochrony zdrowia mające na celu jego aktywny udział w organizacji i zwiększaniu bezpieczeństwa systemów ochrony zdrowia. Aby to osiągnąć, konieczne jest m.in. edukowanie w zakresie bezpieczeństwa pacjenta już na etapie kształcenia przyszłych kadr medycznych.
- Zapewnienie stałego przepływu informacji i wiedzy w celu ograniczania ryzyka, zmniejszania zakresu możliwych do uniknięcia szkód oraz poprawy bezpieczeństwa opieki zdrowotnej. Jednym z działań jest wdrażanie do monitoringu bezpieczeństwa pacjentów rozwiązań technologii cyfrowej .
- Rozwijanie i utrzymywanie wielosektorowej i międzynarodowej współpracy, partnerstwa i solidarności w celu poprawy bezpieczeństwa pacjentów i jakości opieki zdrowotnej. Mają temu służyć m.in. ponadgraniczne i wielosektorowe inicjatywy na rzecz bezpieczeństwa pacjentów.